واکنش عملکرد و اجزای عملکرد ارقام نخود دیم (Cicer arietinum L.) به تراکم بوته و حضور علف‌های‌هرز

پژوهش‌های حبوبات ایران

مقاله 3، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 23، خرداد 1400، صفحه 41-57   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.v12i1.74983

نویسندگان

ارسلان فلاحی¹؛ گودرز احمدوند^{* 1}؛ فرزاد مندنی²؛ اکبر علی وردی¹

¹گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران

²گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران

چکیده

به منظور بررسی واکنش زیست‌توده کل علف‌های‌هرز، عملکرد و اجزای عملکرد چهار رقم نخود دیم به تراکم کاشت و تداخل علف­های‌هرز در شرایط دیم شهرستان کرمانشاه، آزمایشی در سال زراعی 94-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی کرمانشاه انجام گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک­­های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل سه تراکم کاشت (3/31، 5/38 و 50 بوته در مترمربع) و چهار رقم نخود آزاد، آرمان، هاشم و عادل در دو سطح وجین و عدم وجین علف‌های‌هرز بود. به­طور کلی، با افزایش تراکم کاشت همه ارقام نخود، از میزان عملکرد اقتصادی کاسته شد. در تراکم­های کاشت 5/38 و 50 بوته در مترمربع، رقم آزاد به ترتیب 9/8 و 6/42 درصد، رقم آرمان به ترتیب 5/30 و 2/37 درصد، رقم هاشم به ترتیب 7/23 و 2/40 درصد و رقم عادل به ترتیب 9/32 و 3/36 درصد نسبت به تراکم کاشت 3/31 بوته در مترمربع کاهش در عملکرد اقتصادی از خود نشان دادند. رقم آزاد در تیمار وجین علف­های­هرز با میانگین تولید 4/146 گرم در مترمربع، بیشترین و رقم آرمان در تیمار عدم وجین علف­های‌هرز با میانگین تولید 2/45 گرم در مترمربع، کمترین عملکرد اقتصادی را تولید کردند. عدم وجین علف‌های‌هرز به ترتیب باعث کاهش 1/59، 9/51، 2/61 و 3/46 درصدی عملکرد اقتصادی در ارقام آزاد، آرمان، هاشم و عادل شد. در مرحله اول نمونه­برداری از علف­های‌هرز، بیشترین (7/25 گرم در مترمربع) و کمترین (7/17 گرم در مترمربع) زیست‌توده کل علف‌های‌هرز به ترتیب در تراکم کاشت 3/31 و 5/38 بوته در مترمربع مشاهده شد. درمرحله دوم نمونه­برداری از علف­های‌هرز، بیشترین (0/60 گرم در مترمربع) و کمترین (8/42 گرم در مترمربع) زیست‌توده کل علف‌های‌هرز به ترتیب در تراکم کاشت 3/31 و 50 بوته در مترمربع مشاهده شد. در مرحله دوم نمونه­برداری از علف­های‌هرز، بیشترین (7/54 گرم در مترمربع) و کمترین (8/40 گرم در مترمربع) زیست‌توده کل علف‌های‌هرز به ترتیب در ارقام نخود هاشم و عادل مشاهده شد. در مجموع نتایج این آزمایش نشان داد که ارقام آزاد و هاشم با تراکم بوته کم (3/31 بوته در مترمربع) و با کنترل کامل علف­های­هرز برای کاشت به صورت دیم در منطقه مورد بررسی توصیه می­شوند و راهبرد کاهش خسارت علف­های­هرز از طریق افزایش تراکم بوته، کارایی مناسبی ندارد.

کلیدواژه‌ها

دگرآسیبی؛ رقابت؛ سیستم دیم کاری

مراجع

1. Akbari, A., Zand, E., and Mousavi, S.K. Evaluation the effect of row space and weed management approaches on biomass, chickpea (Cicer arietinumL.) yield, and yield components in Khorramabad dryland condition. Electronic Journal of Crop Production 3(3): 1-21. (In Persian with English Summary).
2. Ahmadi, A., Bazgir, E., and Mousavi, S.K. 2008. Sowing date and crop density effects on weed interference in chickpea (Cicer arietinum) in Lorestan province. Proceeding of the 2^nd National Weed Science Congress. January 29-30, 2008. Volume 1: Mashhad Agricultural Jahad Organization; p: 15-18. (In Persian with English Summary).
3. Ahmadi, K., Gholizadeh, H., Ebadzadeh, H.R., Hosseinpour, R., Abdoshah, H., Kazemiyan, A., and Rafiei, H. 2017. Agricultural Statistics for 94-95 Crop Y Ministry of Agriculture (In Persian).
4. Allahdadi, I.,  Shirkhani, A., and Rahimian Mashhadi, H. 2006. Effect of weeds in chickpea (Cicer arietinum) yield. Agriculture 8(2): 1-12. (In Persian with English Summary).
5. Fallah, S. 2008. Effects of planting date and density on yield and its components in chickpea (Cicerarietinum) genotypes under dryland conditions of Khorram-Abad. Journal of Crop Production and Processing 12(45): 123-135. (In Persian with English Summary).
6. Fallah, S., Ehsanzadeh, P., and Daneshvar, M. 2005. Grain yield and yield components in three chickpea genotypes under dryland conditions with and without supplementary irrigation at different plant densities in Khorram-Abad, Lorestan. Iranian Journal of Agricultural Sciences 36(3): 719-731. (In Persian with English Summary).
7. Gholami Zali, A., Ehsanzadeh, P., and Razmjoo, J. 2015. Effects of irrigation regimes on seed yield and yield components of chickpea cultivars at two autumn and spring planting seasons in Lorestan province. Journal of Field Crop Sciences 46(1): 123-135. (In Persian with English Summary).
8. Jahanghiri, A.,  Sadeghzadeh-Ahari, D.,  Safikhani, M.,  Pezeshkpour, P.,  Saeid, A.,  Sarparast, R.,  Sabaghpour, S.H., Karimizadeh, R.,  Shahriari, D.,  Bahrami, N.,  Shabani, A.,  Mahmoudi, A.A.,  Mahmoudi, F.,  Armyion, M.,  Kanouni, H.,  Mahdiyeh, M.,  Dehnavi, B., Etezadi, F., and Mohammadi, M.S. 2015. Adel, a new rainfed chickpea cultivar for autumn planting under moderate cold and semi-warm regions of Iran. Research Achievements for Field and Horticulture Crops 4(1): 1-13. (In Persian with English Summary).
9. Jalilian, J., Modarres Sanavy, S.A.M., and Sabaphpour, S.H. 2005. Effect of plant density and supplemental irrigation on yield, yield components and protein content of four chickpeas (Cicer arietinum) cultivars under dry land condition. Journal of Agricultural Sciences and Natural Resources 12(5): 1-9. (In Persian with English Summary).
10. Karimi Torki, B., Hasanian Khoshrou, H., Bi-Hamta, M.R., Moradi, P., and Alipour Yamch, M.H. 2011. Evaluation of tolerance of chickpea genotypes to weed c Seed and Plant Production Journal 4(2): 471-478. (In Persian with English Summary).
11. Khajehpour, M.R. 2014. Principles and Fundamentals of Crop P 3^rd Edition. Jahad Daneshgahi Isfahan University of Technology. (In Persian).
12. Liu, P.H., Gan, Y., Warkentin, T., and McDinald, C. 2003. Morphological plasticity of chickpea in a semiarid environment. Crop Science 43(1): 426-429.
13. Majnoon Hosseini, N., Mohammadi, H., Poustini, K., and Zeinaly Khanghah, H. 2003. Effect of plant density on agronomic characteristics, chlorophyll content and stem remobilization percentage in chickpea cultivars (Cicer arietinum). Iranian Journal Agricultural Sciences 34(4): 1011-1019. (In Persian with English Summary).
14. Miller, P.R., McConkey, B.G., Clayton, G.W., Brandt, S.A., Staricka, J.A., Johnston, A.M., Lafond, G.P., Schatz, B.G., Baltensperger, D.D., and Neill, K.E. 2002. Pulse crop adaptation in the northern Great Plains. Agronomy Journal 94(6): 261-272.
15. Mohammaddoust Chamanabad, H.R. 2010. Weed Control. Jihad-e- Daneshgahi press. 236 pp. (In Persian).
16. Mohammaddoust Chamanabad,R., and Bakhshi M. 2016. Study of effective morpho-physiological characteristics on wheat competitive ability against weeds. Journal of Sustainable Agriculture and Production Science 26(1):57-66. (In Persian with English Summary).
17. Mohammadi, Gh.R., Javanshir, A., Rahimzadeh-Khoie, F., Mohammadi, A., and Zehtab-Salmasi, S. 2004. The effect of weed interference on shoot and root growth and harvest index in chickpea. Iranian Journal of Crop Sciences 6(3): 181-191. (In Persian with English Summary).
18. Moosavi, S.K.,  Pezeshkpoor, P.,  and Shahverdi, M. 2010. Effects of planting date, crop variety, and weed interference on yield and yield components of dryland chickpea (Cicer arietinum). Iranian Journal of Field Crop Science 40(4): 59-69. (In Persian with English Summary).
19. Mousavi, S.K., and Ahmadi, A. 2009. Response of chickpea (Cicer arietinum L.) yield and yield components to sowing date, crop density and weed interference in Lorestan province. Journal of Plant Protection 23(2): 1-13. (In Persian with English Summary).
20. Naroui Rad, M.R., Ghasemi, A., and Arjmandinejad, A. R. 2010. Study of limited irrigation on yield of lentil genotypes of national Plant Gene Bank of Iran by drought resistance indices. American-Eurasian Journal of Agricultural and Environmental Sciences 7(2): 238-241.
21. Naseri, R., Siyadat, S.A., Soleymani Fard, A., Soleymani, R., and Khosh Khabar, H. 2011. Effects of planting date and density on yield, yield components and protein content of three chickpeas (Cicer arietinum) cultivars under rainfed conditions in Ilam province. Iranian Journal of Pulses Research 2(2): 7-18. (In Persian with English Summary).
22. Nasr Esfahani, M., and Mostajeran, A. 2014. Evaluation of symbiotic effects of different strains of Mesorhizobium cicer on drought stress tolerance of chickpea cultivars (Cicer arietinum). Agronomy Journal (Pajouhesh and Sazandegi) 103(3): 123-131. (In Persian with English Summary).
23. Nemati,, Asghari, A., Sofalian, O., Rasoulzadeh, A., and Mohammaddoust, H.R. 2012. Effect of water stress on rapeseed cultivars using morpho-physiological traits and their relations with ISSR markers. Journal of Plant Physiology Breeding 2(1): 55-66. (In Persian with English Summary).
24. Nourbakhsh, F., Ghobadi, M.K., Ghobadi, M., and Saeedi, M. 2013. Effect of plant density on chickpea and different weed control methods on yield, chickpea and weed yield components. MS Thesis. Razi University, Kermanshah, Iran. (In Persian with English Summary).
25. Parsa, M., Aliverdi, A., and Hammami, H. 2014. Activity of the recommended and optimized rates of pyridate on chickpea-Mesorhizobium mediterraneum Notulae Scientia Biologicae 6(1): 92-98.
26. Sadidi, A., and Armin, M. 2015. The effect of competition period on yield and yield components of chickpea in conventional and dormant sowing conditions. Journal of Crop Production Research 7(3): 223-237. (In Persian with English Summary).
27. Seyed Sharifi, R., Mohammadi Khanghah, P., and Raey, Y. 2014. Effect of plant density on yield, yield components and some physiological indices of chickpea cultivars three. Crop PhysiologyJournal 5(20): 25- (In Persian with English Summary).
28. Shamsi, K. 2010. The effect of sowing date and row spacing on yield and yield components on Hashem chickpea variety under rain fed condition. African Journal of Biotechnology 9(1): 7-11.
29. Tawaha, A.R.M., Turk, M.A., and Lee, K.D. 2005. Adaptation of chickpea to cultural practices in Mediterranean type environment. Research Journal of Agricultural and Biological Science 1(2): 152-157.
30. Tewari, A.N., Tewari, S.N., Rathi, J.P.S., Verama, R.N., and Traipathi, A.K. 2001. Crop-weed competition studies in chickpea having Asphodelous tenuifolious dominated weed community under rain-fed condition. Indian Journal of Weed Science 33(3): 198-199.