ارزیابی پتانسیل تأمین آب آبیاری و ارزش کودی پساب تصفیه‌خانه‌های فاضلاب شهری

آب و خاک

مقاله 21، دوره 25، شماره 5، دی 1390   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v0i--.11252

نویسندگان

سید علی قاسمی؛ شهناز دانش^* ؛ امین علیزاده

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

چکیده
کاربرد پساب تصفیه خانه‌های فاضلاب به‌عنوان یک منبع آب غیرمتعارف، یکی از مهم‌ترین ارکان مدیریت منابع آب در مناطق خشک و نیمه‌خشک می‌باشد. از این رو ارزیابی ارزش کودی و پتانسیل تأمین آب این گونه منابع غیرمتعارف جایگاه ویژه‌ای را در برنامه‌ریزی جامع مدیریتی منابع آب به خود اختصاص می‌دهد. به همین منظور، در این کار تحقیقاتی در طی مدت یک سال (1388)، از پساب تصفیه‌خانه‌های شهر مشهد شامل تصفیه‌خانه اولنگ، پرکندآباد 1 و پرکندآباد 2 نمونه برداری گردید و ترکیبات مختلف عناصر پرمصرف گیاهی شامل نیتروژن و فسفر در نمونه‌های مذکور اندازه‌گیری شد. نتایج به‌دست آمده در این تحقیق حاکی از آن است که در حال حاضر پتانسیل تأمین آب تصفیه‌خانه‌های فاضلاب شهر مشهد در آبیاری محصولات گندم، جو، گوجه‌فرنگی به‌ترتیب معادل 962، 870، 729 هکتار می‌باشد. علاوه بر این بر اساس نتایج مدل تلفیقی برآورد نیتروژن قابل دسترس گیاه، با کاربرد پساب به‌عنوان آب آبیاری می‌توان مقادیری به‌ترتیب معادل 2/87، 4/74 و 6/133 کیلوگرم در هکتار از نیاز محصولات گندم، جو و گوجه‌فرنگی به نیتروژن را تأمین نمود. از نظر محتوای فسفر قابل دسترس برای گیاهان نیز نتایج نشان داد که آبیاری با پساب می‌تواند نیاز محصولات گندم، جو و گوجه‌فرنگی را تا حد 7/36، 7/31 و 62 کیلوگرم در هکتار تأمین سازد. با توجه به برآورد اقتصادی انجام شده در طی دوره رشد گیاهان مورد بررسی (6 ماهه نخست سال)، ارزش آبی پساب تصفیه‌خانه‌های فاضلاب شهر مشهد در آبیاری گندم، جو و گوجه‌فرنگی به‌ترتیب معادل 97/1، 44/1 و 68/4 میلیارد ریال و ارزش اقتصادی محتوای کودی آن به‌ترتیب معادل 6/89، 4/67 و 0/125 میلیون ریال برآورد گردید. به‌طور‌کلی، نتایج نهایی تحلیل اقتصادی این تحقیق دلالت بر آن دارد که با استفاده از پساب تصفیه‌خانه‌های شهر مشهد می‌توان هزینه‌های تولید گندم، جو و گوجه‌فرنگی در هکتار را به‌ترتیب در حدی معادل 33، 31 و 28 درصد کاهش داد.

واژه‌های کلیدی: ارزش اقتصادی، پساب، فسفر، کشاورزی، منابع آب، نیتروژن