وارسی أولویّت‌های برآمده از متون شرعی در تشخیص أهمّ

فقه و اصول

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 مرداد 1401  

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfu.v53i4.73910

نویسندگان

میرزا محمد واعظی ¹؛ سید محمد تقی قبولی افشان²؛ محمد تقی فخلعی²

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²فردوسی مشهد

چکیده

سنجه‌های تشخیص أهمّ از جمله مباحث ارزشمندی است که تا کنون به صورت دقیق و عمیق مورد ارزیابی قرار نگرفته است. در این نوشتار به یکی از سنجه‌های ترجیح در تشخیص أهمّ عنایت شده، که منشأ و آبشخور آن توجّه شارع مقدس است؛ یعنی أولویت‌های مستفاد از متون شرعی از زاویه‌ی مرجَّحِیَّت. با این توضیح که پس از بیان مدرک قاعده‌ی أهمّ و مهمّ، أولویّت تعیین بر تخییر در أهمّ محتمل، وجه جمع میان بعضی از روایات متعارض در تعیین أهمّ تبیین شده و در نهایت به وضعیت تزاحم میان پاره‌ای از احکام با توجه به آیات و روایات مبیّن ترجیح به مثابه مرجّح قطعی یا احتمالی نگریسته شده است که در تشخیص أهمّ به سنجه‌هایی ملموس و کاربردی در مؤلفه‌هایی نظیر تقویت اصول دین، توجه به کیفیت متزاحم، تقابل حقوق و دفع مفسده به هنگام شک، به دست آمده است. با این وجود برای تعیین أهمّ مقطوع یا احتمالی مترصّد شدن تمامی سنجه‌ها و کسر و انکسار آن‌ها توسّط عقل مبرهن می‌نُماید تا با نظر داشت تزاحم مطمح نظر، به أهمّ مقطوع یا احتمالی دست‌یازید.

کلیدواژه‌ها

أهم و مهم؛ سنجه‌ی أهم؛ مرجِّح تزاحم؛ آیات مبیِّن مرجّح؛ روایات مبیِّن مرجّح

مراجع