برآورد میزان تبخیر-تعرق واقعی و پتانسیل در شرایط اقلیمی مختلف با استفاده از سنجش از دور

آب و خاک

مقاله 15، دوره 25، شماره 4، آبان 1390   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v0i0.10243

نویسندگان

مهدی اکبری^{* 1}؛ زهرا سیف²؛ حمید زارع ابیانه²

¹موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی کشور

²دانشگاه بوعلی سینا همدان

چکیده

چکیده
تبخیر-تعرق یکی از اجزای مهم بیلان آب می باشد که اندازه گیری مقدار واقعی آن مشکل است و روش های تعیین آن محدود می باشد. روشهای معمول برآورد تبخیر-تعرق عموماً نقطه ای بوده و حداکثر سطح یک مزرعه را پوشش می دهد، در صورتیکه جهت مدیریت و برنامه ریزی آبیاری، برآورد تبخیر-تعرق واقعی درسطح شبکه های آبیاری که وابسته به گیاه و مدیریت آبیاری می باشد، ضروری است. استفاده از مدل های مرسوم در برآورد تبخیر تعرق واقعی به علت نقطه ای بودن اطلاعات هواشناسی و عدم در نظر گرفتن تنش های آبی و محیطی از دقت پایینی بر خوردار است. امروزه با پیشرفت تکنولوژی ماهواره ها, امکان برآورد تبخیر-تعرق واقعی با استفاده از تکنیک سنجش از دور در سطح وسیع فراهم شده است. در این تحقیق ضمن بررسی آمار 20 ساله هوا شناسی (1368 تا 1388)، سالهای 1386، 1379 و 1374به عنوان سال های پر بارش، کم بارش و متوسط انتخاب و تبخیر-تعرق واقعی و پتانسیل شبکه آبیاری آبشار اصفهان با استفاده از تصاویر ماهواره NOAA-AVHRR و به کارگیری الگوریتم بیلان انرژی در سطح زمین برآورد گردید. نتایج نشان داد که میزان تبخیر-تعرق در سال کم بارش (1379) به بیشترین میزان (تبخیر-تعرق واقعی تا 1/8 میلیمتر در روز و پتانسیل تا 5/9 میلیمتر در روز) رسیده است. با مقایسه نتایج تبخیر-تعرق به دست آمده از روش سنجش از دور با دو روش برآورد تبخیر-تعرق (هارگریوز و پنمن مانتیث) در هر سال مشاهده شد که نتایج به دست آمده از روش سنجش از دور با ریشه میانگین مربعات خطاها 67/0، میانگین خطای مطلق 4/0 و انحراف 26/0 میلیمتر در روز مطابقت خوبی با برآوردهای حاصل از روشهای محاسباتی دارد که نشان دهنده امکان استفاده از تکنیک سنجش از دور برای تخمین تبخیر-تعرق مکانی در سطوح مختلف مزرعه و شبکه های آبیاری می باشد. به طور کلی با برآورد میزان آب مورد نیاز (تبخیر-تعرق واقعی) در نقاط مختلف شبکه می توان نسبت به توزیع مناسب آب در سطح شبکه و بهبود مدیریت آبیاری اقدام نمود که تأثیر به سزایی در مدیریت بهینه مصرف آب در شبکه دارد.

واژه های کلیدی : تبخیر-تعرق، سنجش از دور، شبکه های آبیاری