بینامتنیت به مثابۀ روش و بینش تاریخ ادبیات نگاری نوین

جستارهای نوین ادبی

مقاله 1، دوره 50، شماره 1 - شماره پیاپی 196، اردیبهشت 1396، صفحه 1-22   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jls.v50i1.63583

نویسندگان

الهه عظیمی یانچشمه^{* 1}؛ علی اصغر میرباقری فرد²

¹دانشگاه خوارزمی

²دانشگاه اصفهان

چکیده

هدف اصلی تاریخ ادبیات، نگارش تاریخ تحولات ادبی است. بینامتنیت نیز در این حوزه، دانش تبیین ارتباطات متون به شمار می آید. بینامتنیت به کمک تاریخ ادبیات، به شریان ارتباطی متون، اعصار و جوامع پی می برد و تاریخ ادبیات نیز با بهره از فنون ارتباطی ای که بینامتنیت در اختیارش می گذارد، به شناخت عمیق تر و دقیق تر ادبیات دست می یابد.
این جستار به مثابۀ دریچۀ کوچکی است که به دنیای ارتباطات دانش تاریخ ادبیات و بینامتنیت گشوده شده است. به همین منظور کار را با بررسی و تلفیق مبانی نظری تاریخ ادبیات و دانش بینامتنیت و نیز نقد و نظریه های ادبی طراحی کرده ایم. عمدۀ مقصود این پژوهش، تنها نشان دادن وجوه اشتراک و راه های ارتباطی تاریخ ادبیات با دانش بینامتنیت و برشمردن خدمات متقابل این دو با یکدیگر است.

کلیدواژه‌ها

تاریخ ادبیات؛ بینامتنیت؛ نقد نظری

مراجع

الیوت، تی. اس. (1387). «سنت و استعداد فردی»، ترجمۀ گیتا گرکانی. آزما. شمارۀ 57. فروردین و اردیبهشت. صص 9-11.

بوینو، برنارد. (1384). «تاریخ ‌ادبیات». دربارۀ تاریخ ادبیات. ترجمۀ سهیلا اسماعیلی. تهران: سمت.

تودوروف، تزوتان. (1382). بوطیقای ساختارگرا. ترجمۀ محمد نبوی. چاپ دوم. تهران: آگه.

تودوروف، تزوتان. (1380). نظریۀ ادبیات؛ متن‌هایی از فرمالیست روس. ترجمۀ عاطفه طاهایی. تهران: اختران.

سلدن، رامان. (1387). راهنمای نظریۀ ادبی معاصر. ترجمۀ عباس مخبر. تهران: طرح نو.

حفنی، ناصیف. (1930م.). تاریخ ‌الادب أو حیاة ‌اللغة ‌العربیة. القاهره.

ﺯﺭﻗﺎﻧﯽ، ﺳﯿﺪ ﻣﻬﺪﯼ. (1389). «ﮐﺎﺳﺘﯽ‌ﻫﺎﯼ ﺭﻭﺵ‌ﺷﻨﺎﺳﺎنۀ ﺗﺎﺭﯾﺦ‌ﺍﺩﺑﯿﺎﺕ‌ﻧﮕﺎﺭﯼ ﺑﺮﺍﯼ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ». ﻧﺎمۀ ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺘﺎن. ﺷﻤﺎﺭۀ 44. ﺯﻣﺴﺘﺎﻥ. صص 26–5.

سیاح، فاطمه. (1319). «مقام سنت در تاریخ ادبیات». ایران امروز. سال دوم. شمارۀ 9. آذر. صص 9 و 10.

فتوحی، محمود. (1382). «بررسی و نقد تاریخ‌ادبیات‌نگاری در ایران». کتاب ماه ادبیات و فلسفه. شمارۀ 68. خرداد. صص 32-46.

فتوحی، محمود. (1387). نظریۀ تاریخ ادبیات. تهران: سخن.

قره‌باغی، علی اصغر. (1381). «بینامتنیت». گلستانه. شمارۀ 47. اسفند. صص4-38.

‌سمیعی گیلانی، احمد. (1387). «گزارش ‌آرای‌ گوستاو ‌لانسون‌ دربارۀ‌ روش ‌تاریخادبیات‌نگاری». نامۀ فرهنگستان. شمارۀ 40. زمستان.

مکاریک، ایرنا ریما. (1385). دانش‌نامۀ نظریه‌های ادبی معاصر. ترجمۀ مهران مهاجر و محمد نبوی. تهران: آگه.

نامور مطلق، بهمن. (1390). درآمدی بر بینامتنیت؛ نظریه‌ها و کاربردها. تهران: سخن.

نامور مطلق، بهمن . (1387). «یائوس و ایزر: نظریۀ دریافت». پژوهشنامۀ فرهنگستان هنر. شمارۀ 11. صص 93-110.

نیوتن، ک. م. (1378). «مدوف/ باختین: موضوع، وظایف و شیوه‌های تاریخ ‌ادبی». بایا. شمارۀ 8 و 9. آبان و آذر. صص 84-86.

وبستر، راجر. (1378). «بینامتنی، بازخوانی متن با تفسیر امروزی». ترجمۀ مجتبی ویسی. گلستانه. شمارۀ 5 و 6. صص 45-46.

ولک رنه، آوستن وارن. (1373). نظریۀ ادبیات. ترجمۀ ضیاء موحد و پرویز مهاجر. تهران: علمی فرهنگی.

یاحقی، محمدجعفر؛ فرزاد، عبدالحسین. (1382). تاریخ ‌ادبیات ایران و جهان: سال دوم. تهران: چاپ و نشر ایران.

Nelison, w. a. & Throndike, a. h. (1954). A history of English literature, New York: mcmillan, 28th printing.

Genette, Gerald. (1997). Palimpsests: Literature in the Second Degree. Trans. Channa Newman and Clude Doubinsky. London: University of