تأثیر روش های خاک ورزی و مقادیر بقایای ذرت بر رشد، عملکرد و اجزای عملکرد گندم

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 21، دوره 9، شماره 3 - شماره پیاپی 23، مهر 1390، صفحه 486-493   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v9i3.11985

نویسندگان

خدیجه علیجانی^* ؛ محمد جعفر بحرانی؛ سید عبدالرضا کاظمینی

شیراز

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر روش های خاک ورزی و مقادیر بقایای گیاهی ذرت دانه ای(Zea mays L.) بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم (Triticum aestivum L.)، آزمایشی در دو سال زراعی (88 – 1386) در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز واقع در باجگاه با استفاده از طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار به اجرا در آمد. عوامل مورد بررسی شامل دو روش خاک ورزی ]رایج (گاوآهن برگردان دار همراه با دو دیسک) و کاهش یافته (دو بار گاوآهن قلمی همراه با یک دیسک)[ در کرت های اصلی و مقادیر بقایای ذرت (0، 50 و 100 درصد) در کرت های فرعی بودند. نتایج نشان داد که روش های خاک ورزی، بر تعداد سنبله در مترمربع و مقادیر بقایای گیاهی بر تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و ارتفاع بوته در هر دو سال تأثیر معنی دار داشت. حداکثر عملکرد دانه (40/4 تن در هکتار) در تیمار خاک ورزی کاهش یافته و بدون بقایا بدست آمد که با تیمار 100 درصد بقایا تفاوت معنی داری را نشان نداد و این موضوع خود تاییدی بر لزوم نگهداری بقایا در مزرعه جهت استفاده از منافع فراوان آن است. درصد کربن آلی و نیتروژن خاک در تیمار خاک ورزی کاهش یافته و با افزایش مقادیر بقایا، افزایش یافت. به‌طور کلی، با توجه به اینکه کاربرد مقادیر مناسبی از بقایای ذرت در کشت گندم، موجب افزایش درصد کربن آلی خاک می شود، این کاربرد توصیه می گردد و در صورتی که بتوان افت کوتاه مدت عملکرد دانه ناشی از کاهش عملیات خاک ورزی و نگهداری بقایا در مزرعه را تحمل کرد، در بلند مدت عملکرد مطلوبی به‌دست خواهد آمد.