سنجش و مقایسه ابعاد مختلف پایداری سیستم‌های صیادی در خلیج فارس

اقتصاد و توسعه کشاورزی

مقاله 4، دوره 33، شماره 3 - شماره پیاپی 45، آذر 1398، صفحه 265-279   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jead2.v33i3.77745

نویسندگان

عفت قربانیان^* ؛ منصور زیبایی

دانشگاه شیراز

چکیده

فعالیت صیادی در جنوب ایران از اهمیت اقتصادی ویژه برخوردار بوده و در حفظ ساختار اجتماعی جوامع صیادی منطقه نیز نقش به سزایی دارد. توجه به بحث پایداری این فعالیت به عنوان یک شیوه معیشتی و شناسایی ابعاد و وضعیت آن از نگاه توسعه پایدار، دارای اهمیت است. در این مطالعه، به منظور شناسایی و تعیین ابعاد و شاخص‌های پایداری سیستم‌های صیادی شش‌گانه فعال در خلیج فارس، از نظرات ذینفعان و روش تحلیل سلسله مراتبی استفاده شده و در نهایت، این سیستم‌ها از نظر شاخص‌های پایداری مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که سیستم‌های صیادی در خلیج فارس از نظر زیست‌محیطی نسبت به سایر ابعاد در پایین‌ترین سطح از پایداری قرار داشته و در مقابل، شرایط پایداری اقتصادی و فنی نسبت به سایر ابعاد مناسب‌تر است. همچنین، سیستم صید با ترال از بعد زیست‌محیطی در پایین‌ترین وضعیت و پس از آن سیستم صید گوشگیر قرار دارد. پیشنهاد ارائه شده براساس نتایج، نگاه کل‌نگر و چند بعدی به بحث پایداری سیستم‌های صیادی در خلیج فارس است. چرا که، توجه صرف به یک بعد می‌تواند سیاست‌های مدیریتی را به مسیر نامطلوب هدایت کند. به نحوی که با پیامدهای منفی همراه شود. همچنین با توجه به اهمیت بعد اجتماعی، لازم است به افزایش سطح سواد صیادان و بالابردن آگاهی‌های زیست‌محیطی آنان توجه ویژه صورت گیرد و با تقویت تنوع معیشتی مانند گسترش زمینه آبزی‌پروری دریایی و کاهش فشار بر ذخایر ماهی زمینه برای پایداری صیادی در خلیج فارس فراهم شود.

کلیدواژه‌ها

پایداری؛ سیستم صیادی؛ رویکرد چند معیاره؛ خلیج فارس؛ رپفیش

مراجع

1- Adiga M.S., Ananthan P.S., Ramasubramanian V., and Divya Kumari H.V. 2015. Validating RAPFISH sustainability indicators: Focus on multi-disciplinary aspects of Indian marine fisheries. Marine Policy 60: 202-207.

2- Adiga M.S., Ananthan P.S., Ramasubramanian V., and Divya Kumari H.V. 2016. Multidimensional analysis of marine fishery resources of Maharashtra, India. Ocean & Coastal Management 130: 13-20.

3- Adrianto L., Matsuda Y., and Sakuma Y. 2005. Assessing local sustainability of fisheries system: a multi-criteria participatory approach with the case of Yoron Island, Kagoshima prefecture, Japan. Marine Policy 29: 9-23.

4- Aguda S.H, Segado I.S., and Pitcher T.J. 2016. Towards sustainable fisheries, a multi-criteria participatory approach to assessing indicators of sustainable fishing communities: A case study from Cartagena (Spain). Marine Policy 65: 106-97.

5- Allahyari M.S. 2010. Fisheries sustainability assessment in Guilan province, Iran. Journal of Food, Agriculture and Environment 8(4): 1300–1304.

6- Asgari S. 2009. Persian Gulf environment: an important approach in the geopolitics of the region Scientific. Research Quarterly Geographical Data (SEPEHR) 17(67): 45-51. (In Persian)

7- Charles A.T. 2001. Sustainable fisheries system. London, UK: Blackwel Sciences.

8- Chobchian Sh., Kalantari Kh., Asadi AS., and Taghavi Motlagh S.A. 2013. Ranking of cities in Guilan province in terms of sustainable management of fishing and fishing boat cooperatives using the Topsis technique. Rural Studies 5(4): 826-809. (In Persian with English abstract)

9- Chobcian Sh., Kalantari Kh., Asadi A., Taghavi Motlagh S.A., and Hosininya Gh. 2014. Comparison of Different Dimensions of Fisheries Sustainability in Golestan Province Blind Cooperatives. Economics and Agricultural Development Research 44(3): 488-473. (In Persian)

10- Cisse A., Blanchard F., and Guyader O. 2014. Sustainability of tropical small-scale fisheries: Integrated assessment in French Guiana. Marine Policy 44: 397-405.

11- Clark C.W. 1985. Bio-economic modeling and fisheries management. New York: Wiley.

12- Cochrane K.L. 2000. Reconciling sustainability, economic efficiency an equity in fisheries: the one that got away? Fish and Fisheries 1(1): 3–21.

13- Doungsuwan N., Ratanachai C., Somgpongchaiyakul P., and Sangganjanavanich P. 2013. Sustainability Indicators for Fishery Management in Songkhla Lake, Thailand. International Journal of Management & Information Systems 17(4): 185-192.

14- EPI. 2018. Environmental Performance Index Report. https://epi.envirocenter.yale.edu/2018-epi-report/fisheries

15- FAO. 2015. Fishery and Aquaculture Country Profiles: The Islamic Republic of Iran (http://www.fao.org/fishery/facp/IRN)

16- FAO. 2016. The State of World Fisheries and Aquaculture 2016. Contributing to food security and nutrition for all. Rome. 200 pp.

17- Isaac V.J., Santo R.V.E., Bentes B., Fredou F.L., Mourao K.R., and Fredou M.T. 2009. An inter disciplinary evaluation of fishery production systems off the State of Para in North Brazil. Journal of Applied Ichthyology 25(3): 244-255.

18- Lam M.E., and Pitcher T.J. 2012. Fish Commoditization and Strategies to Protect Living Fish. Bulletin of Science, Technology & Society 32: 31–40.

19- Leadbitter D., and Ward T.J. 2007. An evaluation of systems for the integrated assessment of capture fisheries. Marine Policy 31: 458-469.

20- Murillas A., Prellezo R., Garmendia E., Escapa M., Gallastegui C., and Ansuategi A. 2008. Multidimensional and intertemporal sustainability assessment: a case study of the Basque trawl fisheries. Fisheries Research 91(2): 222-238.

21- Najmudeen T.M., and Sathiadhas R. 2008. Economic impact of juvenile fishing inatro- pical multi-gearmulti-species fishery. Fisheries Research, 92 (2): 322–332.

22- Pitcher T.J., and Preikshot D. 2001. RAPFISH: a rapid appraisal technique to evaluate the sustainability status of fisheries. Fisheries Research 49: 255–270.

23- Pitcher T.J. 2001. Fisheries managed to rebuild ecosystems? Reconstructing the past to salvage the future. Ecological Applications 11: 601–617.

24- Pitcher T.J., Kalikoski D., Pramod G., and Short K. 2009. Not Honoring the Code. Nature 457: 658–659.

25- Pitcher T.J., Lam M.E., Ainsworth C., Martindale Nakamura K., Perry R.I., and Ward T. 2013. Improwments to Rapfish: a rapid evaluation techniques for fisheries integrating ecological and human dimensions. Journal of Fish Biology 83: 865-889.

26- Sathiadhas R., Narayanakumar R., and Aswathy N. 2012. Marine Fish Marketing in India, CMFRI Kochi, Ernakulam. http://eprints.cmfri.org.in/6613/1/Marine_fish_marketing_in_India.pdf

27- Saaty T.L. 2008. Decision making with the analytic hierarchy process. International Journal of Services Sciences 1: 83–98.

28- Tesfamichael D., and Pitcher T.J. 2006. Multidisciplinary evaluation of the sustainability of Red Sea fisheries using Rapfish. Fisheries Research 78: 227–235.