تعیین واکنش عملکرد و اجزای عملکرد سویا (Glycin max L.) به تاریخ کاشت، دما و ساعات آفتابی

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 10، دوره 7، شماره 4 - شماره پیاپی 26، دی 1393، صفحه 547-562   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v7i4.47270

نویسندگان

فیاض آقایاری^{* 1}؛ ابوالفضل فرجی²؛ علیرضا کرد کتولی¹

¹دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

²مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان

چکیده

این تحقیق به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت، دما و ساعات آفتابی بر عملکرد و اجزای عملکرد سویا در منطقه علی آباد کتول واقع در استان گلستان در سال 1391 انجام گردید. برای این منظور در محدوده وسیعی از منطقه سویا کاری علی آباد کتول، مزارع مختلف سویا با تاریخ های متفاوت کاشت انتخاب شدند. به طور کلی در این بررسی 30 مزرعه سویا از رقم کتول (D.P.X) و 30 مزرعه سویا از رقم ساری (J.K) انتخاب شدند. سپس از هر مزرعه انتخابی جهت ارزیابی صفات مورد نظر (طول دوره های مختلف فنولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد)، 5 قطعه در الگوی زیگزاکی شکل (∑) انتخاب و در هر قطعه ارزیابی های لازم به روی صفات مربوطه صورت گرفت. نتایج نشان داد تمام صفات مربوط به اجزای عملکرد در هر دو رقم کتول و ساری به غیر از تعداد دانه در متر مربع در رقم ساری تحت تاثیر تأخیر در کاشت قرار گرفته و به طور معنی دار کاهش می یابد. بین عملکرد دانه و تأخیر در کاشت از ابتدای تیرماه یک رابطه معنی داری وجود داشت و به ترتیب 79 و 53 درصد از تغییرات را در ارقام کتول و ساری توجیه نمود. با توجه به شیب معادله رگرسیونی بین تأخیر در کاشت و عملکرد دانه معلوم می گردد که به ازای هر روز تأخیر در کاشت از اول تیر ماه در ارقام ساری و کتول به ترتیب 37/48 , 50/61 کیلوگرم در هکتار از عملکرد دانه کاسته می شود. بین تأخیر در کاشت و طول دوره های مختلف رشد (رویشی، زایشی و کل دوره رشد) رابطه منفی و معنی داری در سطح احتمال 1 درصد وجود داشت. همچنین صفات مربوط به اجزای عملکرد سویا تحت تأثیر میانگین دما و مجموع ساعات آفتابی طی دوره گلدهی و پر شدن دانه قرار گرفته و افزایش یافت.

کلیدواژه‌ها

رقم؛ تاریخ کاشت؛ فنولوژی؛ مدل های رگرسیونی