ارزیابی تحمل به خشکی و استفاده از ذخایر ساقه ژنوتیپ های امید بخش گندم نان در شرایط

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 18، دوره 9، شماره 4 - شماره پیاپی 24، دی 1390، صفحه 758-769   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v9i4.13292

نویسندگان

مسعود عزت احمدی^* ؛ قربان نورمحمدی؛ مسعود قدسی؛ محمد کافی

دانشگاه آزاد اسلامی، تهران

چکیده

به منظور ارزیابی میزان تحمل به خشکی ژنوتیپ های جدید گندم در شرایط تنش رطوبتی و فتوسنتزی متفاوت، آزمایشی مزرعه ای در قالب طرح
1386 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و - 1385 و 87 - کرت های دو بار خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال های زراعی 86
و تنش رطوبتی از مرحله گرده (D منابع طبیعی طرق مشهد به اجرا در آمد. تیمار آبیاری در کرت های اصلی شامل آبیاری مطلوب در طول فصل رشد ( 1
،9207 ،9205 ،9203 ،9116 ، تیمار ژنوتیپ در کرت های فرعی شامل هفت ژنوتیپ جدید گندم (لاین های شماره 9103 ،(D افشانی تا رسیدگی ( 2
و جلوگیری از (P و رقم کراس شاهی و تیمار شرایط فتوسنتزی در کرت های فرعی فرعی شامل استفاده از فتوسنتز جاری ( 1 (C-81-10 ،9212
بود. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر تنش رطوبتی و شرایط فتوسنتزی بر عملکرد دانه، شاخص برداشت، تعداد دانه در (P فتوسنتز جاری ( 2
در شرایط C-81- 9116 و 10 ، سنبله و وزن هزار دانه معنی دار بود. همچنین اختلافات ژنوتیپی در مورد صفات مذکور معنی دار بود. ژنوتیپ های 9103
9116 و 9207 تحت شرایط معمولی و جلوگیری از ، C-81- معمولی رطوبتی و استفاده از فتوسنتز جاری جزء برترین ژنوتیپ ها بودند. ژنوتیپ های 10
و در C-81- فتوسنتز جاری بالاترین عملکرد دانه را داشتند. در شرایط تنش رطوبتی و استفاده از فتوسنتز جاری، ژنوتیپ های 9103 و 9212 و 10
و 9103 دارای بالاترین عملکرد دانه بودند. شاخص تحمل به تنش C-81-10 ، شرایط تنش رطوبتی و جلوگیری از فتوسنتز جاری ژنوتیپ های 9116
برآورد بهتری از عملکرد دانه در شرایط بهینه و محدودیت رطوبتی ارائه کرد. درصد استفاده از ذخایر برای پر کردن دانه ها (درصد انتقال مجدد ) (STI)
37 درصد تحت شرایط تنش رطوبتی افزایش یافت. نظر به این / 28 درصد تحت شرایط مطلوب آبیاری به 8 / تحت تأثیر تنش رطوبتی قرار گرفت و از 5
9103 و 9116 بیشترین ظرفیت استفاده از ذخایر ساقه برای پرکردن دانه ها در هر دو شرایط (معمولی و تنش رطوبتی ) را ،C-81- که ژنوتیپ های 10
داشته و پتانسیل عملکرد آن ها نیز بالا بود می توان آن ها را به عنوان ژنوتی پهای امید بخش و مناسب جهت استفاده در برنامه های اصلاحی مناطق
خشک و نیمه خشک پیشنهاد نمود.

کلیدواژه‌ها

گندم، عملکرد دانه؛ محدودیت منبع؛ شاخص تحمل خشکی؛ درصد انتقال مجدد