محاسبه بهای تمام شده آب کشاورزی در شبکه‌های آبیاری با رویکرد روش هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت (ABC) (مطالعه موردی شبکه آبیاری دز ناحیه شمال خوزستان)

اقتصاد و توسعه کشاورزی

مقاله 7، دوره 34، شماره 1 - شماره پیاپی 47، فروردین 1399، صفحه 97-111   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jead2.vi0.85046

نویسندگان

فروزان بکتاش¹؛ کریم آذربایجانی^{* 2}؛ غلامحسین کیانی²؛ سعید دائی کریم زاده¹

¹دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

²گروه اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

قیمت­گذاری آب یکی از مهمترین ابزارهای اقتصادی برای مدیریت تقاضای روز افزون آب در بخش کشاورزی است. در این راستا هدف این پژوهش محاسبه هزینه تمام شده آب کشاورزی با توجه به هزینه­های سرمایه­ای و هزینه­های بهره­برداری و نگهداری تأسیسات از دید سازمان آب ناحیه شمال خوزستان و تعیین بهای تمام شده آب با استفاده از روش هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت (ABC) در سال زراعی 1397 می‌باشد. آمار و اطلاعات لازم از سازمان جهاد کشاورزی استان خوزستان و سازمان امور آب منطقه شمال خوزستان جمع­آوری شد. نتایج نشان داده است که روش هزینه­یابی بر مبنای فعالیت موجب محاسبه قیمت برآوردی دقیقتری از قیمت آّب نسبت به روش سنتی سازمان آب شده است، با استناد بر مقادیر به دست آمده قیمت آب برای محصولات عمده منطقه (گندم آبی و ذرت دانه آبی) و مقایسه آن با هزینه تأمین آب کشاورزی مشخص گردید در منطقه مورد مطالعه قیمت پرداختی آب کشاورزان کمتر از هزینه­های عرضه آب است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که سیستم هزینه­یابی بر مبنای فعالیت در محاسبه هزینه تمام شده آب کشاورزی ناحیه شمال خوزستان موجب تخصیص دقیقتر و صحیح‌تر هزینه‌های سربار می‌شود که این امر منجر به دقت و صحت اطلاعات در کنار سادگی اجرای سیستم هزینه­یابی می‌شود و می‌تواند منافع زیادی برای مدیران به همراه داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

بهای تمام شده آب؛ هزینه‌یابی سنتی؛ هزینه‌یابی مبنای بر فعالیت

مراجع

1. Agricultural Ministery. 2000. The report of producing agriculture crops cost. Programming and budget assistance statistics and information administration. (In Persian)
2. Agriculture Ministery. 1997. Statistics and information center. (In Persian)
3. Garrido A., and Calatrava J. 2014. Agricultural water pricing: EU and Mexico, this is one of the background reports supporting the OECD study. Sustainable management of water resources in agriculture. Available at www.oecd.org/water.
4. Aminian F. 2009. Determinatin of agriculturalwater’s economic value: A case study underground water sources of damghan. M.S. thesis, University of Tabriz, Iran. (In Persian)
5. Cooper R., and Kaplan RS. 1988. Measure costs right: make the right lesisions. USA: Harward Business Review; pp: 96-103.
6. Chifamba E., Nyanga T., and Gukurume S. 2015. Irrigation water pricing and cost recuperation for sustainability of irrigation projects in Nyanyadzi, Zimbabwe. Russian Journal of Agricultural and Socio-Economic Sciences 3)15(.
7. Doppler W., Salman A.Z., Al-Karablieh E.K., and Wolff H.P. 2002. The impact of water price strategies on the allocation of irrigation water: The case of the Jordan Valley. Agricultural Water Management 55: 171-182.
8. Ehsani M., Hayati B., Dashti Gh., Ghahremanzadeh M., and Hosseinizadeh J. 2011. Calculating economical value of water in barleycorn production in irrigation network of Ghazwin plain. Journal of Water and Soil Science 22(11):187-200. (In Persian)
9. Hosseinzadeh J., and Kazamiyeh F. 2016. Place of water resource management in agriculture development: A case study in Tabriz plain. Journal of Economic Research and Agriculture Development of Iran 44(3): 369-377. (In Persian)
10. Khajavi Sh., Hallaj M., and Sheikh A. 2016. Studying effect of function total water price of system based on management belief of relevance and efficiency of resulted data of the system: A case study petrochemical industry of Iran. Journal of Financial Accounting 8(29): 156-139. (In Persian)
11. Mansouri M., and Ghiasi A. 2011. Computing total price of agriculture water of cistern dams based on economical engineering: A case study in Mahabad and Barun cistern dams in Western Azarbiajan. Journal of Economy Agriculture and Development 10(37): 171-192. (In Persian)
12. Montazeri A., and Mirshafiee S. 2012. Development and application of multi standard phase modulation of water pricing in irrigation networks. Journal of Irrigation and Drainage of Iran 6(3): 226-237. (In Persian)
13. Namazi M. 2008. Introducing second generation of cost finding based on activity (TDABC). Journal of Accountant 22(192). (In Persian)
14. Rahnamaei Rudposhti F. 2008. Management accounting based on value creating cost management. Islamic Azad University Publication, Science and Research Branch. (In Persian)
15. Rezania A., Meshkizadeh M., Zibanchi M.H., and Sharifipour M. 2006. Optimization of irrigation networks design and drainage using value engineering. Fourth National Value Engineering Conference, 10^th January 2009. (In Persian)
16. Venot J.P., Molle F., and Hassan Y. 2013. Irrigated agriculture, water pricing and water savings in the Lower Jordan River Basin in Jordan. Colombo, Sri Lanka: International Water Management Institute. 61p.