ارزیابی ویژگی های بوم شناختی فیزیولوژیک نخود (Cicer arietinum L.) تحت شرایط اقلیمی منطقه کرمانشاه

پژوهش‌های حبوبات ایران

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 خرداد 1400  

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.v12i1.79618

نویسندگان

فرزاد مندنی ؛ هانیه هاجی شعبانی؛ علیرضا باقری

دانشگاه رازی

چکیده

به منظور بررسی تأثیر تاریخ کاشت بر کارایی جذب و مصرف نور ارقام نخود آزمایشی در قالب طرح کرت­های خرده شده بر پایه بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 96-1395 در شرایط آب و هوایی کرمانشاه اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل سه تاریخ کاشت (10 اسفند، 20 اسفند و 17 فروردین) به عنوان عامل اصلی و چهار رقم نخود (بیونیج، عادل، آرمان و ILC482) به عنوان عامل فرعی بود. نتایج نشان داد تأخیر در کاشت باعث کاهش عملکرد دانه (45 درصد) و عملکرد ماده خشک کل (5/33 درصد) شد. رقم بیونیج نسبت به سایر ارقام از عملکرد بیشتری (35 درصد) برخوردار بود. بیشترین (82/3) شاخص سطح برگ مربوط به رقم آرمان در تاریخ کاشت 10 اسفند و کمترین آن (91/1) مربوط به رقم ILC482 در تاریخ کاشت 17 فروردین بود. روند جذب نور تابع شاخص سطح برگ بود و با تأخیر در کاشت حدود 51 درصد کاهش یافت. کارایی مصرف نور از 55/1 برای رقم عادل در تاریخ 10 اسفند تا 63/0 گرم بر مگاژول برای رقم آرمان در تاریخ 17 فروردین متغیر بود. تأخیر در کاشت کارایی مصرف نور را حدود 60 درصد کاهش داد، اگرچه این کاهش در ارقام مختلف متفاوت بود. بطورکلی نتایج نشان داد تاخیر در تاریخ کاشت که در بعضی از شرایط آب و هوایی امری اجتناب ناپذیر است، منجر به کاهش کارایی مصرف نور و عملکرد دانه گردید. با این وجود در کشت دیرهنگام انتخاب ارقام مناسب توانست تا حدودی افت عملکرد ناشی از برخورد گیاه با شرایط محیطی نامناسب، به ویژه خشکی انتهای دوره رشد را کاهش دهد.

کلیدواژه‌ها

جذب نور؛ شاخص سطح برگ؛ کارایی مصرف نور؛ عملکرد دانه؛ وزن خشک کل

مراجع