اثرات دگرآسیبی توق (Xanthium strumarium L.) بر جوانه‌زنی و رشد گیاهچه‏ ای ماش (Vigna radiata L. Wilczek)

پژوهش‌های حبوبات ایران

مقاله 2، دوره 12، شماره 2 - شماره پیاپی 24، دی 1400، صفحه 26-33   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.v12i2.86650

نویسنده

سعید سعیدی پور^*

دانشگاه آزاد اسلامی-واحد شوشتر

چکیده

این تحقیق با هدف تعیین چگونگی تأثیر غلظت‏های مختلف عصاره آبی و بقایای خشک‌شده علف‌هرز توق بر خصوصیات جوانه‏زنی و گیاهچه‏ای ماش در شرایط آزمایشگاهی و در گلخانه (دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر) به‏صورت دو آزمایش مجزا و در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در سال 1397 انجام گرفت. در بخش آزمایشگاهی، تیمارها شامل غلظت‏های مختلف عصاره آبی توق با غلظت (0، 3، 6 و 9 درصد) و در بخش گلخانه‏ای استفاده از پودر خشک‌شده گیاه کامل توق با مقادیر (0، 90، 180 و 270 گرم) به‏صورت اختلاط کامل با خاک و یا قراردادن در سطح خاک گلدان انجام گرفت. نتایج نشان داد که عصاره‏های آبی توق بر شاخص‏های رشد گیاهچه‏ای ماش اثر بازدارندگی داشته است؛ به‏طوری‌که میانگین سرعت جوانه‏زنی، وزن خشک گیاهچه و طول ساقه‏چه در تیمار عصاره آبی 9درصد نسبت به تیمار شاهد (0)، به‏ترتیب 7/27 ، 92 و 31 درصد کاهش یافت. افزایش غلظت عصاره به شدت مانع رشد ساقه‏چه شد. قرار‌گرفتن بقایای گیاهی (ریشه، ساقه، برگ و گل) در سطح خاک در مقایسه با اختلاط آن به طور قابل‌توجهی از جوانه‏زدن و رشد گیاه در گلدان‏ها جلوگیری کرد؛ به‏طوری‌که درصد خروج و سرعت خروج گیاهچه در تیمار سه گرم توق در شرایط اختلاط با خاک نسبت به تیمار شاهد به ترتیب کاهش 16 درصد و عدم کاهش را نشان داد، درحالی‌که در شرایط قرار‌گرفتن در سطح خاک مقدار کاهش نسبت به شاهد به ترتیب 78 و 51 درصد بود. با افزایش مقدار پودر خشک‌شده توق اثرات بازدارندگی در کلیه صفات اندازه‏گیری‌شده بیشتر شد. این تحقیق نشان داد که علف‌هرز توق دارای اثرات دگرآسیب آشکاری بر جوانه‏زنی و رشد گیاهچه‏ای ماش است و این اثرات در شرایط آزمایشگاهی نسبت به کشت گلخانه‏ای شدیدتر می‏باشد.

کلیدواژه‌ها

اختلاط؛ بقایای گیاهی؛ رشد گیاهچه؛ عصاره آبی

مراجع

1. Alsadawi, I.S., and Salih, N.M.M. 2016. Allelopathic potential of Cyperus rotundus I. Interference with crops. Allelopathy Journal 23: 297-304.
2. Alshahrani, T.S., Hicks, R.R., Verlinden, S., and Siedel, G.E. 2017. Effects of leaf extract of Zizyphus spina-christi and Prosopis juliflora on each other's seedling roots. Allelopathy Journal 23: 111-1
3. Batlang, U., and Shushu, D.D. 2015. Allelopathic activity of sunflower (Helianthus annuus) on growth and nodulation of Bambara groundnut [Vigna subterranean (L.) Verdc.]. Journal of Agronomy 6: 541-547.
4. Belz, R.G. 2014. Stimulation versus inhibition bioactivity of parthenin, a phytochemical from Parthenium hysterophorus Dose Response 6: 80-96.
5. Blum, U., Shafer, S.R., and Lehman, M.E. 2014. Evidence for inhibitory allelopathic interactions involving phenolic acids in field soils: Concepts vs. An experimental model. Critical Review of Plant Science 18: 673-6
6. Chon, S.U., Jang, H.G., Kim, D.K., Kim Y.M., Boo, H.O., and Kim, Y.J. 2015. Allelopathic potential in lettuce (Lactuca sativa) plants. Science of Horticulture 106: 309-317.
7. Chung, I.M., Ahn, J.K., and Yun, S.J. 2010. Assessment of allelopathic potential of barnyard grass (Echinochloa crusgalli) on rice (Oryza sativa) cultivars. Crop Protection 20: 921-928.
8. Cutler, H.G., and Cole, R.J. 2012. Carboxyatractyloside a compound from Xanthium strumarium and Atractylis gummifera with plant growth inhibiting properties. Journal in Natural Production 46: 609-6
9. Decoteau, D.R. 2013. Vegetable Crops. The Pennsylvania State University, USA. p: 324-333.
10. Ellis, R.H., and Roberts, E.H. 1980. In: Towards Rational Basis for Testing Seed Quality, P.D. Hebblethwaite (E). Butterworths, London. p: 605-635.
11. Ghasemi-Golezani, K., Aloloo, A.A., Valizadeh, M., and Moghaddam, M. 2008. Effects of hydro and osmo-priming on seed germination and field emergence of lentil (Lens culinaris). Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca 36: 29-33.
12. Gholami, S., Salehi, A., and Moradi, A. 2015. Effects of maternal plant nutrition on the absorption of some nutritional elements and germination characteristics of Cumin (Cuminum cyminum). Iranian Journal of Seed Science and Technology 4(1): 119-118. (In Persian).
13. Haig, T. 2016. Allelochemical in P In: Allelopathy in Sustainable Agriculture and Forestry, Zeng, A.U. Mallik and S.M. Suo (Eds.). Springer-Verlag, New York, USA. p: 63-104.
14. Ismail, B.S., and Chong, T.N. 2017. Allelopathic effects of Dicranopteris linearis debris on common weeds of Malaysia. Allelopathy Journal 23: 277-2
15. Kiarostami, K. 2004. The study on allelopathic effects of some weeds on germination and seedling growth of different cultivars of wheat. Agronomy and Horticulture 61: 66-72.
16. Luciani, S., Martini, N., and Santi, R. 2010. Effects of carboxyatractyloside, a structural analogue of atractyloside, on mitochondrial oxidative phosphorylation. Life Science 10: 961-9
17. Maguire, J.D. 1962. Speed of germination-aid in selection and evaluation for seedling emergence and vigour. Crop Science 2: 176-1
18. Raman, R., and Krishnamoorthy, R. 2015. Nodulation and yield of mung bean (Vigna radiate) influenced by integrated weed management practices. Legume Research 28(2): 128-130.
19. Rashedmohassel, M.J., and Mousavi, S.K. 2007. Principles of Weed Management. Ferdowsi University of Mashhad Publication, Iran. (In Persian). P: 290.
20. Shajie, E., and Saffari, M. 2007. Allelopathic effects of Clocklebur (Xanthium strumarium) on germination and seedling growth of some crops. Allelopathy Journal 19: 501-5
21. Singh, K.N., Bulis, A.S., Shah, M.H., and Khanday, B.A. 2012. Effect of spacing and seed rate on yield of green gram (Vigna radiate) in Khashmirvally. Indian Journal of Agricultural Science 61: 326-327.
22. Singh, H.P., Batish, D.R., Pandher, J.K., and Kohli, R.K. 2016. Phytotoxic effects of Parthenium hysterophorus residues on three Brassica species. Weed Biology Management 5: 105-09.
23. Stephen, W.A., and Sowerby, M.S. 2013. Allelopathic potential of weed, Parthenium hysterophorus in Australia. Plant Protection Quart 11: 20-23.
24. Tanveer, A., Tahir, M., Nadeem, M.A., Youniss, M., Aziz, A., and Yaseen, M. 2008. Allelopathic effects of Xanthium strumarium on seed germination and seedling growth of crops. Allelopathy Journal 21: 317-328.
25. Teasdale, J.R., and Mohler, C.L. 2016. The quantitative relationship between weed emergence and the physical properties of mulches. Weed Science 48: 385-3
26. Wang, J.C., Wu, Y., Wang, Q., Peng, Y.L., Pan, K.W., Luo, P., and Wu, N. 2017. Allelopathic effects of Jatropha curcas on marigold (Tagetes erecta). Allelopathy Journal 24: 123-131.