بررسی تأثیر تعداد تکرار بر اعتبار نتایج آزمایشات کشاورزی

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 19، دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 25، فروردین 1391، صفحه 163-169   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v10i1.14502

نویسنده

مسعود خزاعی^*

چکیده

یکی از اصول اساسی در هر آزمایش تکرار تیمارهای آن است به‌نحوی‌که بدون تکرار امکان استدلال آماری در مقایسه تیمارها وجود ندارد. استفاده از تعداد تکرار کافی در آزمایش تأثیر زیادی در اعتبار علمی آن دارد، ولی در اغلب موارد دقت لازم در این خصوص به‌عمل نمی‌آید. عموماً انتخاب تعداد تکرار براساس سوابق آزمایشاتی که در شرایط مشابه صورت گرفته ‌است انجام می‌شود، ولی باید توجه داشت که تعداد تکرار در هر آزمایش بستگی خاص به شرایط همان آزمایش دارد. در این تحقیق تلاش شده ‌است تا با تأکید بر آزمایشات کشاورزی، تأثیر تعداد تکرار در آزمایش بر نتایج به‌دست آمده مورد بحث و بررسی قرار گیرد. نتایج نشان داده‌ است که با افزایش نوسانات خطای آزمایش، و نیز کاهش میزان اختلافی که می‌بایست بین تیمارها پیدا شود برای دست‌یابی به یک حداقل سطح معنی‌داری و نیز توان قابل قبول در آزمون، یک حداقل تعداد تکرار مورد نیاز خواهد بود. حداقل تعداد تکرار مورد نیاز با کنترل نوسانات خطای آزمایش کاهش می‌یابد. لذا در آزمایشاتی که در شرایط کنترل شده، نظیر اتاقک رشد، انجام می‌شود معمولا در شرایط یکسان تعداد تکرار کمتری مورد نیاز خواهد بود. علاوه بر این در صورت یکنواختی بیشتر مواد آزمایشی نیز، تکرار کمتری مورد نیاز خواهدبود. تعداد تکرار کم موجب کاهش توان آزمون خواهد شد و فقط از طریق بالا بردن تعداد تکرار می‌توان سطح معنی‌داری و توان آزمون را هم‌زمان در سطح بالایی حفظ نمود.

کلیدواژه‌ها

تکرار؛ توان آزمون؛ سطح معنی‌داری