تأثیر نیترات آمونیم بر بازدارندگی بی‌کربنات سدیم آب مخزن سمپاش در کارآیی علف‌کش‌های گلیفوسیت و نیکوسولفورون روی علف‌های هرز سوروف و گاوپنبه

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 3، دوره 28، شماره 3، آذر 1393، صفحه 292-301   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v28i3.43542

نویسندگان

کمال حاج محمدنیا قالی باف^{* 1}؛ محمد حسن راشد محصل²؛ مهدی نصیری محلاتی²؛ اسکندر زند³

¹دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده کشاورزی، گروه زراعت و اصلاح نباتات

²دانشگاه فردوسی مشهد

³مؤسسه تحقیقات گیاه پزشکی ایران

چکیده

تأثیر نیترات آمونیم (AMN) بر بازدارندگی بی‌کربنات سدیم (NaHCO3) موجود در آب مخزن سمپاش علف‌کش‌های گلیفوسیت (Roundup®, 41% SL) و نیکوسولفورون (Cruse®, 4% SC) بر کنترل علف‌های هرز سوروف[Echinochloa crus-galli (L.) P. Beauv.] و گاوپنبه (Abutilon theophrasti Medicus.) به صورت آزمایشات جداگانه فاکتوریل 2×6 و در قالب طرح کاملاً تصادفی با 6 تکرار (به انضمام 6 گلدان شاهد بدون سمپاشی) طی سال‌های 89-1388 در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل مقادیر بی‌کربنات سدیم در شش سطح (0، 100، 200، 300، 400 و 500 قسمت در میلیون در آب دیونیزه (w/v)) در ترکیب با مقادیر 0 یا 5/0 کیلوگرم در هکتار نیترات آمونیم (AMN) به عنوان تعدیل کننده قلیائیت آب بودند. محلول علف‌کش‌های نیکوسولفورون و گلیفوسیت به ترتیب در مقادیر ثابت 22 و 158 گرم ماده مؤثره در هکتار (با توجه به شاخص ED50 حاصل از آزمایش مقدماتی) به صورت پس رویشی در مرحله 3 تا 4 برگی علف‌های هرز در حجم سمپاشی 250 لیتر در هکتار اعمال شدند. نتایج آزمایش، تأثیر معنی‌دار (01/0≥P) اثرات اصلی بی‌کربنات سدیم، نیترات آمونیم و نیز اثر متقابل بی‌کربنات کلسیم و نیترات آمونیم در مخزن علف‌کش‌ها را 4 هفته پس از کاربرد روی بقاء، ارتفاع بوته، سطح برگ و وزن خشک اندام هوایی (درصد شاهد) علف‌های هرز سوروف و گاوپنبه نشان داد. افزودن AMN به مخزن سمپاش با کاهش اثرات قلیائیت آب، تأثیر علف‌کش‌ها را به طور مؤثری بهبود بخشید، ولی این افزایش کارآیی در علف‌کش نیکوسولفورون بر علف هرز سوروف، و در علف‌کش گلیفوسیت در کنترل گاوپنبه مشهودتر بود. در مجموع، نتایج این آزمایش اهمیت نیترات آمونیم در غلبه بر بازدارندگی بی‌کربنات سدیم مخزن سمپاش علف کش‌های گلیفوسیت و نیکوسولفورون را مورد تأیید قرار داد.

کلیدواژه‌ها

قلیائت آب؛ کارآیی علف‌کش؛ شاخصED50

مراجع

1- حاج محمدنیا قالی باف ک.، راشد محصل م ح.، نصیری محلاتی م. و زند ا. 1390. پاسخ علف‌های هرز سوروف [Echinochloa crus-galli (L.) P. Beauv.] و گاوپنبه (Abutilon theophrasti Medicus.) به علف‌کش‌های گلیفوسیت و نیکوسولفورون در شرایط گلخانه ای. مجله حفاظت گیاهان (علوم و صنایع کشاورزی). 25(2): 213-202.

2- زند ا.، موسوی س ک. و حیدری، ا. 1387. علف کش‌ها و روش‌های کاربرد آن‌ها- با رویکرد بهینه سازی و کاهش مصرف (تألیف). انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 572 صفحه.

3- شیمی پ.، و ترمه ف. 1382. علف‌های هرز ایران (تألیف). مؤسسه تحقیقات آفات و بیماری‌های گیاهی. 242 صفحه.

4- Altland J. 2001. Water quality affects herbicide efficacy. Available at http://www.oregonstate. edu. (visited 11 October 2006).

5- Brown K. 2006. Environmental impact on herbicide performance. Manitoba Agric. and Food. 440-443.

6- Buhler D.D., and Burnside O.C. 1983. Effect of water quality, carrier volume, and acid on glyphosate phytotoxicity. Weed Science, 31:163-169.

7- Bussan A.J., Boerboom C.M., and Stoltenberg D.E. 2001. Response of velvetleaf demographic processes to herbicide rate. Weed Science, 49:22-30.

8- Bunting J.A., Sprague C. L., and Riechers D.E. 2004. Corn tolerance as affected by the timing of foramsulfuron applications. Weed Technology, 18:757-762.

9- Caldwell J. 2007. Hard water can hinder chemical efficacy. Agric. Online News and Features Editor.

10- Hall G.J., Hart C.A., and Jones C.A. 1999. Twenty-five years of increasing glyphosate use: the opportunities ahead. Pest Management Science, (Feb.), 56:351-358.

11- Hall G.J., Hart C.A., and Jones C.A. 2000. Plants as sources of cations antagonistic to glyphosate activity. Pest Management Science, 56:351-358.

12- Hatzios K.K., and Penner D. 1985. Interaction of herbicides with other agrichemicals in higher plants. Weed Science, 1:1-63.

13- Holm F.A., and Henry J.L. 2005. Water quality and herbicides. Available at http://www.gov.sk.ca. (visited 11 October 2006).

14- Kapusta G., Krausz R.F., Khan M., and Matthews J.L. 1994. Effect of nicosulfuron rate, adjuvant, and weed size on annual weed control in corn (Zea mays). Weed Technolog, 8:696-702.

15- Lum A.F., Chikoye D., and Adesiyan S.O. 2005. Control of Imperata cylindrica (L.) Raeuschel (speargrass) with nicosulfuron and its effect on the growth, grain yield and food components of maize. Crop Protection, 24:41-47.

16- Maschhoff J.R., Hart S.E., and Bladwin J.L. 2000. Effect of ammonium sulfate on the efficacy, absorption, and translocation of glufosinate. Weed Science, 48:2-6.

17- Maun M.A. and Barrett S.C.H. 1986. The biology of Canadian weeds. 77. Echinochloa crus-galli (L.) Beauv. Canadian Journal of Plant Science, 66:739-759.

18- McMullan, P. 2000. Utility adjuvants. Weed Technology, 14:792-797.

19- Mekki M., and Leroux G.D. 1994. Activity of nicosulfuron, rimsulfuron, and their mixture on field corn (Zea mays), soybean (Glycine max), and seven weed species. Weed Technology, 8:436-440.

20- Monsanto. 2010. History of Monsanto’s Glyphosate Herbicides. Available at http://www.monsanto.com/ monsanto /content/productivity/roundup/back_history.pdf. (visited 2 May 2010).

21- Nalewaja J.D., and Matysiak R. 1993. Spray carrier salts affect herbicide toxicity to kochia (Kochia scoparia). Weed Technology, 7:154-158.

22- Nalewaja J.D., Matysiak R., and Freeman T.P. 1992. Spray droplet residual of glyphosate in various carriers. Weed Science, 40:576-589.

23- Nalewaja J.D., Praczyk T., and Matysiak R. 1995. Salts and surfactants influence nicosulfuron activity. Weed Technology, 9:587-593.

24- Nalewaja J.D., Praczyk T., and Matysiak R. 1998. Nitrogen fertilizer, oil, and surfactant adjuvants with nicosulfuron. Weed Technology, 12:585-589.

25- Nalewaja J.D., Woznica Z., and Manthey F.A. 1990. Sodium bicarbonate antagonism of 2,4-D amine. Weed Technology, 4:588-591.

26- Nalewaja J.D., Manthey F.A., Szelezniak E.F., and Anyszka Z. 1989. Sodium bicarbonate antagonism of sethoxydim. Weed Technology, 3:654-658.

27- Owen M.D., and Zelaya I.A. 2005. Herbicide-resistant crops and weed resistance to herbicides. Pest Management Science, 61:301-311.

28- Petroff R. 2000. Water quality and pesticide performance. Available at http://scarab.msu. montana.edu. (visited 11 October 2006).

29- Sensmen S.A. 2007. Herbicide Handbook. (9th ed). Weed Science Society of America, 458p.

30- Terra B.R.M., Martiny A.R., and Lindquistz J.L. 2007. Corn-velvetleaf (Abutilon theophrasti) interference is affected by sublethal doses of postemergence herbicides. Weed Science, 55:491-496.

31- Waltz A.L., Martin A.R., Roeth F.W., and Lindquist J.L. 2004. Glyphosate efficacy on velvetleaf varies with application time of day. Weed Technology, 18:931-939.

32- Woznica Z., Nalewaja J.D., Messersmith C.G., and Milkowski P. 2003. Quinclorac efficacy as affected by adjuvants and spray carrier water. Weed Technology, 17:582-588.