بررسی میزان مقاومت ژنوتیپ‌های گوجه فرنگی زراعی(Solanum lycopersicum) و وحشی(Solanum spp.) نسبت به گل جالیز مصری (Orobanche aegyptiaca)

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 14، دوره 28، شماره 4 - شماره پیاپی 29، دی 1393، صفحه 539-546   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v28i4.23332

نویسندگان

منصوره کرمانی^{* 1}؛ سید حسن مرعشی¹؛ حسین عسکری²؛ امین میرشمسی کاخکی

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

گل جالیز مصری (Orobanche aegyptiaca) یک انگل کامل فاقد کلروفیل است که خسارات زیادی به تولید گوجه فرنگی در ایران وارد می‌کند. اصلاح ژنتیکی برای مقاومت، اقتصادی‌ترین و عملی‌ترین روش برای کاهش خسارت ناشی از آلودگی با این انگل می‌باشد. در این مطالعه 20 واریته گوجه فرنگی زراعی و چهار گونه گوجه فرنگی وحشی برای بررسی میزان مقاومت به گل جالیز مصری غربالگری شدند. میزان کاهش محصول و وزن خشک شاخساره و ریشه گوجه فرنگی، تعداد گل جالیزهای متصل شده، وزن خشک گل جالیز و شاخص تحمل، همگی در بین ژنوتیپ‌های گوجه فرنگی دارای تنوع بودند. نتایج نشان داد که واریته LA2530 (جهش یافته Ora) که قبلاً به عنوان واریته مقاوم به گل جالیز مصری معرفی شده بود، نسبت به این انگل بسیار حساس است. بنا بر گزارش، صفت مقاومت در این ژنوتیپ توسط یک ژن غالب (Ora) کنترل می‌شود، و از آن‌جایی که شکسته شدن مقاومت‌های تک ژنی محتمل‌تر از مقاومت‌های چند ژنی است، احتمال دارد که انگل بر مقاومت این ژنوتیپ فائق آمده باشد. هم‌چنین دو گونه وحشی Solanum chilense TL00798 وS. pimpinellifolium L00134 برای تمام پارامترهای اندازه‌گیری شده، به ترتیب دارای بیش‌ترین مقاومت به گل جالیز مصری بودند. این مشاهدات نشان داد که گونه های وحشی خویشاوند گوجه فرنگی می توانند منابع ژنتیکی متنوع و امیدبخشی برای تولید گیاهان مقاوم به گل جالیز باشند.

کلیدواژه‌ها

گل جالیز مصری؛ ژنوتیپ‌های گوجه فرنگی؛ غربالگری؛ مقاومت

مراجع

1- Abbes Z., Kharrat M., Delavault P., Simier P., and Chaibi W. 2007. Field evaluation of the resistance of some faba bean (Vicia faba L.) genotypes to the parasitic weed Orobanche foetida Poiret. Crop Protection, 26:1777–1784.

2- Avdeyev Y.I., and Scherbinin B.M. 1977. Tomato resistant to broomrape, Orobanche aegyptiaca. Report of the tomato genetics cooperative, department of vegetative crops, University of California, Davis, Report, 27:7-9.

3- Avdeyev Y.I., Scherbinin B.M., Ivanova L.M., and Avdeyev A.Y. 2003. Studying of tomato resistance to broomrape and breeding varieties for processing. Proceedings of Eighth International ISHS Symposium on the Processing tomato, 613:283-291.

4- Dor E., Alperin B., Wininger S., Ben-Dor B., Somvanshi V.S., Koltai H., Kapulnik Y., and Hershenhorn J. 2009. Characterization of a novel tomato mutant resistant to the weedy parasites Orobanche and Phelipanche spp. Euphytica, 171:371-380.

5- Eizenberg H., Colquhoun J.B., and Mallory-Smith C.A. 2003. Variation in clover response to small broomrape (Orobanche minor). Weed Science, 51:759-763.

6- El-Halmouch Y., Benharrat H., and Thalouarn P. 2006. Effect of root exudates from different tomato genotypes on broomrape (O. aegyptiaca) seed germination and tubercle development. Crop Protection, 25:501-507.

7- El- Maarouf-Bouteau H., Moreau E., Errakhi R., and Salle G. 2008. A diffusible signal from germinating Orobanche ramosa elicits early defense responses in suspension-cultured Arabidopsis thaliana. Plant Signaling & Behavior, 3:189-193.

8- Fernandez-Aparicio M., Sillero J.C., Perez-De-Luque A., and Rubiales D. 2008. Identification of sources of resistance to crenate broomrape (Orobanche crenata) in Spanish lentil (Lens culinaris) germplasm. Weed Research, 48:85-94.

9- Fernandez-Aparicio M., Sillero J.C., and Rubiales D. 2009. Resistance to broomrape species (Orobanche spp.) in common vetch (Vicia sativa L.). Crop Protection, 28:7–12.

10- Foy C.L., Jacobsohn R., and Jain R. 1987. Evaluation of tomato lines for resistance to glyphosate and/or Orobanche aegyptiaca Pers. In: Weber, H.C., Forstreuter W. (eds), Parasitic flowering plants, Proceeding of the 4th ISPFP. Marburg, Germany, pp 221–230.

11- Foy C.L., Jacobsohn R., and Jain R. 1988. Screening of Lycopersicon spp for glyphosate and/or Orobanche aegyptiaca Pres. resistance. Weed Research, 28:383–391.

12- Gur A., and Zamir D. 2004. Unused natural variation can lift yield barriers in plant breeding. PLOS Biology, 2:1610–1615.

13- Holm L., Pancho J.V., Herberger J.P., and Plucknett D.L. 1979. A geographical atlas of world weeds. Wiley-Interscience. New York. 440 pp.

14- Lozano-Baena M.D., Prats E., Moreno M.T., Rubiales D., and Perez-De-Luque A. 2007. Medicago truncatula as a model host for legumes-parasitic plants interactions: Two phenotypes of resistance for one defensive mechanism. Plant Physiology, 145:437-449.

15- Mariam E.G., and Suwanketnikom R. 2004. Screening of tomato (Lycopersicon esculentum Mill.) varieties for resistance to branched broomrape (Orobanche ramose L.). Kasetsart Journal, 38:434-439.

16- Mighani F., Yazdani M., and Minbashi-Moeinin M. 2009. Study of tomato (Lycopersicon esculentum) cultivars tolerance to Orobanche aegyptiaca. Applied Enthomology and Phytopathology, 77:93-111.

17- Minbashi-Moeini M. 2007. Orobanche: Botany, Biology, Ecology and Control Methods. Iranian Plant Protection Research Institute Press. 32 p.

18- Parker C., and Riches C.R. 1993. Parasitic Weeds of the World. CAB International,Wallingford, UK. 322 pp.

19- Qasem J.R., and Kasrawi M.A. 1995. Variation of resistance to broomrape (Orobanche ramose) in tomatoes. Euphytica, 81:109-114.

20- Qeshm M.R., and Kafi M. 2009. Industrial Tomato from Cultivation to Harvesting. Mashhad Jahad Daneshgahi Publications. 80 p.

21- Rady A. 2007. Conventional and biotechnological approaches for control of parasitic weeds. In Vitro Cellular and Developmental Biology - Plant, 43:304–317.

22- Rick C., and Chetelat R., 1995. Utilization of related wild species for tomato improvement, First International Symposium on Solanacea for Fresh Market. Acta Horticulturae, 412:21–38.

23- Rispail N., Dita M.A., Gonzalez-Verdejo C., Perez-de-Luque A., Castillejo M.A., Prats E., Roman B., Jorri´n J., and Rubiales D., 2007. Plant resistance to parasitic plants: molecular approaches to an old foe. New Phytologist, 173:703–712.

24- Rubiales D., Alcantara C., and Sillero J.C. 2003. Variation in resistance to Orobanche cranata in species of Cicer. Weed Research, 44:27-32.

25- Rubiales D., Moreno M.T., and Sillero J.C. 2005. Search for resistance to crenate broomrape (Orobanche crenata Forsk.) in pea germplasm. Genetic Resources and Crop Evolution, 52:853–861.

26- Rubiales D., Perez-de-Luque A., Fernandez-Aparico M., Sillero J.C., Roman B., Kharrat M., Khalili S., Joel D.M. and Riches C. 2006. Screening techniques and sources of resistance against parasitic weeds in grain legumes. Euphytica, 147:187-199.

27- Ter Borg S.J., Willemsen A., Khalil S.A., Saber H.A., Verkleij J.A.C., and Pieterse A.H. 1994. Field study of the interaction between Orobanche crenata Forsk. and some lines of Vicia faba. Crop Protection, 13:611–616.