بررسی عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های نخود متحمل به سرما در شرایط کشت

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 3، دوره 9، شماره 3 - شماره پیاپی 23، مهر 1390، صفحه 322-330   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v9i3.11961

نویسندگان

مهدی پارسا؛ احمد نظامی¹؛ حسن پرسا²؛ عبدالرضا باقری

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²پژوهشگر گروه پژوهشی بقولات/ پژوهشکدة علوم گیاهی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

با توجه به برتری‌های موجود در کشت پاییزه نخود، شناسایی ژنوتیپ‌های‌ متحمل به سرما و خشکی با عملکرد مناسب، یکی از ضرورت‌ها به شمار می‌رود. لذا در این آزمایش، 81 ژنوتیپ نخود شامل 74 نمونه متحمل به سرما و 7 نمونه نخود رایج کشور (شامل کاکا، جم، کرج، 482ILC، 3279ILC، C-48-84Flip و آرمان)، به‌صورت کشت انتظاری در مزرعه مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح لاتیس ناقص با 3 تکرار شامل 9 بلوک در هر تکرار و 9 کرت در هر بلوک، انجام گرفت. در این بررسی، اجزای عملکرد دانه (شامل تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن 100 دانه)، درصد بقاء، عملکرد دانه، عملکرد زیستی و شاخص برداشت، اندازه‌گیری شد. براساس نتایج، تفاوت میان ژنوتیپ‌ها از نظر کلیه صفات اندازه‌گیری شده، معنی‌دار بود (05/0≥P). در حالی که تنها یکی از ژنوتیپ‌ها (951MCC) در مرحله گیاهچه‌ای به‌طور کامل از بین رفت، گستره درصد بقاء در میان دیگر ژنوتیپ‌ها از 52 تا 97 درصد متفاوت بود. عملکرد دانه در 32 درصد از ژنوتیپ‌ها بیش از40 گرم در متر مربع و در 5 درصد از آنها بیش از 61 گرم در متر مربع بود. همبستگی بین عملکرد دانه با ارتفاع بوته (**21/0 r=) و وزن دانه در بوته (**54/0(r=، مثبت و معنی‌دار بود. با توجه به نتایج به‌دست آمده، به نظر می رسد امکان دستیابی به ژنوتیپ‌های مقاوم به سرما و خشکی جهت کشت انتظاری در مناطق مشابه مشهد وجود دارد.