تأثیر تنش شوری بر جوانه‌زنی و رشد گیاهچه چهار گیاه دارویی گشنیز، اسفرزه، خاکشیر و خرفه

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 4، دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 25، فروردین 1391، صفحه 25-32   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v10i1.14396

نویسندگان

علیرضا دادخواه^* ؛ محمد کافی

چکیده

این آزمایش در محیط کنترل شده به منظور بررسی درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، طول ساقه‌چه و ریشه‌چه چهار گیاه دارویی گشنیز (Coriandrum sativum)، اسفرزه (Plantago ovata)، خاکشیر (Descurainia sophia) و خرفه (Potulaca oleracea) در شرایط پتانسیل منفی با استفاده از نمک‌های کلرور سدیم، کلرور کلسیم و مخلوط نمکهای کلرور سدیم + کلرور کلسیم به نسبت مولی 5 به یک انجام شد. تیمارها شامل جوانه‌زنی بذور در آب مقطر به عنوان شاهد و سه تیمار پتانسیل منفی شامل 37/0- ، 59/0- و 81/0- مگاپاسکال بود. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی و بصورت فاکتوریل در پتری دیش‌هایی به قطر 11 سانتیمتر با 30 عدد بذر در شش تکرار اجرا گردید. عکس العمل فرایند جوانه‌زنی گیاهان به پتانسیل منفی آب، نوع نمک ایجاد کننده پتانسیل منفی متفاوت بود. به‌طوری که پتانسیل منفی آب و نوع نمک ایجاد کننده پتانسیل منفی هیچ گونه تأثیر منفی بر جوانه‌زنی بذور گیاه خرفه نداشت ولی جوانه‌زنی بذور سایر گیاهان به شدت تحت تأثیر پتانسیل منفی آب و نوع نمک قرار گرفت. در پتانسیل منفی 81/0- بیشترین درصد جوانه‌زنی مربوط به بذور خرفه با 94% و کمترین مربوط به بذور گیاهان گشنیز و خاکشیر با جوانه‌زنی صفر درصد بود. نوع نمک ایجاد کننده پتانسیل منفی بر جوانه‌زنی تأثیر داشت به‌طوری که در پتانسیل‌های منفی ایجاد شده با مخلوط نمکهای کلرور سدیم + کلرور کلسیم (به نسبت مولی 5 به یک) به ویژه پتانسیل‌های منفی بالا فرایند جوانه‌زنی نسبت به سایر نمک‌ها به‌طور معنی داری بیشتر بود. در خرفه سرعت جوانه‌زنی تحت تأثیر پتانسیل منفی محیط جوانه‌زنی و نوع نمک ایجاد کننده آن قرار نگرفت در حالی که سرعت جوانه‌زنی بذور گیاه گشنیز بشدت تحت تأثیر پتانسیل محیط جوانه‌زنی قرار گرفت. سرعت جوانه‌زنی در پتانسیل منفی 59/0- و 81/0- ایجاد شده با نمک کلرید کلسیم بیشتر کاهش یافت. اگر چه پتانسیل منفی آب ایجاد شده با نمک‌های مختلف تأثیر منفی بر جوانه‌زنی بذور خرفه نداشت اما رشد گیاهچه خرفه به شدت تحت تأثیر پتانسیل منفی آب قرار گرفت.

کلیدواژه‌ها

پتانسیل منفی آب؛ درصد جوانه‌زنی؛ رشد گیاهچه؛ کلرور سدیم؛ کلرور کلسیم