بررسی و تحلیل شخصیت چندگانه در رمان مدرن و پسامدرن فارسی (مطالعة موردی: سرخی تو از من و آزاده‌ خانم و نویسنده ‌اش)

جستارهای نوین ادبی

مقاله 4، دوره 51، شماره 4 - شماره پیاپی 204، اسفند 1397، صفحه 67-92   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jls.v0i0.76621

نویسندگان

بهاره رفاهی؛ سمیرا بامشکی^* ؛ محمودرضا قربان صباغ

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

شخصیت چندگانه شخصیتی است ازهم‌ گسیخته، که از کنارهم قرارگرفتن چند شخصیت‌ فرعی تشکیل شده و یک شخصیت واحد را ساخته است. در این پژوهش، چگونگی بروز شخصیت چندگانه، ویژگی ‌ها و هدف از بروز آن در رمان مدرن سرخی تو از من و رمان پسامدرن آزاده‌ خانم و نویسنده ‌اش مورد مطالعه قرار گرفته ‌است. برای نیل بدین مقصود شخصیت‌ های اصلی این دو رمان که عنوان شخصیت چندگانه را می توان بر آن ‌ها اطلاق کرد، مورد توجه قرار گرفته و شخصیت‌ های فرعی که مکمل شخصیت اصلی بوده‌ اند تحلیل شده ‌اند. نتایج به دست آمده بیانگر این است که شخصیت چندگانه در رمان مدرن مذکور معطوف به ذهن است و پاره‌های مختلف شخصیت، ذهنی هستند. شخصیت چندگانه در رمان پسامدرن مذکور معطوف به مسائل هستی‌شناسی و تداخل واقعیت و خیال است و پاره‌ های مختلف شخصیت مربوط به سایر متون هستند و از طریق رابطة بینامتنی با یکدیگر پیوند می‌خورند. شخصیت چندگانه علاوه‌ براینکه حائز سایر ویژگی‌ های شخصیت در رمان ‌های مدرن و پسامدرن است، در تقویت عنصرغالب معرفت‌شناسی، در رمان مدرن مذکور، و عنصرغالب هستی ‌شناسی، در رمان پسامدرن مذکور، مؤثر است. همچنین شخصیت چندگانه می‌تواند نوع جدیدی از شیوه ‌های شخصیت ‌پردازی به شمار رود و به عنوان یک ویژگی، در کنار سایر ویژگی ‌های رمان مدرن و پسامدرن قرار بگیرد.

کلیدواژه‌ها

شخصیت چندگانه؛ رمان مدرن؛ رمان پسامدرن؛ آزاده‌خانم و نویسنده‌اش؛ سرخی تو از من

سایر فایل های مرتبط با مقاله

76621-متن مقاله به فرمت PDF-356375-1-10-20200229.pdf

مراجع

بامشکی، سمیرا. (1393). «تداخل سطوح روایی». در جستارهای ادبی مجلة علمی- پژوهشی. شمارة 184. صص (1-27)

بامشکی، سمیرا. (1395). «جهان‌های موازی و معنی شناسی روایت». در مجلة نقد ادبی. سال 9. شمارة 43. صص (91-117)

بامشکی. سمیرا. (1395). «نام‌دهی در شخصیّت‌پردازی: فتنه یا آزاده؟». در پژوهشنامة ادب حماسی. سال دوازدهم. شمارة 21. صص (65-83)

براهنی، رضا. (1376). آزاده خانم و نویسنده‌اش یا آشویتس خصوصی دکتر شریفی. تهران: کاروان.

پاینده، حسین. (1386). «رمان پسامدرن چیست؟(بررسی شیوه‌های روایت در رمان آزاده خانم و نویسنده‌اش)». در مجلة ادب پژوهی. شمارة دوم. صص (11-47)

پاینده، حسین. (1390). داستان کوتاه در ایران (جلدسوم). تهران: نیلوفر. چ دوم:1393.

پاینده، حسین. (1392). گشودن رمان. تهران: انتشارات مروارید.

پاینده، حسین. (بی تا). «معکوس کردن رابطه‌ها، خلاقیت پسامدرن در «آزاده خانم و نویسنده‌اش»». کد مطلب 118837

پرینس، جرالد. (1391). روایت‌شناسی-شکل و کارکرد روایت. ترجمة محمد شهبا. تهران: مینوی خرد.

پیروز، غلامرضا. (1390). «بررسی مؤلفه‌های پسامدرن در رمان آزاده خانم و نویسنده‌اش نوشتة رضا براهنی». در جامعه شناسی هنر و ادبیات سال سوم شمارة اول. صص (133-157)

تایسن، لُیس. (1387). نظریه‌های نقد ادبی. ترجمة مازیار حسین‌زاده و فاطمه حسینی. ویراستار: حسین پاینده. تهران: نشر نگاه امروز.

تدینی، منصوره. (1390). «چگونگی ظهور آخرین مکتب ادبی در ایران (با تکیه بر رمان «آزاده خانم و نویسنده‌اش»)». در اندیشه‌های ادبی شمارة 10. صص (141-170)

تسوجی تبریزی، عبداللطیف. (1395). هزارویک شب. تهران: هرمس. چ: پنجم.

تولستوی، لئو. (1387). آناکارنینا. ترجمة منوچهر بیگدلی خمسه. تهران: نگارستان کتاب.

چوبک، صادق. (1345). سنگ صبور. تهران: انتشارات جاویدان.

حاجی زاده، فرخنده. (1378). «از نوعی دیگر». در بایا شمارة 1 و 2. صص (63-66)

حیاتی، حمید. (بی‌تا). بینامتنیت. در مجلة اندیشه. صص (76-79).

داستایوسکی، فئودور. (1387). شب‌های روشن و پنج داستان دیگر. ترجمة پرویز همتیان بروجنی. تهران: انتشارات امیر کبیر.

رابرتسون، رابین. (1395). یونگ شناسی کاربردی. ترجمة ساره سرگلزایی. تهران: انتشارات فرهنگ زندگی.

رحیم‌بیکی، ساناز و دیگران. (1394). بررسی زبان سبک ادبی پسامدرن در رمان‌های ایرانی. در فصلنامة علمی-پژوهشی «پژوهش زبان وادبیات فارسی». شمارة سی و هفتم. صص (147-177)

ریمون-کنان، شلومیت. (1387). روایت داستانی: بوطیقای معاصر. ترجمة ابوالفضل حرّی. تهران: انتشارات نیلوفر.

شاملو، سپیده. (1385). سرخی تو از من. تهران: مرکز.

صنعتی، محمد. (1380). تحلیل‌های روانشناختی در هنر و ادبیات. تهران: مرکز. چ دوم 1382ش.

فریزر، جیمز جرج. (1383). شاخة زرین. تهران: آگاه. چ چهارم: 1386.

کریمی، فرزاد. (1397). تحلیل سوژه در ادبیات داستانی پسامدرن ایران. تهران: انتشارات روزانه.

لاج، دیوید. (1388). هنر داستان نویسی با نمونه‌هایی از متن‌های کلاسیک و مدرن. ترجمة رضا رضایی. تهران: نی. چ دوم 1391ش.

مک هیل، برایان. (1383). «گذر از مدرنیسم به پسامدرنیسم در ادبیات داستانی». در مدرنیسم و پسامدرنیسم در رمان (برایان مک هیل، لیندا هاچن، پتریشیا وُ،...). گزینش و ترجمة حسین پاینده. تهران: نیلوفر. چ دوم: 1393. صص (107-167)

مک هیل، برایان. (1392). داستان‌های پسامدرنیستی. ترجمة علی معصومی. تهران: ققنوس.

نامور مطلق، بهمن. (1395). بینامتنیت از ساختارگرایی تا پسامدرنیسم. تهران: سخن.

هاچن، لیندا. (1383). «فراداستان تاریخ نگارانه: سرگرمی روزهای گذشته». در مدرنیسم و پسامدرنیسم در رمان (برایان مک هیل، لیندا هاچن، پتریشیا وُ،...). گزینش و ترجمة حسین پاینده. تهران: نیلوفر. چ دوم: 1393. صص (241-289)

هدایت، صادق. (1383). بوف کور. اصفهان: انتشارات صادق هدایت.

وُو، پاتریشیا. (1383). «مدرنیسم و پسامدرنیسم: تعریفی جدید از خودآگاهی ادبی». در مدرنیسم و پسامدرنیسم در رمان (برایان مک هیل، لیندا هاچن، پتریشیا وُ،...). گزینش و ترجمة حسین پاینده. تهران: نیلوفر. چ دوم: 1393. صص (169-240)

-وُو، پاتریشیا. (1390). فراداستان. ترجمة شهریار وقفی پور. تهران: چشمه.

یعقوبی جنبه سرایی، پارسا و محمدی، خدیجه. (1396). «مستند نمایی و تعلیق مرز واقعیت و داستان در روایت‌های پسامدرن (با تکیه بر رمان آزاده خانم و نویسنده‌اش)». در دو فصلنامة روایت شناسی. سال 1 شمارة 2. صص (157-184)

یونگ، کارل گوستاو. (1377). انسان و سمبل‌هایش، ترجمة محمود سلطانیه. تهران: جامی. چ نهم 1392.

یونگ، کارل گوستاو. (1382). تحلیل رؤیاها. ترجمة رضا رضایی. تهران: افکار.

یونگ، کارل گوستاو. (1382). روانشناسی و کیمیاگری (انسان و اسطوره‌هایش). ترجمة محمد بهفروزی. تهران: جامی. چ دوم 1392.

Rimmon-Kenan, Shlomith. (1983). Narrative Fiction. Contemporary poetics: by Methuen & Co. Ltd. 2nd. ed, 2002.