انتخاب برای بهبود عملکرد با استفاده از روش های آماری چند متغیره در برنج

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 18، دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 25، فروردین 1391، صفحه 150-162   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v10i1.14501

نویسندگان

حسین صبوری^* ؛ قاسم محمدی نژاد؛ مریم فضلعلی پور

چکیده

این تحقیق به‌منظور ارائه شاخص‌هایی برای انتخاب با استفاده از وراثت پذیری و همبستگی صفات موثر بر عملکرد دانه و استفاده از تئوری‌های رگرسیون چند متغیره اجرا شد. برای این منظور 265 خانواده F3 برنج به‌همراه والدین و نسل F1 از تلاقی غریب × خزر در سال زراعی 1388 در مزرعه تحقیقاتی مجتمع آموزش عالی گنبد کشت شدند. تعداد روز تا رسیدگی با وراثت پذیری 97/0 بیشترین و طول برگ پرچم و تعداد خوشه با وراثت پذیری 66/0 کمترین میزان وراثت پذیری را در بین صفات داشتند. ضرایب همبستگی فنوتیپی بین عملکرد بوته با عرض برگ پرچم (**256/0)، ارتفاع بوته (**193/0)، تعداد خوشه (**734/0) و زیست توده (**828/0) مثبت و معنی دار بود. زیست توده، تعداد روز تا گلدهی و ارتفاع بوته، حدود 98 درصد از تغییرات عملکرد دانه در بوته را توجیه کردند و به‌عنوان متغیرهای ردیف اول عملکرد دانه در مدل تجزیه علی انتخاب شدند. برای بدست آوردن بهترین شاخص‌های گزینشی، بردارهای مختلفی از ارزش‌های اقتصادی صفات از جمله ضرایب همبستگی فنوتیپی و ژنوتیپی، اثرات مستقیم فنوتیپی و ژنتیکی هر یک از صفات مورد مطالعه در تجزیه علیت عملکرد دانه و وراثت پذیری صفات در ترکیب‌های مختلفی از آن‌ها در حالت حضور و عدم حضور عملکرد در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد افزایش تعداد صفات مورد بررسی دلیلی بر افزایش و برتری معیارهای مقایسه و سومندی نسبی نخواهد بود. شاخص ها نشان دادند که عملکرد و همبستگی ژنتیکی معنی دار صفات با عملکرد دانه مهمترین اجزای کارای یک شاخص می باشند. وراثت پذیری بالا در مرتبه های بعدی قرار دارد. در این مطالعه سه شاخص با توجه به‌هدف به نژادگر و اصلاح همزمان صفات مورد نظر، به‌عنوان بهترین شاخص ها در این جمعیت معرفی گردیدند.

کلیدواژه‌ها

تجزیه علیت؛ رگرسیون مرحله ای؛ وراثت پذیری؛ شاخص‌های گزینشی