بررسی سیر تطور و جلوه های زبان محلی در شعر معاصر

جستارهای نوین ادبی

مقاله 3، دوره 50، شماره 2 - شماره پیاپی 197، شهریور 1396، صفحه 57-74   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jls.v50i2.70082

نویسندگان

علیرضا مظفری^* ؛ عبدالله طلوعی آذر؛ فاطمه ذوالفقارزاده

دانشگاه ارومیه

چکیده

در شعر معاصر با ظهور نیما و توانایی وی در آمیختن زبان مادری با زبان معیار، زبان محلی توانست از حاشیه ­نشینی به درون ادبیات راه یابد و به عنوان یک عنصر زبانی، علاوه بر تشخص و برجسته ­سازی، باعث ایجاد وحدت ملی در حوزۀ زبانی گردد. نیما در کنار شعر فارسی به زبان محلی خود شعر سرود، علاوه بر آن واژگان بومی منطقۀ خود را در شعرش وارد کرد. بعد از وی، شاعران دیگر راهش را ادامه دادند و امروزه ادبیات بومی علاوه بر این که ادبیاتی مجزا است، عناصر آن در شعر فارسی حضور فعال دارد. در این مقاله سیر تطور زبان محلی از مشروطه تا انقلاب اسلامی بررسی شده و بیانگر این نتیجه است که شعر مشروطه به دلیل گسست زبانی از شعر کلاسیک، آغازی برای ورود زبان محلی به شعر است؛ اگرچه همچنان در این دوره سبک شعر کلاسیک به صورت تفننی استفاده می­شد، اما در دورۀ بعد در شعر نیمایی رشد کرد و جزو سنت ادبی گردید، جلوه ‌های زبان محلی به دو صورت نظام زبانی مستقل و عناصر محلی به صورت هنجارگریزی گویشی با زبان فارسی آمیخته شد که این آمیختگی بار فرهنگی آن منطقه را نمود داد و با هدف مشترکی که شاعران داشتند همبستگی ملی را رقم زد.

کلیدواژه‌ها

زبان محلی؛ شعر معاصر؛ مشروطه؛ نیما؛ تطور

مراجع

ابتهاج، هوشنگ. (1385). تاسیان. تهران: کارنامه.

امن‌خانی، عیسی؛ علی‌مددی، منا. (1394). «واژگان عامه در شعر معاصر». فرهنگ و ادبیات عامه. ش6. صص137-153.

آتشی، منوچهر. (1386). مجموعه ‌اشعار. جلد 2. تهران: نگاه.

باقری، مهری. (1383). تاریخ زبان فارسی. تهران: قطره.

بهمنی، محمدعلی. (1392). مجموعه اشعار. تهران: نگاه.

پیشاوری، ادیب. (1362). دیوان قصائد و غزلیات فارسی و عربی. تعلیقات علی عبدالرسولی. تهران: ما.

جلالی، بهروز. (1375). جاودانه ‌زیستن و جاودانه ‌ماندن. تهران: مروارید.

جلالی، بهروز. (1376). در غروبی ابدی. تهران: مروارید.

دبیر مقدم، محمد. (1387). «زبان، گونه، گویش و لهجه: کاربردهای بومی و جهانی». ادب‌پژوهی. ش5. صص 91-128.

زرقانی، مهدی. (1391). چشم‌انداز شعر معاصر ایران. تهران: ثالث.

سپهری، سهراب. (1385). هشت‌کتاب. تهران: طهوری.

سلاجقه، پروین. (1385). از این باغ شرقی. چاپ نهم. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.

شعیری، حمید رضا. (1391). مبانی معناشناسی نوین. تهران: سمت.

شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1385). هزارۀ دوم آهوی کوهی. تهران: سخن.

شهریار، محمدحسین. (1379). گفتگو با شهریار. به اهتمام جمشید علیزاده. تهران: نگاه.

صدیقی، علیرضا. (1388). «بومیگرایی و تأثیر آن بر ادبیات داستانی معاصر ایران (1320-1357)». پژوهش زبان و ادبیات فارسی. ش15. صص 95-116.

صفوی، کوروش. (1390). از زبان‌شناسی به ادبیات. تهران: سورۀ مهر.

عباسی، حبیب الله. ( 1378). سفرنامۀ یاران. تهران: روزگار.

لنگردوی، شمس. (1377). تاریخ تحلیلی شعر نو. 4 جلد. تهران: مرکز

موسوی گرمارودی، سید علی. (1393). جوشش و کوشش در شعر. تهران: هرمس.

ناتل خانلری، پرویز. (1343). زبا‌ن‌شناسی و زبان فارسی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.

یوشیج، نیما. (1368). دربارۀ شعر و شاعری. تدوین سیروس طاهباز.تهران: دفترهای زمانه.

یوشیج، نیما. (1391). مجموعۀ کامل اشعار. تدوین سیروس طاهباز. تهران: نگاه.