تأثیر سیستم های تغذیه ای گوناگون شیمیایی، زیستی و آلی بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان (Helianthus annuus L.) تحت شرایط تنش رطوبتی

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 9، دوره 8، شماره 1، تابستان 1395، صفحه 107-119  

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v8i1.47535

نویسندگان

فاطمه سلیمانی ¹؛ گودرز احمدوند¹؛ علی اکبر صفری سنجانی²

¹دانشگاه بوعلی سینا همدان

²دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

به منظور بررسی اثر سیستم های گوناگون تغذیه ای بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه روغنی آفتابگردان رقم یوروفلور (Helianthus annuus L.) در شرایط تنش رطوبتی، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان در سال 93-1392 اجرا شد. تیمارها شامل دو سطح آبیاری بهینه و تنش کم آبیاری (به ترتیب آبیاری پس از 60 و 120 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) به عنوان کرت های اصلی و تیمارهای گوناگون تغذیه گیاهی شامل: 1- عدم کاربرد هر گونه کود شیمیایی و زیستی (شاهد)، 2- کاربرد 100 درصد کود شیمیایی پیشنهاد شده (NPK)، 3- کود آلی ورمی‌کمپوست، 4- کود زیستی فسفونیتروکارا، 5- ورمی‌کمپوست+ فسفونیتروکارا، 6- ورمی‌کمپوست+ 50 درصد کود شیمیایی نیتروژن و فسفر پیشنهاد شده، 7- فسفو نیتروکارا+ 50 درصد کود شیمیایی نیتروژن و فسفر پیشنهاد شده، 8- ورمی‌کمپوست+ فسفونیتروکارا+ 50 درصد کود شیمیایی نیتروژن و فسفر پیشنهاد شده و9 - 50 درصد کود شیمیایی نیتروژن و فسفر پیشنهاد شده به عنوان کرت های فرعی بود. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که تنش کم آبی و تیمارهای تغذیه ای به طور معنی داری تمامی صفات اندازه گیری شده را تحت تأثیر قرار دادند. همچنین اثر متقابل سیستم تغذیه در آبیاری بر صفات وزن طبق، تعداد دانه در طبق، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک معنی دار بود. بالاترین عملکرد دانه در شرایط آبیاری بهینه با کاربرد کامل کود شیمیایی به دست آمد (591 گرم در مترمربع)، در حالی که در شرایط تنش کم آبی، بیشترین عملکرد (314 گرم در مترمربع) به کاربرد ورمی‌کمپوست به همراه نیمی از کود شیمیایی توصیه شده تعلق داشت. به طور کلی، از مقایسه کودهای بررسی شده چنین به نظر می رسد که کاهش مصرف کودهای شیمیایی و جایگزینی آن با ورمی‌کمپوست می تواند در راستای نیل به کشاورزی پایدار در شرایط تنش رطوبتی، مؤثر واقع شود.

کلیدواژه‌ها

تنش رطوبتی؛ فسفونیتروکارا؛ کشاورزی پایدار؛ ورمی‌کمپوست

مراجع

1- Akbari, P., Ghalavand, A., and Modarres Sanavi, S.A.M. 2009. Effects of different nutrition systems (organic, chemical and integrated) and bio-fertilizer on yield and other growth traits of sunflower (Helianthus annuus L.). Journal of Sustinable Agriculture and Prodution Science 1: 84-93. (In Persian with English Summary)

2- Aleyar, H., and Shekari, F. 2000. Oilseeds. Agriculture and Physiology. Iran, Tabriz, Amidi Publication, Tabriz, Iran p. 182. (In Persian)

3- Allen, R.G., Pereira, L.S., Raes, D., and Smith, M. 1998. Crop evapotranspiration: Guidelines for computing crop water requirements. FAO Irrigation and Drainage Paper No. 56. FAO, Rome, Italy p. 300.

4- Arancon, N.Q., Edwards, C.A., Bierman, P., Welch, C., and Metzger, J.D. 2004. Influences of vermicomposts on field strawberries: 1. Effects on growth and yields. Bioresource Technology 93: 145-153.

5- Blum, A. 1997. Crop responses to drought and the interpretation of adaptation. In: Belhassen, I. (Eds.), drought tolerance in higher plants: Genetical, physiological, and molecular biological analysis. Kluwer Academic Publishers, Dordrecht, the Netherlands p. 57-70.

6- Bremness, L. 1999. Herbs. Eyewitness Handbook, London p. 176.

7- Cavender, N.D., Atiyeh, R.M., and knee, M. 2003. Vermicompost stimulates mycorrhizal colonization of roots of sorghum bicolor at the expense of plant growth. Pedobiologia 47: 85-89.

8- Chimenti, C.A., Pearson, J., and Hall, A.J. 2002. Osmotic adjustment and yield maintenance under drought in sunflower. Field Crops Research 75: 235-246.

9- Daneshian, J., and Jabbari, H. 2009. Effect of limited irrigation and plant density on morphological characteristics and grain yield in a dwarf sunflower hybrid (CMS26 × R103) as second crop. Iranian Journal of Crop Science 10(40): 377-388 (In Persian with English Summary)

10- Doorenbos, J., and Kassam, A.H. 1979. Yield response to water. FAO Irrigation and Drainage Paper No. 33. FAO, Rome, Italy p. 181.

11- Gharib, F., moussa, L.A., and Massond, O.N. 2008. Effect of compost and biofertilizer on growth, yield and essential oil of sweet marjoram (Marjorana hortensis) plant. International Journal of Agriculture and Biology 10(4): 381-387.

12- Goksoy, A.T., Demir, A., Turan, O.Z.M., and Dagustu, N. 2004. Responses of sunflower to full and limited irrigation at different growth stages. Filed Crops Research 87: 167-178.

13- Hungria, M., Andrade, D.S., Colozzi-Filho, A., and Balota, E.L. 1997. Interacao entre microrganismos do solo, feijoeriro e milho em monoculture consorcio. Pesquisa Agrogecuaria Brasileira 32: 807-818.

14- Jalilian, J., Modarres-Sanavya, S.A.M., Saberalia, S.F., and Sadat-Asilan, K. 2012. Effects of the combination of beneficial microbes and nitrogen on sunflower seed yields and seed quality traits under different irrigation regimes. Field Crops Research 127: 26-34.

15- Jiang, D., and Hengsdijk, H. 2006. Long-term effects of manure and inorganic fertilizers on yield and soil fertilityfor a winter wheat-maize system in Jiangsu, China. Soil Science Society of China 16: 25-32.

16- Kumar, S., Rawat, C.R., Dhar, S., and Rai, S.K. 2005. Dry matter accumulation, nutrient uptake and changes in soil fertility status as influenced by different organic sources of nutrients to forage sorghum (Sorghum bicolor). Indian Journal of Agricultural Sciences 75(6): 340-342.

17- Nanjappa, H.V., Ramachandrappa, B.K., and Mallikarjuna, B.O. 2001. Effect of integrated nutrient management on yield and nutrient balance in maize (Zea mays L.). Indian Journal of Agronomy 46(4): 698-701.

18- Pant, A., Radovich, T.J.K., Hue, N.V., and Arancon, N.Q. 2011. Effects of vermicompost Tea (Aqueous extract) on Pak Chio yield, quality, and on soil biological properties. Compost Science and Utilization 19(4): 279-292.

19- Pirasteh anousheh, H., Imam, Y., and Jamali Ramin, F. 2010. Comparative effect of biofertilizers with chemical fertilizers on sunflower (Helianthus annuus L.) growth, yield and oil percentage in different drought stress levels. Journal of Agroecology 2(3): 492-501. (In Persian with English Summary)

20- Renato, Y., Ferreira, M.E., Cruz, M.C., and Barbosa, J.C. 2003. Organic matter fractions and soil fertility under influence of liming, vermicopmpost and cattle manure. Bioresource Technology 60: 59-63.

21- Rezvani Moghaddam, P., Moradi, R., Nassiri Mahallati, M., and Nejad Ali, A. 2010. Effect of organic and biological fertilizers on quantity and quality of essential oil of fennel (Foenicum vulgare Mill.). 6th Conference on Aromatic and Medicinal Plants of Southeast European Countries, Antalya , Turkey, 18-22 April 2010, p. 966-975.

22- Roesty, D., Gaur, R., and Johri, B.N. 2006. Plant growth stage, fertilizer management and bio-inoculation of arbuscular mycorrhizal fungi and plant growth promoting rhizobacteria affect the rhizobacterial. Community structure in rain-fed wheat fields, Journal of Plant Science 38: 1111-1120.

23- Rigi, M.R., and Ronaghi, A. 2003. Greenhouse evaluation of the effects of vermicompost with or without nitrogen on the growth and chemical composition of corn. Congress of Soil Science Iran, Rasht, Iran. (In Persian)

24- Roy, D.K., and Singh, B.P. 2006. Effect of level and time of nitrogen application with and without vermicompost on yield, yield attributes and quality of malt barley (Hordeum vulgare). Indian Journal of Agronomy 51(1): 40-42.

25- Saleh Rastin, N. 2001. Bio-fertilizers and their role in order to reach to sustainable agriculture. A compilation of papers of necessity for the production of biofertilizers in Iran, p. 1-54. (In Persian)

26- Sanoie, A., Nasri, M., and Ghooshchi, F. 2013. Effects of water stress and application of bio-fertilizer phosphorus on agronomic traits of safflower varieties (Carthamus tinctrius L). Annals of Biological Research 4(3): 183-186.

27- Sharma, A.K. 2002. Bio-fertilizers for sustainable agriculture. Agrobios Indian Publications.

28- Tomati, U., Grappelli, A., Galli, E. 1988. The hormone- like effect of earth worm casts on plant growth. Biology and Fertility of Soils 5: 288-294.

29- Vessey, J.K. 2003. Plant growth promoting rhizobacteria as bio-fertilizer. Plant and Soil 255: 571-586.