بررسی اثر ترکیبات آللوشیمیایی جو زراعی (Hordeum vulgare L.)بر جوانه زنی، رشد گیاهچه و فعالیت برخی آنزیم‌های گیاهچه سلمه‌تره (Chenopodium album L.)

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 10، دوره 28، شماره 2، شهریور 1393، صفحه 234-241   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v28i2.39997

نویسندگان

روزبه فرهودی^{* 1}؛ عادل مدحج²؛ سیدرضا علوی نیا

¹دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شوشتر

²واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران

چکیده

این پژوهش به منظور بررسی اثر مواد آللوشیمیایی جو بر جوانه زنی و فعالیت آنزیمی گیاهچه سلمه‌تره در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. مواد آللوشیمیایی استخراج شده از عصاره جو شامل ترکیبات فنلی و آلکالوییدهای آتروپین، استریکنین و کوئینین بودند. نتایج آزمایش نشان داد که آلکالوئیدهای آتروپین و استریکنین جو بیشترین اثر منفی را بر درصد و سرعت جوانه زنی، وزن تر، فعالیت آنزیم‌های کاتالاز، پراکسیداز و آلفاآمیلاز گیاهچه سلمه‌تره داشتند. این ترکیبات باعث افزایش تخریب غشای سلولی و غلظت مالون دی آلدهید در بافت گیاهچه گیاه هدف نیز شدند. بیشترین غلظت مالون دی‌آلدهید گیاهچه سلمه‌تره در تیمار استریکنین، 076/0 نانومول بر گرم وزن تر گیاهچه بود. بیشترین فعالیت آنزیم های کاتالاز و پراکسیداز (به ترتیب 3/6 و 1/17 میلی گرم جذب در 60 ثانیه) و آنزیم آلفاآمیلاز (9 نانو مول بر بذر بر دقیقه) پس از شاهد در تیمار کونیئین مشاهده شد که نشان‌دهنده اثر کمتر این آلکالوئید بر گیاه هدف در مقایسه با سایر ترکیبات بود. اثر ترکیبات فنلی و آلکالوئیدی بر فعالیت آنزیم کاتالاز بیشتر از پراکسیداز و آلفاآمیلاز بود. به طور کلی، مواد آللوشیمیایی موجود در اندام‌های هوایی جو اثر بازدارندگی معنی‌داری بر جوانه زنی و رشد گیاهچه های سلمه‌تره داشتند و در بین تیمارهای مورد آزمایش، آلکالوئید آتروپین و استریکنین و فنل بیشترین اثر تخریبی را به خود اختصاص دادند.

کلیدواژه‌ها

آلفاآمیلاز؛ آلکالویید؛ آللوشیمیایی؛ دگرآسیبی؛ فنل؛ مالون دی آلدهید