ارزیابی تأثیر پرایمینگ و مدت آن بر خصوصیات جوانه‌زنی دو ژنوتیپ عدس (Lens culinaris Medic.) در شرایط آزمایشگاهی

پژوهش‌های حبوبات ایران

مقاله 14، دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 21، خرداد 1399، صفحه 176-186   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.v11i1.72920

نویسندگان

سید جلال آذری¹؛ مهدی پارسا^{* 1، 2}؛ احمد نظامی^{1، 2}؛ رضا توکل افشاری¹؛ جعفر نباتی²

¹گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

²گروه پژوهشی بقولات پژوهشکده علوم گیاهی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

با توجه به رشد روزافزون جمعیت و محدودیت منابع پروتئین حیوانی، اهمیت منابع پروتئین گیاهی خصوصاً حبوبات، ازجمله عدس در تأمین پروتئین موردنیاز انسان و نقش آن در تنظیم جیره غذایی ضروری به‌نظر می‌رسد. پرایمینگ بذر یک روش ساده قبل از جوانه‌زنی برای بهبود سبز‌شدن و کاهش اثرات عوامل تنش‌زا می‌باشد. به‌منظور تعیین مناسب‌ترین تیمار پرایمینگ و زمان آن بر خصوصیات جوانه‌زنی بذر و گیاه‌چه عدس (Lens culinaris Medic.) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در آزمایشگاه فیزیولوژی تنش‌های محیطی پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا گردید. تیمارها شامل دو ژنوتیپ عدس (رباط و کالپوش)، شش سطح پرایمینگ ]شاهد (عدم پرایمینگ)، اسید جیبرلیک (C19H22O6) 100‌میلی‌گرم در لیتر، نیترات پتاسیم (KNO3) 500‌میلی‌گرم در لیتر، سولفات روی (ZnSO4) 100‌میلی‌گرم در لیتر، محلول آبنوش بذر دایان چهار‌ میلی‌لیتر در یک لیتر آب و هیدروپرایمینگ[ و مدت پرایمینگ (7 و 16‌ساعت) بودند. درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، بنیه بذر بر مبنای وزن‌خشک گیاهچه و طول گیاهچه، طول ریشه‌چه، طول ساقه‌چه، طول گیاهچه، وزن‌خشک ریشه‌چه، وزن‌خشک ساقه‌چه و وزن‌خشک گیاهچه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج آزمایش نشان داد که ژنوتیپ رباط در تمامی صفات به‌جُز وزن‌خشک ریشه‌چه و گیاهچه برتری معنی‌داری نسبت به ژنوتیپ کالپوش داشت. همچنین بیشترین درصد و سرعت جوانه‌زنی در تیمار شاهد (عدم پرایمینگ) مشاهده شد، اما تفاوت معنی‌داری با تیمار پرایمینگ سولفات روی نداشت. نتایج حاصل از اثر ساده مدت پرایمینگ نشان داد که مدت زمان هفت‌ساعت پرایمینگ تأثیر بیشتری در مقایسه با مدت زمان 16‌ساعت روی صفات ارزیابی‌شده داشته است. می‌توان نتیجه گرفت که بذر ژنوتیپ رباط از بنیه و وضعیت بهتری نسبت به ژنوتیپ کالپوش برخوردار بود و به‌طورکلی می‌توان بیان کرد که صفات تعداد کل بذور جوانه‌زده، سرعت جوانه‌زنی، درصد جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه، طول ساقه‌چه ، طول گیاهچه و بنیه بذر در ژنوتیپ رباط و صفات وزن‌خشک ریشه‌چه، وزن‌خشک ساقه‌چه و وزن‌خشک گیاهچه در ژنوتیپ کالپوش برتر بودند

کلیدواژه‌ها

آبنوش بذر؛ بنیه بذر؛ پروتئین گیاهی؛ حبوبات

مراجع

1. Abdul-Baki, A.A., and Anderson, J.D. 1973. Vigor determination in soybean by multiple criteria. Crop Science 13: 630-633.

2. Abu Taliban, M.A., and Mohagheghi, A. 2015. Effect of different seed priming treatments on yield and yield components of lentil under drought stress conditions. Journal of Crop Production and Processing 5(15): 129-140.

3. Aghah, F., and Nabavi Kalat, M. 2013. Study of seed priming in improvement of lentil seed germination indices under salinity stress. Journal of Science and Technology of Seeds 3(2): 53-61. (In Persian).

4. Agrawal, R.L. 1997. Seed Technology. Oxford and IBH Publishing Co, PUT.LTD, New Delhi. p. 552.

5. Ahmadi, K., Parsa, S., Mahmoudi, S., and Ghazanchian, Gh. 2015. Effect of nutritional priming on germination and seedling growth of Ferula gummosa Boiss. Journal of Seed Ecophysiology 1(2): 137-151. (In Persian with English Summary).

6. Aliloo, A.A. 2014. Effects of priming with micronutrients on seed reserve mobilization of lentil at different temperatures. Agroecology Journal 10(3): 85-94. (In Persian with English Summary).

7. Aloui, H., Souguir, M., and Cherif, H. 2014. Determination of an optimal priming duration and concentration protocol for pepper seeds (Capsicum annuum L.). Acta Agriculture Slovenica 103(2): 213-221.

8. Asgarian, M. 1998. Morphology, Agronomy of Lentil. Seed and Plant Improvement Institute of Karaj. Legumes Part. Karaj. (In Persian).

9. Ashraf, M., and Foolad, M.R. 2005. Pre-sowing seed treatment a shotgun approach to improve germination, plant growth, and crop yield under saline and non-saline conditions. Advances in Agronomy 88: 223-271.

10. Association of Official Seed Analysts (AOSA). 2000. Rules for Testing Seeds.

11. Azarnia, M., Biabany, A., Esvand, H. R., and Gholam Ali Pour Alamdari, A. 2015. Study of the effect of mycorrhizal inoculation and seed priming on some root and aerial parts of lentil. Journal of Plant Production Research 22(3): 53-27. (In Persian).

12. Berchie, J.N., Adu-Dapaah, H., and Sarkodie-Addo, J. 2010. Effect of seed priming on seedling emergence and establishment of four bambara groundnut (Vigna subterranea L. Verdc.) landraces. Journal of Agronomy 9(4): 180-183.

13. Eskandari, H., and Alizadeh-amraie, A. 2014. Improvement of lentil germination performance under salt and drought conditions using seed priming treatments. Seed Science and Technology 1(42): 87-91.

14. FAO. 2013. FAO Year Book. FAO Publication. (http//:www.Faostat.Fao.org.site).

15. Farhangian Kashani, S., and Jafari, A. 2009. Study of salinity effects on germination characteristics in sainfoin and alfalfa species. Pasture Magazine 1(3): 491-507. (In Persian with English Summary).

16. Farooq, M,. Basra, S.M.A., Warraich, E.A., and Khaliq, A. 2006. Optimization of hydropriming technigues for rice seed invigoration. Seed Science and Technology 34: 529-534.

17. Ghassemi-Golezani, K., Aliloo, A.A., Valizadeh, M., and Moghaddam, M. 2008. Effects of different priming techniques on seed invigoration and seedling establishment of lentil (Lens culinaris Medik). Journal of Food, Agriculture and Environment 6(2): 222-226.

18. Ghassemi-Golezani, K., Sheikhzade-Mosaddegh, P., and Valizadeh, M. 2008. Effect of hydropriming duration and limited irrigation on field performance of chickpea. Research Journal of Seed Science 1(1): 34-40.

19. Giri, G.S., and Schillinger, W.F. 2003. Seed priming winter wheat for germination, emergence and yield. Crop Science 43: 2135-2141.

20. Golazani, G.H., and Dalil, B. 2011. Germination and Seed Vigor Tests. Publications University of Mashhad. 104 p. (In Persian).

21. Grusak, M.A. 2009. Nutritional and health-benecial quality. In: W. Erskine, F.J. Muehlbauer, A. Sarker & B. Sharma (Eds). The Lentil: Botany, Production and Uses. Wallingford: CABI, 368-390.

22. https://www.khpggroup.com

23. Imran, M., Neuman, G., and Rombeld, V. 2008. Nutrient seed priming improves germination rate and seedling growth under subemergence stress at low temperature. Competition for Resources in a Changing World: New Drive for Rural Development. University of Hohenheim.

24. Kader, M.A., and Jutzi, S.C. 2004. Effect of thermal and salt treatments during imbibition on germination and seedling growth of sorghum at 42/19oC. Journal of Agronomy and Crop Science 190: 35-38.

25. Majnoon Hosseini, N. 1994. Legumes in Iran. Tehran University Jahad. p. 284. (In Persian).

26. Mc‌Donald, M.B. 1999. Seed deterioration: physiology, repair and assessment. Seed Science and Technology 27: 177-237.

27. Moradi Dezfuli, P., Sharif-Zadeh, F., and Janmohammadi, M. 2008. Influence of priming technigues on seed germination behavior of Maize inbred lines (Zea mays L.). ARPN Journal of Agricultural and Biological Science 3(3): 233-271.

28. Mubshar, H., Farooq, M., Shahzad, M., Barsa. A., and Ahmad, N. 2006. Influence of seed priming techniques on the seedling establishment, yield and quality of hybrid sunflower. International Journal of Agricultural and Biology 8: 14-18.

29. Musa, M., Singh, A., and Lawal, A.A. 2014. Influence of priming duration on the performance of Amaranthus (Amaranthus cruentus L.) in Sokoto Semiarid zone of Nigeria. International Journal of Agronomy p. 1-4.

30. Nazarian, S., Bakhtiari, S., and Majidzadeh Heravi, R. 2014. Investigating the effect of seed priming under salinity stress on germination and vegetative growth of fennel seedlings (Foeniculum vulgar). Journal of Seed Research 4(4): 27-37. (In Persian).

31. Pakbaz, N., Barary, M., Ashraf Mehrabi, A., and Hatami, A. 2014. Effect of seed priming on growth and yield of lentil (Lens culinaris Medik) genotypes under rainfed and supplemental irrigation conditions. International Journal of Biosciences 5(9): 131-139.

32. Ramezani, M., and Rezaei Sokht Abandani, R .2013. The effect of priming and its time on quality properties of seed germination with seedling and seedling saints (Eski) under laboratory conditions. Agricultural Crops Management 15(2): 1-15. )In Persian with English Summary).

33. Ramezani, M., and Rezaei Sokht Abandani, R. 2011. Effect of seed treatment and its duration on germination and seedling growth of rice (Oryza sativa) by Tarom Dilmani. Journal of Life Sciences of Lahijan Unit 5(4): 97-107. (In Persian with English Summary).

34. Ramezani, M., and Rezaei Sokht-Abandani, R. 2013. Effects of osmopriming on lentil seed germination components in arid areas. Technical Journal of Engineering and Applied Sciences 3(17): 2002-2006.

35. Rezaei Sokht Abandani, R., and Ramezani. M. 2011. Effect of time and concentration of priming solutions on germination traits of rice seed (Oryza sativa L.) Neda cultivar. Abstract Collection of Articles; second seminar on Science and Technology of Seed of Mashhad Azad University. p. 18. (In Persian).

36. Rezaei Sokht Abandani, R., Mohseni, A., and Ramezani, M. 2010. Effect of priming on seed germination traits of maize 604. Journal of New Agricultural Findings 1(4): 49-61. (In Persian with English Summary).

37. Shafiei Abnavi, M., and Ghobadi, M. 2012. The effects of source of priming and post-priming storage duration on seed germination and seedling growth characteristics in wheat (Triticum aestivem L.). Journal of Agricultural Science 9(4): 256-268.

38. Soughir, M., Elouaer, M.A., and Hannachi, C. 2013. The effect of NaCl priming on emergence, growth and yield of fenugreek under saline conditions. Cercetari Agronomice in Moldova 46(2): 73-83