بررسی و ارزیابی روش شیخ طوسی در نقد رجال و آثار

فقه و اصول

مقاله 4، دوره 40، شماره 2 - شماره پیاپی 80، مرداد 1387، صفحه 109-141   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfu.v40i2.66450

نویسندگان

رحیمه شمشیری^{* 1}؛ مهدی جلالی²

¹فردوسی مشهد

²فردوسی

چکیده

محمد بن حسن طوسی (م 460ق) صاحب سه کتاب مهم و اسای در علم رجال شیعه است که دو کتاب به نامهای فهرست و راجال تألیف خود او و دیگری املاء و گزینش کتاب رجال کشی است که شیخ طوسی آن را اختیار الرجال نام نهاد.
در هریک از این آثار با توجه به اهداف نویسنده از تألیف آنها، نوع ارائه اطلاعات رجالی پیرامون راویان و اصحاب اصول و تصانیف با دیگری متفاوت است.
نویسندگان مقاله حاضر در صددند روش شیخ طوسی را در ارائه اطلاعات نقدالرجالی ( جرح و تعدیل اشخاص و ارزیابی اعتبار آثار آنان ) با توجه به دو کتاب فهرست و رجال او به دست آورند.
نتیجه حاصل از این پژوهش چنین است که در پیش گرفتن شیوۀ مصلحتی، توجیه گر بخشی از روش و عملکرد محافظه کارانه شیخ در انعکاس ارای رجالی اوست. شیخ بنابر عللی که در مقاله بررسی شده بسیاری از اطلاعات راجالی را ارئه نداده است.

کلیدواژه‌ها

محمد بن حسن طوسی؛ الفهرست؛ الرجال؛ نقدالرجال؛ آثار

مراجع

ابن باویه، محمد بن علی (311- 381)، من لایحضره الفقیه، قم، جامعه مدرسین، 1413ق.

ابن داودحلی، حسن بن علی، (647-740ق.)، رجال ابن داود، انتظارات دانشگاه تهران، 1383ق.

ابن غضایری، احمد بن حسین (ق5)، الرجال لابن الغضایری، تحقیق: محمدرضا حسینی جلالی، قم، دارالحدیث، 1422ق.

ابن معین، یحیی (158-233ق.)، تاریخ ابن معین، تحقیق: عبدالله احمد حسن، بیروت، دارالقلم، بی تا.

بحرالعلوم، محمد صادق، مقدمه بر رجال طوسی، نجف، انتشارات حیدریه، 1381ق.

بهبودی، محمد باقر، معرفة الحدیث، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، 1362ش.

جدیدی نژاد، محمد رضا، معجم المصطلحات الرجال و الدرایة، قم، دار الحدیث، 1380ش.