«کک کوهزاد» و «شکاوند کوه» دو داستان از روایتی واحد

جستارهای نوین ادبی

مقاله 11، دوره 51، شماره 1 - شماره پیاپی 200، اردیبهشت 1397، صفحه 167-184   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jls.v0i0.73386

نویسنده

بهزاد اتونی^*

دانشگاه آیت الله العظمی بروجردی ( ره )- بروجرد - ایران

چکیده

در حماسه‌های پارسی و در نگاهی کلی‌تر، همة افسانه‌ها و قصه‌ها، گاهی با داستان‌هایی روبرو می‌شویم که ساختاری یکسان دارند و حتّی در بعضی جزئیات نیز یکسان می‌نمایند. این همانندی‌ها، یا برگرفته از ناخودآگاه جمعی و کهن‌الگوها است؛ یا به سبب تقلید از یکدیگرند؛ یا به علت اینکه صفتی، جای اسمی را گرفته، تبدیل به دو یا سه روایت گردیده‌اند و یا اینکه دو داستان از روایتی واحد بوده‌اند که با گذر زمان، تشخّص یافته و مستقل شده‌اند. داستان «کک کوهزاد» و «رزمنامة شکاوند کوه» که از داستان‌های کهن پارسی‌اند، در حقیقت، روایتی واحد بوده‌اند که با گذر زمان، بعدها به دو داستان مستقل تبدیل شده‌اند. این دو داستان نه‌تنها در ساختار، بلکه در برخی جزئیات نیز یکسان می‌نمایند. نگارنده در این جستار سعی بر آن نموده تا به ذکر همانندیِ ساختارِ دو داستان بپردازد و بدین واسطه، یکسان بودنِ اصلِ این دو داستان را و اینکه از روایتی واحد برآمده‌اند، اثبات کند.
 

کلیدواژه‌ها

کک کوهزاد؛ رزمنامه شکاوند کوه؛ رستم؛ بهرونه؛ کک

مراجع

اتونی، بهزاد؛ مهدی شریفیان. (1390). «کهن نمونه آب و کارکرد آن در اسطوره و حماسه». فصلنامه علمی پژوهشی زبان و ادب فارسی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج. سال سوم. شماره 9. زمستان.

اسدی طوسی. (1389). گرشاسب نامه. تصحیح حبیب یغمایی. تهران: دنیای کتاب. چاپ دوم.

ایرانشاه بن‌ابی‌الخیر. (1370). بهمن‌نامه. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. چاپ اول.

خالقی مطلق، جلال. (1366).«ببر بیان (رویین تنی و گونه‌های آن)1» ایران نامه. شماره 22. زمستان. صفحة 200 تا 207.

خالقی مطلق، جلال. (1386). حماسه. تهران: مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی. چاپ اول.

خالقی مطلق، جلال. (1388). گل رنج‌های کهن. به کوشش علی دهباشی. تهران: نشر ثالث. چاپ اول.

خلف نیشابوری، ابواسحق ابراهیم بن منصور. (1340). قصص‌الانبیاء. تصحیح حبیب یغمایی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

رزمنامه شکاوند کوه. (1394). هفت منظومه حماسی. به کوشش رضا غفوری. تهران: موسسه نشر میراث مکتوب. چاپ اول.

صفا، ذبیح الله . (1332). حماسه سرایی در ایران. تهران: چاپ پیروز.

فرامرز نامه. (1386). شاعر ناشناس. تصحیح میترا مهرآبادی. تهران: انتشارات دنیای کتاب. چاپ اول.

فردوسی، ابوالقاسم. (1384). شاهنامه، بر اساس چاپ مسکو. به کوشش سعید حمیدیان. تهران: نشر قطره. چاپ هفتم.

فوردهام، فریدا. (1388). مقدمه‌ای بر روانشناسی یونگ. ترجمه مسعود میربها. تهران: نشر جامی. چاپ اول

کک کوهزاد نامه. (1394). هفت منظومه حماسی. به کوشش رضا غفوری. تهران: موسسه نشر میراث مکتوب. چاپ اول.

کک کوهزاد. (1384). به کوشش احمد ابومحبوب. تهران: نغمه زندگی. چاپ اول.

کمپبل، جوزف. (1387). قدرت اسطوره. ترجمه عباس مخبر. تهران: نشر مرکز. چاپ پنجم.

کریستی، آنتونی. (1384). اساطیر چین. ترجمه‌ محمدحسین باجلان فرخی. تهران: انتشارات اساطیر. چاپ دوم

مجمل التواریخ. (1389). تصحیح و تحشیه ملک الشعرای بهار. تهران: انتشارات اساطیر. چاپ اول.

ملک شاه حسین سیستانی. (1344). احیاء الملوک. به اهتمام دکتر منوچهر ستوده. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

مورنّو، آنتونیو. (1388). یونگ، خدایان و انسان مدرن. ترجمة داریوش آشوری. تهران: نشر مرکز. چاپ پنجم.

نولدکه، تئودور. (1395). حماسة ملّی ایران. ترجمة بزرگ علوی. تهران: نشر نگاه.

هال،‌ جیمز. (1383). فرهنگ نگاره‌ای نمادها در هنر شرق و غرب. رقیه بهزادی. انتشارات فرهنگ معاصر. چاپ دوم.

یونگ، کارل گوستاو. (1368). چهار صورت مثالی. ترجمة پروین فرامرزی. انتشارات آستان قدس رضوی. چاپ اول.

یونگ، کارل گوستاو. (1383). آیون. ترجمة پروین فرامرزی و فریدون فرامرزی. مشهد: به نشر (انتشارات آستان قدس رضوی). چاپ اول.

یونگ، کارل گوستاو. (1387). سمینار یونگ دربارۀ زرتشت نیچه. ویرایش و تلخیص جیمزل جَرِت. ترجمه سپیده حبیب. تهران: انتشارات کاروان. چاپ سوم.