بررسی اثر فاصله ردیف و کنترل علف های هرز در کشت مخلوط ذرت (Zea mays L.) و بادام زمینی (Arachis hypogaea L.) از طریق شاخص های رقابتی

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 4، دوره 7، شماره 4 - شماره پیاپی 26، دی 1393، صفحه 473-484   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v7i4.32426

نویسندگان

مهدیه رجایی^* ؛ مهدی دهمرده؛ عیسی خمری؛ سید محسن موسوی نیک

گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

چکیده

به منظور بررسی اثر تراکم و وجین علف های هرز و نسبت های مختلف کشت مخلوط ذرت (704) و بادام زمینی (رقم گلی) آزمایشی در سال 1391 در پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل (چاه نیمه) اجرا شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. فاکتورهای آزمایشی شامل نسبت کاشت در 4 سطح (ذرت خالص، 50 درصد ذرت + 50 درصد بادام زمینی، 100 درصد ذرت + 100 درصد بادام زمینی و بادام زمینی خالص)، وجین علف هرز در 3 سطح (بدون وجین، یکبار وجین و دوبار وجین) و فواصل بین ردیف ها با 2 سطح (40 و 50 سانتی متر) در نظر گرفته شد. برای تعیین تیمار برتر کشت مخلوط، شاخص های ارزیابی مانند ضریب نسبی تراکم، شاخص رقابت ، غالبیت و نسبت برابری زمین محاسبه شدند. نتایج نشان داد که سطوح مختلف تراکم بوته و وجین علف های هرز و نسبت های کشت بر شاخص های ارزیابی شده تاثیر معنی داری داشتند . بیشترین مقدار شاخص نسبت برابری زمین (LER) مربوط به ترکیب تیماری صد درصد ذرت + صد درصد بادام زمینی به میزان (04/1) بود. علاوه بر این ضریب نسبی تراکم (K) مشخص نمود که بیشترین مقدار این شاخص در بادام زمینی، ترکیب تیماری عدم وجین با تراکم بیشتر به میزان 41/7 و کمترین مقدار این شاخص در ذرت ترکیب تیماری یکبار وجین با تراکم کمتر به میزان 4/0 تعلق داشت. شاخص تعادل رقابتی ذرت روی بادام زمینی در کلیه ترکیبات تیماری کوچکتر از یک بود و بنابراین بادام زمینی نسبت به ذرت از لحاظ رقابتی برتری داشته است. بر اساس این معیار تیمار مربوط به تراکم کمتر و دوبار وجین دارای بیشترین غالبیت بود. مقدار شاخص غالبیت برای ذرت در کلیه تیمارها منفی بوداما با افزایش تراکم در این گونه، شدت رقابت آن افزایش یافت. بنابراین در کلیه شاخص ها بادام زمینی گونه غالب بود و علت این امر را می توان به استفاده بهتر از منابع و کنترل علف های هرز در این گیاه نسبت داد.

کلیدواژه‌ها

شاخص ازدحام نسبی؛ رقابت؛ غالبیت و نسبت برابری

مراجع

1- Agegnehu, G., Ghizam, A., and Sinebo, W. 2006. Yield performance and land-use efficiency of barley and faba bean mixed cropping in Ethiopian highlands. European Journal of Agronomy 25: 202-207.

2- Banik, P., Midya, A., Sarkar, B.K., and Ghose, S.S. 2006. Wheat and chickpea intercropping systems in an additive series experiment: Advantages and Weed smothering. European Journal of Agronomy 24: 325-332.

3- Bhatti, I.H., Ahmad, R., Jabbar, A., Nazir, M.S., and Mahmood, T. 2006. Competitive behaviour of component crops in different sesame-legume intercropping systems. International Journal of Agriculture and Biology. (Pakistan) 8: 165-167.

4- Carruthers, K., Prithviraj, B.F.Q., Cloutier, D., Martin, R.C., and Smith, D.L. 2000. Intercropping corn with soybean, lupin and forages: yield component response. European Journal of Agronomy 12: 103-115.

5- Daryayi, F., Agha Qalykhany, M., and Chaiechi, M. 2008. Comparison beneficial indicators of the pea and barley mixed cultures in the forage production. Journal of Agricultural Sciences and Natural Resources 21: 35-40. )In Persian with English Summary)

6- Dawo, M.I., Wilkinson, J.M.S., Anders, F.E.T., and Pilbeam, D.J. 2007. The yield and quality of fresh and ensiled plant material from intercropping maize (Zea mays) and beans (Phaseolus vulgaris). Journal of the Science of Food and Agriculture 87: 1391-1399.

7- De Wit, C.T. 1960. On competition. Verslagen Landbouwkundige Onderzoekingen 66: 1–82.

8- Dhima, K.V., Lithourgidis, A.A., Vasilakoglou, I.B., and Dordas, C.A. 2007. Competition indices of common vetch and cereal intercropping in two seeding ratio. Field Crops Research 100: 249-256.

9- Fetene, M. 2003. Intra-and inter-specific competition between seedlings of Acacia etbaica and a perennial grass (Hyperemia hirta). Journal of Arid Environments 55: 441-451.

10- Getachew, A., Ghizaw, A., and Sinebo, W. 2006. Yield performance and Land use efficiency of barley and faba bean mixed cropping in Ethiopian high lands. European Journal of Agronomy 25: 202-207.

11- Hauggaard Nielsen, H., and Jensen, E.S. 2001. Evaluation pea and barley cultivars for complementarily in intercropping at different levels of soil N availability. Field Crops Research 72: 185-196.

12- Islami khalili, F., Pirdashti, H., and Motaghian, A. 2010. Evaluation yield of barley (Hordeum vulgare L.) and broad bean (Vicia faba L.) in the density and mixed culture different combinations by competition indices. Journal of Agriculture and Ecology 1: 94-105. (In Persian with English Summary)

13- Koochaki, A., Nassiri Mohallati, M., Feyzi, H., Amir Moradi, S., and Mandani, F. 2010. Effect of intercropping maize, (Zea mays L.) and bean (Phaseolus vulgaris L.) on dry matter yield and LER under control conditions and no weed control condition. Journal of Agricultural Ecology 2: 225-235. )In Persian with English Summary)

14- Launay, M.N., Brisson, S., Satger, H., Hauggaard Nielsen, G., Corre Hellou, E.K., Asynova Ruske, R., Jensen, E.S., and Gooding, M.J. 2009. Exploring options for managing strategies for pea–barley intercropping using a modeling approach. European Journal of Agronomy 2: 85-98.

15- Liebman, M., and Davis, A.S. 2000. Integration of soil, crop and weed management in low-input farming systems. Weed Research 40: 27-47.

16- Li, L., Yang, S., Li, X., Zhang, F., and Christie, P. 1999. Interspecific complementary and competitive interactions between intercropped maize and faba bean. Plant and Soil 212: 105-114.

17- Li, L., Sun, J., Zhang, F., Li, X., Yang, S., and Rengel, Z. 2001. Wheat/maize or wheat/soybean strip intercropping: I. Yield advantage and interspecific interactions on nutrients. Field Crops Research 71: 123-137.

18- Maingi, M.J., Shisanya, A.C., Gitonga, M.N., and Hornetz, B. 2001. Nitrogen fixation by common bean (Phaseolus vulgaris L.) in pure and mixed stand in semi-arid south east Kenya. European Journal of Agronomy 14: 1-12.

19- Mazaheri, D. 1998. Intercropping. Second edition. Tehran University publications. Pp. 262. Mushagalusa, G.N., Ledent, J.F., and Draye, X. 2008. Shoot and root competition in potato /maize intercropping: Effect on growth and yield. Environmental and Experimental Botany 64: 180-188.

20- Mutungamiri, A., Margia, I.K., and Chivinge, O.A. 2001. Evaluation of maize (Zea mays L.) cultivars and density for dry land maize-bean intercropping. Journal of Tropical Agriculture 1: 8-12.

21- Nachigera, G.M., Ledent, J.F., and Draye, X. 2008. Shoot and root competition in potato/maize intercropping: effects on growth and yield. Environmental and Experimental Botany 64(2): 180-188.

22- Neumann, A., Werner, J., and Rauber, R. 2009. Evaluation of yield density relationships and optimization of intercrop compositions of field-grown pea–oat intercrops using the replacement series and the response surface design. Field Crops Research 114: 286-294.

23- Poggio, S.L. 2005. Structure of weed communities occurring in monoculture and intercropping of field pea and barley. Agriculture Ecosystems and Environment 109: 48-58.

24- Samarajeewa, K.B.D.P., Takatsugu, H., and Shinyo, O. 2006. Finger millet (Eleucine corocanal L. Gaertn) as a cover crop on weed control, growth and yield of soyabean under different tillage systems. Soli and Tillage Research 90: 93-99.

25- Schippers, P., and Kropff, M.J. 2001. Competition for light and nitrogen among grassland species: a simulation analysis. Functional Ecosystems 15: 155-164.

26- Schmidtke, K., Neumann, A., Hof, C., and Rauber, R. 2004. Soil and atmospheric nitrogen uptake by lentil (Lens culinaris Medik.) and barley (Hordeum vulgare ssp. Nudum L.) as monocrops and intercrops. Field Crops Research 87: 245-256.

27- Sirousmehr, A., Javanshir, A., Rahimzadeh Khoye, F., and Moghaddam, M. 2003. Pearl millet and common vetch intercropping. Biaban 2: 250-263.) In Persian with English Summary)

28- VanderMeer, J.H. 1992. The Ecology of Intercropping. Cambridge University Press, New York, USA.

29- Wahla, I.H., Ahmad, R., Ehsanullah, A.A., and Jabbar, A. 2009. Competitive functions of components crops in some barley based intercropping systems. International Journal of Agriculture and Biology (Pakistan) 11: 69-71.

30- Willey, R.W. 1979. Intercropping its importance and research needs. Competition and yield advantage. Field Crop Abstracts 32: 1-10.

31- Zand, B., and Ghaffari Khaliq, H. 2002. Evaluation of grain sorghum-Cowpea intercropping under different planting patterns. Proceeding of the 7th Iranian Congress of Crop Sciences, 24-26 Aug. Karaj, Iran. (In Persian)

32- Zhang, G., Yang, Z., and Dong, S. 2011. Interspecific competitiveness affects the total biomass yield in an alfalfa and corn intercropping system. Field Crops Research 124: 66-73.

33- Zua, Y., Zhang, F., Li, X., and Cao, Y. 2000. Studies on improvement in iron nutrition peanut by intercropping with maize on a calcareouse soil. Plant and Soil 220: 13-25.