معنی حکم در اصطلاح فقها

فقه و اصول

مقاله 4، دوره 7، شماره 1، مهر 1353، صفحه 48-62   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfu.v7i1.66761

نویسنده

سید احمد فاطمی احمدآبادی^*

نامشخص

چکیده

در مورد حکم تعریفهای زیادی شده است که اغلب آنها نظیر یکدیگرند و یا اختلاف آنها جزئی است از مضمون بیشتر آنها چنین برمی آید که حکم عبارت است از خطابات خداوند نسبت به مکلفین در مورد افعال و کردار آنها و بعضی نیز حکم را برنتیجه حاصله از خطابات شارع اطلاق نموده اند چنان که بعضی گفته اند: کلمه حکم به ضم حا و سکون کاف عبارت است از اسناد چیزی به دیگری ایجاباً یا سلباً و این معنی عرفی است به معنی اینکه در هر قضیه ای چهار رکن و جزء وجود دارد و محکوم علیه محکوم به – نسبت حکمیه – وقوع نسبت حکمه و یا لاوقوع آن و این جزء چهارم همان حکم است و در نزد متأخران به آن تصدیق نیز گفته میشود و این حکم بر دو قسم است شرعی و غیر شرعی. حکم شرعی حکمی است که از شرع گرفته شده باشد و نسبت به فهم اَخذ ودریافت کننده مخالف، با قطعیات نباشد خواه فهم آن منوط و محتاج به خطاب شارع باشد مانند وجوب نماز و یا فهم آن برخطاب شارع توقف نداشته باشد بلکه عقل انسان آن را ثابت نماید مانند وجود صانع و از قبیل امور و حکم غیر شرعی احکامی است که از عقل یا عرف یا اصطلاحی است که از اصطلاح غیر شرعی گرفته شده باشد.
شهید در قواعد گوید: الحکم خطاب الشرع التعلق بافعال المکلفین بالاقتضاء او التسخیر و زاد بعضهم او الوضع و الوضع هو الحکم علی الشی بکونه أو شرطاً او مانعاً.

مراجع

نامشخص