ارزیابی کارایی تولید خرما به روش تحلیل پوششی داده‌های پنجره‌ای (مطالعه موردی: استان خوزستان)

مجله اقتصاد و توسعه کشاورزی

مقاله 5، دوره 33، شماره 2 - شماره پیاپی 44، تیر 1398، صفحه 177-190   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jead2.v0i0.78829

نویسنده

دلال مدحج^*

دانشگاه آزاد اسلامی واحد سوسنگرد

چکیده

استان خوزستان یکی از قطب­های اصلی تولید خرما در ایران است. تغییرات اقلیمی، افزایش دما، کاهش بارندگی، شور شدن تدریجی آب و خاک، تأثیرات منفی بسیاری بر روی عملکرد و کیفیت این محصول داشته است. به همین منظور، پژوهش حاضر به ارزیابی کارایی محصول خرما در استان خوزستان می­پردازد. از روش­های ارزیابی متداول، روش تحلیل پوششی داده­ها می­باشد. یکی از اشکالات روش تحلیل پوششی داده­ها در نظر نگرفتن عامل زمان در ارزیابی عملکرد است. در این راستا، روش تحلیل پوششی داده­های پنجره ای روشی است که امکان محاسبه کارایی در طول زمان را فراهم می­آورد. پژوهش حاضر، کارایی 8 تولید کننده خرما در استان خوزستان طی دوره زمانی 1396-1389 را با استفاده از روش تحلیل پوششی داده‌های پنجره­ای مورد ارزیابی قرار می­دهد. بدین منظور، داده­های مورد نیاز از دفتر طرح و برنامه جهاد کشاورزی تهیه شد که در برگیرنده اطلاعات مربوط به سطح اراضی، آب مصرفی، کود حیوانی، نیروی انسانی، کود شیمیایی، سموم آفات به عنوان متغیرهای ورودی  و عملکرد و سود ناخالص به عنوان متغیرهای خروجی می­باشد. نتایج پژوهش نشان داد هیچ کدام از تولید کننده­ها طی سال های 1391-1389 و 1396-1393دارای کارایی فنی کامل نبودند. در فاصله زمانی 1391-1389 کارایی تولید کننده­ها کم نوسان بوده و میانگین کارایی هر سال تولید کننده­ها در مقایسه با دوره زمانی 1396-1393، در سطح بسیار بالاتری قرار داشته است. بطوری‌که در فاصله زمانی 1391-1389، کمترین و بیشترین مقدار میانگین کارایی هر سال به ترتیب 820.0و973.0می­باشند. حال اینکه این مقادیر برای دوره زمانی 1396-1393 به ترتیب 610.0 و936.0 هستند. در سال 1392 دو تولید کننده در سطح کارایی فنی کامل قرار داشته اند.

کلیدواژه‌ها

تحلیل پوششی داده ­ها؛ خرما؛ خوزستان؛ کارایی؛ تحلیل پنجره‌ای

مراجع

1- Abedpoor A.R., Asadabadi E., and Sha'banali Fami H. 2017. Analysis factors affecting Date production efficiency in Bam country: with DEA approach. Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research 48(3): 507-518. (In Persian with English abstract)

2- Azizi J., and Yazdani S. 2007. Evaluating the earning sustainability of Iranian date export. Journal of Agricultural Science 13(1): 1-19. (In Persian)

3- Banker R.D., Charnes A., and Cooper W.W. 1984. Some models for estimating technical and scale inefficiencies in data envelopment analysis. Management Science 30: 1078–1092.

4- Charnes A., Clark C.T., Cooper W.W., and Golany B. 1985. A developmental study of data envelopment analysis in measuring the efficiency of maintenance units in the U.S. Air Forces. Annals of Operations Research 2(1): 95–112.

5- Charnes A., Cooper W.W., and Rhodes E. 1978. Measuring the efficiency of decision making units. European Journal of Operational Research 2: 429–444.

6- Farrell M.J. 1957. The measurement of productive efficiency. Journal of the Royal Statistical Society, Series A, General 120(3): 253–281.

7- Ganji N., Yazdani S., and Saleh I. 2018. Identifying factor affecting efficiency of water use in wheat production, Alborz province (Data Envelopment Analysis Approach). Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research 49(1): 13-22. (In Persian with English abstract)

8- Hosseini Y., Mohebi A., Pozesh Nezhad Shirazi M., Rejali F., Tehrani M.M., and Basirt M. 2016. Introduction to conditions of date cultivation, Agricultural education publication, Tehran. (In Persian)

9- Karimi F., Pirasteh H., and Mehdi Zahedi K. 2008. Determination of Wheat Agriculture Efficiency Based on Two Factors Time and Risk by Using Interval Data Envelopment Analysis and Window Data Envelopment Analysis. Agricultural Economic and Development 64: 139-159. (In Persian)

10- Mehrabi Boshrabadi H., and Pakravan M. 2009. Calculation efficiency and returns to scale of sunflower producers Khoy County. Journal of Economics and Agricultural Development 23(2): 95–102. (In Persian)

11- O'Neill S., and Matthews A. 2001. Technical change and efficiency in Irish agriculture, The Economic and Social Review. Economic and Social Studies 32(3): 263-284.

12- Sengupta J.K. 1995. Dynamics of data envelopment analysis: Theory of systems efficiency. Boston: Kluwer Academic Publishers, Dordrecht, London.

13- Sepehrdoust H., and Hamzeali Dastjerdi H. 2014. Efficiency Measurement of Agricultural Sub-Sector's Activities; Using Window Analysis Method. Journal of Agricultural Science and Sustainable Production 23(4.1): 131-141. (In Persian with English abstract)

14- Shahnavazi A. 2017. Determination the efficiency of arable crops in Iranian agriculture. Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research 48(2): 227-240.(In Persian)

15- Shafieyan A. 2017. Date palm. Ministry of Agriculture Jahad, Department of Horticulture. (In Persian)

16- Tomaa E., Dobrea C., Donaa I., and Cofasa E. 2015. DEA Applicability in Assessment of Agriculture Efficiency on Areas with Similar Geographically Patterns. Agriculture and Agricultural Science Procedia 6: 704–711.