اثر رژیم‌های کم آبیاری روی برخی از خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی چهار رقم انجیر

علوم باغبانی

مقاله 2، دوره 29، شماره 4، اسفند 1394، صفحه 501-517   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhorts4.v29i4.51520

نویسندگان

غلامحسین داوری نژاد¹؛ سمیه شیربانی^{* 2}؛ مهدی زارعی³

¹فردوسی مشهد

²دانشگاه فردوسی مشهد

³دانشگاه گنبد کاووس

چکیده

میزان آب قابل دسترس برای گیاهان از جمله عوامل مهمی است که، رشد رویشی در گیاهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. هدف از مطالعه این تحقیق بررسی ارقام مختلف انجیر از لحاظ مقاومت به رژیم‌های مختلف کم آبیاری می‌باشد. بدین منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل (4×4) در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار به اجرا درآمد. ارقام مورد مطالعه شامل: سبز، سیاه، شاه انجیر و متی می‌باشد، که با 4 سطح آبیاری شامل تامین آب کافی برای گلدان‌ها (%100 ظرفیت زراعی)، تنش ملایم (%75 ظرفیت زراعی)، تنش متوسط (%50 ظرفیت زراعی) و تنش شدید (%25 ظرفیت زراعی) تیمار شدند. برخی از خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی شامل: رشد شاخه، تعداد برگ، سطح برگ، طول ریشه، سطح ریشه، وزن ‌تر و خشک اندام‌های هوایی و ریشه، نسبت ریشه به اندام هوایی، محتوای نسبی آب برگ، نشت الکترولیت، میزان کلروفیل و پرولین برگ اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که، رشد شاخه، سطح برگ، تعداد برگ، وزن‌ تر و خشک اندام‌های هوایی و ریشه، محتوای نسبی آب برگ، کلروفیل برگ با افزایش شدت تنش کاهش یافته، در حالی که با افزایش شدت تنش طول ریشه، سطح ریشه، نسبت ریشه به اندام هوایی، نشت الکترولیت و پرولین برگ افزایش می‌یابد. همچنین نتایج نشان داد که، رقم سیاه نسبت به سایر ارقام شرایط کم آبی را بهتر و بیشتر تحمل می‌کند. داده‌ها نشان داد که، رقم مهمترین فاکتور جهت تعیین خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی در انجیر می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

Ficus carica L؛ تنش خشکی؛ نشت الکترولیت؛ کلروفیل؛ پرولین

مراجع

1- Ahmadi A., and Srmrdeh A. 2004. Effect of drought stress on soluble carbohydrates, chlorophyll and prolin in 4 wheat cultivars adapted to different climatic conditions of Iran. Journal of Agricultural Sciences Iran. 35 (3): 753-763. (in Persian with English abstract)

2- Akhondi M., Safarnejad A. and Lahouti M. 2006. Effect of drought stress on prolin accumulation and mineral nutrients changes in alfalfa Medicage Sativa L. Sciences and Technology of Agriculture and Natural Resources, 10 (1): 175-175.

3- Atkinson C.H.J., Poloicarpo M.A.D. and Kuden A. M. 1999. Drought tolerance of apple rootstocks: Production and partitioning of dry matter. Plant and Soil, 206: 223-235.

4- Bajji M., Kinet J.M. and Lutts S. 2001.The use of the electrolyte leakage metod for assessing cell membrane stability as a water stress tolerance test in durume wheat. Plant Growth Regulatin, 1-10.

5- Bates L.S., Waldren R.P. and Teare L.d. 1973. Rapid determination of free proline for water-stress studies. Plant soil, 39: 205-207.

6- Behboudian M.H. and Mills T.M. 1997. Deficit irrigation in deciduous orchards. John Wiley and Sons. Ic., New York. P. 279

7- Blum A. and Ebercon A. 1981. Cell membrane stability as a measure of drought and heat tolerance in wheat. Crop Science, 21: 43-47.

8- Chartzoulakis K., Patakas A.G., Kofidis A. and Nastou A. 2002. Water stress affects leaf anatomy, gas exchange, water relations and growth of two avocado cultivars. Scientia Horticulturae. 95:39-50.

9- Faghi H., and Sabet Sarvestani J. 2003. Fig (planting and harvesting). Rahagoosha Publications. P. 292. (in Persian)

10- Ganjali A. 2005. Investigation of physiology-morphological aspects to drought tolerance in chickpea (Cicer arientinum L.) species. Ph. D. Thesis, Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad. P. 238. (in Persian with English abstract)

11- Hill J., Verheggen F.P., Fernssen H., Vankammen A. and Zabel K. 1985. Bleomcin resistance: Anew dominant selectable marker for plant cell transformation. Plant Molecular Biology, 7: 171-176.

12- Huang B. and Gao H. 2000. Root physiological characteristics associated with drought resistance in tall fescue cultivars. Crop Science, 40: 196-203.

13- Johns G.G. 1978 .Transpiration, leaf area, stomatal and photosynthetic responses to gradually induced water stress in four temperate herbage species. Australian Journal of plant physiology, 5: 113-125.

14- Johns G.G. and Lazenby A. 1973. Defoliation, leaf area index, and the water use four temperate pasture species under irrigated and dryland conditions. Australian Journal of Agricultural Research, 24: 783-795.

15- Kocheva K., Lambrev P., Georgiev G., Goltsev V. and Karabaliev M. 2004. Evaluation of chlorophyll fluorescence and membrane injury in the leaves of barley cultivars under osmotic stress. Bioelectrochemisty, 63: 121-124.

16- Kozlowski T.T. 1968. Introduction In: Kozlowski T.T. (Ed.) .Water deficit and plant growth. P.I. Academic Press. New York.

17- Mohamadkhani N. and Haidary R. 2008. Drought -induced Accumulation of soluble sugars and proline in two Maize varieties. World Applied Sciences Journal, (3): 448- 453.

18- Pand H. and Singh J.S. 1981. Comparative biomass and water status of four range grasses growth under two soil water conditions. Journal of Range Management, 34: 480-484.

19- Probsting E.L. and Middleton J.E. 1980.The behavior of peach and pear trees under extreme drought stress. Journal of the American Society for Horticultural Science, 105: 380-385.

20- Qian Y.L. and Fry J.D. 1996. Irrigation frequency affects zoysiagrass rooting and plant water status. Horticultural Science, 31: 234-237.

21- Reddy A.R., Claitanya K.V. and Vivekanadan M. 2004 Drought induced responses of photosynthesis and antioxidant metabolism I higher plants. Journal of Plant Physiology, 161: 1189-1202.

22- Shariat A., and Asare M.H. 2008. Effect of drought stress on plant pigments, prolin, soluble sugars and growth properties of four eucalyptus species. Journal of Agricultural Sciences and Natural Resources. 15 (6): 13-24. (in Persian with English abstract)

23- Slahvrzy E. 2007. Effects of drought stress and re-irrigation on morpho-physiologic and biochemical responses in domestic and imported grasses. Master's thesis, Department of Horticulture Science, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad. P. 160. (in Persian with English abstract)

24- Syversten J.P. 1985. Itegration of water stress in fruit trees. Horticultural Science, 20: 1039-1043.

25- Tan C.S. and Buttery B.R. 1982.The effect of soil moisture stress to various fractions of the root system on transpiration, photosynthesis and internal water relation of peach seedling. Journal of the American Society for Horticultural Science, 107: 845-849.

26- Torrecillas A., Galego R., Perez-Pastor A. and Ruize-Anchez M. C. 1999. Gas Exchange and water relations of young apricot plants under drought conditions. Journal of Agriculture Science, 132: 445-452.

27- Zamani Z., Taheri A., Vazaei A. and Poustini K. 2002. Proline content and stomata resistance of almond seedling as affected by irrigation intervals. Acta Horticulture, 591: 411-416.

28- Zarrabi M., Motlaiy A., and Lesani H. 2008. Effect of drought stress on morphological and anatomical characteristics of olive different cultivars. Journal of Horticultural Science (Agricultural Science Iran). 39 (1): 109-117. (in Persian with English abstract)