واکنش عملکرد و اجزای عملکرد ارقام نخود (Cicer arietinum L.) به آبیاری تکمیلی در مراحل مختلف فنولوژی

آب و خاک

مقاله 13، دوره 25، شماره 5، آذر 1390   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v0i--.11219

نویسندگان

الیاس رضائیان زاده^{* 1}؛ مهدی پارسا¹؛ علی گنجعلی¹؛ احمد نظامی²

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر رژیم‌های مختلف آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم نخود ( 482ILC، جم و کرج)، آزمایشی در سال زراعی 1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. آزمایش به‌صورت اسپلیت بلوک با طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. که رژیم‌های آبیاری شامل، آبیاری کامل، آبیاری تکمیلی (یک نوبت آبیاری در یکی از مراحل فنولوژیک شاخه‌دهی، گل‌دهی، تشکیل غلاف و دانه بستن) و بدون آبیاری (دیم) به‌عنوان فاکتورهای اصلی و ارقام نخود به‌عنوان فاکتورهای فرعی مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که سطوح مختلف آبیاری تکمیلی تأثیر معنی‌داری بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام نخود داشت. به‌طوری‌که در بین رژیم‌های آبیاری تکمیلی، تعداد غلاف در ساقه اصلی، تعداد غلاف در ساقه‌های فرعی، تعداد دانه در بوته، وزن دانه در تک بوته، وزن 100 دانه و عملکرد دانه در شرایط آبیاری در مرحله گل‌دهی به‌طور معنی‌داری بیشتر از سایر رژیم‌های آبیاری بود. میانگین کلیه صفات به استثنای تعداد غلاف در ساقه اصلی و ساقه های فرعی در شرایط آبیاری کامل بیشتر از رژیم‌های آبیاری‌های تکمیلی بود. در بین ارقام، رقم 482ILC بیشترین و رقم کرج کمترین عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت را دارا بودند. عملکرد دانه بالاترین همبستگی را با سرعت (**81/0r=) و دوره موثر پر شدن دانه (**79/0r=) داشت. در بین اجزای عملکرد، وزن دانه بالاترین همبستگی را با عملکرد دانه ( **75/0 r= ) نشان داد. نتایج مطالعه نشان داد که در بین مراحل فنولوژی گیاه نخود، مرحله گل‌دهی حساس‌ترین مرحله به کمبود آب است و در شرایط محدودیت آب، با انجام آبیاری در این مرحله می‌توان عملکرد نخود را به‌صورت قابل توجهی افزایش داد. همچنین رقم482 ILC، در شرایط تنش خشکی و آبیاری تکمیلی نسبت به سایر ارقام واکنش بهتری نشان داد.

واژه‌های کلیدی: آبیاری تکمیلی، تنش خشکی، سرعت پر شدن دانه، صفات مورفولوژیک، عملکرد دانه، نخود