واکنش ژنوتیپ‌های نخود دسی و کابلی در برابر نژادهای 3 و 6 قارچ عامل بیماری برق‌زدگی Ascochyta rabiei

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 11، دوره 28، شماره 2، شهریور 1393، صفحه 242-249   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v28i2.40001

نویسندگان

حمیدرضا کاوسی^* ؛ جواد مظفری؛ سید حسن مرعشی؛ عبدالرضا باقری

چکیده

بیماری برق‌ز‌دگی که به وسیله قارچ Ascochyta rabiei ایجاد می‌شود، یکی از مهمترین عوامل محدود کننده کشت و تولید نخود در بیشتر مناطق دنیا و از جمله ایران بشمار می‌رود. شناسائی منابع ژنتیکی مقاومت در ژرم پلاسم نخود، در برابر نژادها و پاتوتیپ‌های عامل بیماری برق‌زدگی در طراحی برنامه‌های اصلاحی بسیار ضروری است .برای این منظور عکس‌العمل شش ژنوتیپ منتخب از کلکسیون نخود کشور در برابر نژادهای 3 و 6 قارچ عامل بیماری برق‌زدگی بررسی شد. ارزیابی فنوتیپی مقاومت این ژنوتیپ‌ها نشان داد که میزان مقاومت ژنوتیپ‌ها در برابر نژاد 3 بطور معنی‌داری بیشتر از مقاومت آن‌ها در برابر نژاد 6 بود به طوری که ژنوتیپ‌های Kc-218848 و Kc-218740 در مقایسه با ژنوتیپ‌های دیگر جزء گروه مقاوم تشخیص داده شدند در حالی که همه ژنوتیپ‌های مورد بررسی در مقابل نژاد 6 قارچ همانند شاهد حساس، حساسیت نشان دادند. مقایسه روند توسعه بیماری در ژنوتیپ‌ها نیز نشانگر وجود تفاوت معنی‌داری بین آنها در واکنش به هردو نژاد قارچ بود. تجزیه خوشه‌ای روند توسعه بیماری در طی چهار هفته متوالی پس از آلودگی با نژاد 3، ارقام مورد بررسی را به دو گروه متمایز تقسیم نمود. ژنوتیپ‌های بانک ژن گیاهی ملی ایران شامل Kc-218848 و Kc-218740 در یک گروه مقاوم و ژنوتیپ‌های مشهد شامل MCC-496، MCC-54، MCC-311 و MCC-133 در یک گروه جداگانه نسبتا حساس قرار گرفتند. بر اساس این نتایج امکان اصلاح ارقام نخود مقاوم برای استفاده در مناطق آلوده به نژاد 3 قارچ وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

نخود؛ ژرم پلاسم؛ بیماری برق زدگی؛ مقاومت به بیماری