وجوهی نویافته از مسیّب‌نامه در سنّت حماسه‌پردازی

جستارهای نوین ادبی

مقاله 1، دوره 50، شماره 3 - شماره پیاپی 198، آبان 1396، صفحه 1-32   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jls.v50i3.69377

نویسنده

میلاد جعفرپور^*

دانشگاه یزد

چکیده

مسیّب‌نامه یکی از متون کمتر شناخته‌شدۀ میراث ادب حماسی است که تاکنون نه‌تنها گونه‌های منظوم و منثور آن معرّفی و تصحیح نشده‌اند، بلکه وجوه اهمّیّت آن در سنّت حماسه‌پردازی نیز نمایانده نشده است. پژوهش حاضر برای نخستین بار کوشیده در سه بخش، نخست حماسۀ مسیّب‌نامه را به‌اختصار معرّفی کرده، آنگاه شواهد حضور مسیّب در دیگر متون حماسی و میزان اثرپذیری آن‌ها از گزارش‌های مسیّب‌نامه را نشان دهد و در فرجام، تأثیرپذیری مسیّب‌نامه از قران حبشی، بطّال‌نامه و جنگ‌نامۀ امام علی (ع) را تشریح کرده است.

کلیدواژه‌ها

ادبیّات انتقام؛ مسیّب‌نامه؛ روایات حماسی

مراجع

ابومخنف، لوط بن یحیی. (1396). بطّال‌نامه. تصحیح میلاد جعفرپور. تهران: علمی و فرهنگی.

پورمختار، محسن. (1393). «نکاتی دربارۀ داستان عامّیانۀ مسیّب‌نامه و معرّفی نسخۀ فهرست‌ناشده‌ای از آن». کتاب الکترونیک مقالات نخستین همایش ملّی نگاهی نو به ادبیّات عامّه. دانشگاه ولیعصر رفسنجان (عج).

خوارزمی، ابوسعید. (1366). جنگنامۀ سیّد جلال‌الدّین اشرف. تصحیح محمّد روشن. چ 2. تهران: علم.

ربیع. (1390). علی‌نامه. تصحیح رضا بیات و ابوالفضل غلامی. چ 1. تهران: میراث مکتوب.

زمجی‌نامه. تصحیح حسین اسماعیلی. تهران: معین (در دست انتشار).

طرسوسی، ابوطاهر. (1395). حماسۀ قران حبشی. تصحیح میلاد جعفرپور. 2 ج. چ 1. تهران: علمی و فرهنگی.

طرسوسی، ابوطاهر. مسیّب‌نامه. تصحیح میلاد جعفرپور (در دست انتشار).

طرطوسی، ابوطاهر. (1380). ابومسلم‌نامه. تصحیح حسین اسماعیلی. 4 ج. چ 1. تهران: معین، قطره و انجمن ایران‌شناسی فرانسه.

عرفانی، سمیّه. (1393). «معرّفی ضریرنامۀ ملاّنورعلی ورمزیاری». فصل‌نامۀ تخصّصی ادبیات و زبان‌های محلّی ایران‌زمین. دورۀ 4. ش 1. صص 58 - 29.

عطّار، فریدّالدّین محمّد [منسوبات]. (1370). م‍ظه‍رال‍ع‍ج‍ای‍ب ‌و م‍ظه‍رالاس‍رار‮‬. ت‍ص‍ح‍ی‍ح‌ اح‍م‍د خ‍وش‍ن‍وی‍س‌ «عماد». تهران: سنایی.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

قزوینی رازی، عبدالجلیل. (1358). النّقض. تصحیح جلال‌الدّین محدّث اُرموی. تهران: انجمن آثار ملّی.

قنبری، صباح. (1390). «گزیدۀ رسالۀ انتقامیّه». فصل‌نامۀ پیام بهارستان. س 4. ش 14. صص 2157 - 2186.

کاشفی سبزواری، حسین واعظ. (1390). روضةالشّهدا. تصحیح علی تسنیمی و حسن ذوالفقاری. چ 1. تهران: معین.

نیشابوری، لطف‌الله. (1390). «داستان جنگ حضرت امیرالمؤمنین (ع) با شاه جنّیان در بئرالعلم و مسلمان نمودن شاه جنّیان و اتباعش». به کوشش عبّاس رستاخیز و رسول جعفریان. پیام بهارستان. س 3. ش 11. صص 929 - 913.

وارس بخاری، محمّدبقای. (؟). حماسۀ مسیّب‌نامه. تصحیح میلاد جعفرپور (در دست انتشار).

واعظ هروی، عطاءالله بن حسام. (1387). مختارنامه. چ 2. تهران: ققنوس.

الهی، صدرالدّین. (1372). «پس از خواندن کتابی دربارۀ یک حماسۀ دینی عامیانه، مسیّب‌نامه». مجلّۀ ایران‌شناسی. ش 17. صص 143 - 130.