بررسی تاثیر سطوح مختلف آب آبیاری بر کارایی مصرف آب در گیاه ریحان رقم کشکنی لولو با استفاده از تئوری آنالیز حاشیه‌ای

آب و خاک

مقاله 1، دوره 25، شماره 5، دی 1390   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v0i--.11202

نویسندگان

مریم حمزه‌زاده¹؛ پرویز فتحی^{* 1}؛ تیمور جوادی¹؛ عباس حسنی²

¹دانشگاه کردستان

²دانشگاه ارومیه

چکیده

چکیده
محدودیت منابع آبی و وقوع خشکسالی‌های اخیر، استفاده از روش‌های نوین مدیریتی و برنامه‌ریزی بهینه آبیاری کشاورزی را اجتناب‌ناپذیر نموده است. ارائه رابطه ریاضی مناسب و پویا بین پارامترهای عملکرد، تبخیر و تعرق و کارایی مصرف آب، اولین و مهم‌ترین قدم در مدیریت بهینه آب آبیاری و اعمال استراتژی‌های کم‌آبیاری گیاهان در سطح مزرعه می‌باشد. در همین راستا، به‌منظور استخراج تابع تولید گیاه ریحان، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تیمار آب آبیاری شامل: 100، 80، 60 و 40 درصد نیاز آبی و در سه تکرار به‌صورت آزمایش گلدانی در گلخانه شیشه‌ای دانشگاه کردستان به اجرا درآمد. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد در تابع تولید خطی کارایی مصرف حاشیه‌ای به إزای مقادیر مختلف تبخیر و تعرق دارای مقدار ثابتی است، در نتیجه برای تشریح جزئیات روابط نمی‌توان از آن استفاده نمود. اما در تابع تولید درجه دوم کارایی مصرف آب حاشیه‌ای با افزایش تبخیر و تعرق کاهش یافت و در تبخیر و تعرق برابر 348 میلی‌متر منحنی کارایی مصرف آب را قطع نمود. در این نقطه الاستیسته تولید آب برابر 1 و کارایی مصرف آب بیشینه مقدار خود را دارا می‌باشد. نتایج نشان داد عملکرد بیشینه در تبخیر و تعرق برابر 376 میلی‌متر اتفاق می‌افتد. در این نقطه الاستیسته تولید آب برابر صفر می‌باشد. بیشینه کارایی مصرف آب و بیشینه عملکرد در یک نقطه اتفاق نمی‌افتد. در عملکرد بیشینه، تبخیر و تعرق دارای 8 درصد افزایش نسبت به کارایی مصرف آب بیشینه است، در صورتی‌که مقدار عملکرد محصول به میزان 2/4 درصد افزایش یافت. همچنین فاکتور واکنش گیاه نسبت به آب در تابع تولید درجه دوم بیشتر از تابع تولید خطی می‌باشد.

واژه‌های کلیدی‌: آنالیز حاشیه‌ای، تابع تولید، ریحان، کارایی مصرف آب