تأثیرکاشت گیاهان پوششی بر توزیع عمودی سطح برگ و ماده خشک سویا (Glycine max L.) در رقابت با علف‌های هرز

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 2، دوره 8، شماره 3 - شماره پیاپی 29، مهر 1395، صفحه 417-434   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v8i3.42845

نویسندگان

سیده ثمانه هاشمی^{* 1}؛ فائزه زعفریان²؛ اسفندیار فرهمندفر¹؛ میلاد باقری شیروان³

¹دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری

²دانشگاه کشاورزی ومنابع طبیعی ساری

³اکولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

به منظور مطالعه تغییرات عمودی سطح برگ و ماده خشک کانوپی سویا (Glycine max L.) در رقابت با علف‌های‌هرز و در حضور گیاهان پوششی، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال 1392 به صورت بلوک کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمار‌های آزمایشی شامل گیاهان پوششی (شبدر ایرانی (Trifolium resupinatum L.)، شنبلیله (Trigonella foenum–graecum L.) ، خلر (Lathyrus sativus L.) و ماشک (Vicia sativa L.)) و زمان‌های کاشت گیاهان پوششی (همزمان با سویا و سه هفته بعد از کاشت سویا) بوده و همچنین دو تیمار شاهد به صورت تک‌کشتی سویا با و بدون وجین در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد حداکثر میزان شاخص سطح برگ و تجمع ماده خشک سویا در لایه‌های مختلف کانوپی بسته به نوع گیاه پوششی و زمان کاشت آن متفاوت بود در حالی‌که گیاهان پوششی در کاشت با تأخیر شاخص سطح برگ و ماده خشک کمتری نسبت به کاشت همزمان داشتند. در اکثر موارد بیشترین شاخص سطح برگ و همچنین تجمع ماده خشک علف‌های‌هرز در لایه ابتدایی کانوپی (20-0 سانتی‌متر) به دست آمد. بیشترین مجموع سطح برگ علف‌هرز در تیمار کاشت همزمان سویا با شنبلیله (4/290 سانتی‌متر مربع) و بیشترین ماده خشک مجموع علف‌هرز در تیمار کاشت سویای بدون وجین (4/12 گرم بر بوته) مشاهده شد، در حالی‌که کمترین مجموع سطح برگ و ماده خشک کل علف‌هرز (به ترتیب صفر سانتی‌متر مربع و صفر گرم بر بوته) در تیمار کاشت با تأخیر ماشک به‌ دست آمد، همچنین کاشت با تأخیر ماشک موجب تولید بیشترین عملکرد دانه سویا (6/3792 کیلوگرم در هکتار) در شرایط حضور علف‌هرز شد که بیشترین توانایی سرکوب‌کنندگی رشد علف‌های‌هرز را نسبت به سایر گیاهان پوششی داشته است. به نظر می‌رسد کاشت ماشک گل‌خوشه‌ای 21 روز بعد از سویا برای سرکوب کردن علف‌های‌هرز جایگزین مناسبی در کشاورزی پایدار باشد.

کلیدواژه‌ها

خلر؛ ساختار کانوپی؛ شبدر ایرانی؛ ماشک

مراجع

Abdali Mashhadi, A. 1999. Intercropping, effect of sustainable agriculture (part one). Zeitun Journal 137:13-17 (In Persian)

Abdin, O.A., Zhou, X.M., Cloutier, D., Coulman, D.C., Faris, M.A., and Smith, D.L. 2000. Cover crops and interrow tillage for weed control in short season maize (Zea mays). European Journal of Agronomy 12: 93-102.

Ahmadvand, G., Nassiri Mahallati, M., and Koocheki, A. 2006. Effect of light competition and nitrogen fertilizer on canopy structure of wheat and wild oat. Journal of Agricultural Science and Environmental Resources 12(6): 100-112. (In Persian with English Summary)

Ateh, C.M., and Doll, J.D. 1996. Spring-planted winter rye (Secale cereale) as a living mulch to control weed in soybean (Glycine max). Weed Technology 10: 347- 353.

Banman, D.T. 2001. Competitive suppression of weeds in a leek-celery intercropping system. PhD thesis. Wageningen Agricultural University. The Netherlands.

Brainard, D.C., Bellinder, R.R., and Ditommaso, A. 2005. Effects of canopy shade on the morphology, phenology, and seed characteristics of Powell amaranth (Amaranthus powellii). Weed Science 53: 175-186.

Campiglia, E., Mancinelli, R., Radicetti, E., and Caporali, F. 2010. Effect of cover crops and mulches on weed control and nitrogen fertilization in tomato (Lycopersicon esculentum Mill.). Crop Production 29: 354-363.

Caton, B.P., Mortimer, A.M., Foin, T.C., Hill, J.E., Gibson, K.D., and Fischerà, A.J. 2001. Weed shoot morphology effects on competitiveness for light in direct-seeded rice. Weed Research 41: 155-163.

Cavero, J., Zaragoza, C., Bastiaans, L., Suso, M.L., and Pardo, A. 2000. The relevance of morphological plasticity in the simulation of competition between maize and Datura stramonium. Weed Research 40: 146-180.

DeHaan, R.L., Wyse, D.L., Ehlke, N.J., Maxwell, B.D., and Putnam, D.H. 1994. Simulation of spring- seeded smother plants for weed control in corn (Zea mays). Weed Science 42: 35-43.

Dadashi, F. 2013. Soybean and wheat cover crops affects on weed control of corn under different fertilizer sources. MSc thesis. Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Iran. (In Persian with English Summary)

Ghafari, M., Ahmadvand, G., Ardakani, M.R., Nadali, I., and Elahipanah, F. 2011. Effect of cover crops of rye, barley and rapeseed in two planting density on biomass, density and biodiversity of winter weeds. Journal of Crop Ecophysiology 3(1): 1-8. (In Persian with English Summary)

Haj Seyed Hadi, M., Nour Mohammadi, G., Nassiri Mahallati, M., Rahimiyan, H., and Zand, E. 2007. Vertical distribution of dry matter and leaf area of potato in competition with weeds. Agricultural New Results 1(4): 293-307. (In Persian with English Summary)

Hamzei, J., Seyedi, M., and Babaei, M. 2016. Competitive ability of lentil (Lens culinaris L.) cultivars to weed interference under rain-fed conditions. Journal of Agroecology 8(1): 82-94. (In Persian with English Summary)

Hollander, N.G., Bastiaans, L., and Kropff, M.J. 2007. Clover as a cover crop for weed suppression in an intercropping design, I. Characteristics of several clover species. European Journal of Agronomy 26: 92-103.

Moechnig, M.J., Boerboom, C.M., Stoltenberg, D.E., and Binning, L.K. 2003. Growth interactions in communities of common lambsquarters (Chenopodium album), giant foxtail (Setari faberi) and corn. Weed Science 51: 363-370.

Mosier, D.G., and Oliver, L.R. 1995. Common cocklebur (Xanthium strumarium) and entireleaf morning glory (Ipomoea hederacea var. integriuscula) interference on soybeans (Glycin max). Weed Science 43: 239-246.

Ngouajio, M., Giffen, M.E., and Hutchinson, C.M. 2003. Effect of cover crop and management system on weed population in lettuce. Crop Protection 22: 57-64.

Rajcan, I., AghaAlikhani, M., Swanton, C.J., and Tollenaar, M. 2002. Development of redroot pigweed is influenced by light spectral quality and quantity. Crop Science 42: 1930-1936.

Rajcan, I., and Swanton, C.I. 2001. Understanding maize-weed competition: Resource competition, light quality and whole plant. Field Crop Research 71: 139-150.

Ramroudi, M., Mazaheri, D., Majnoun Hoseini, N., Hoseinzadeh, A., and Hoseini, S.M.B. 2010. Effect of cover crops, tillage systems and nitrogen fertilizer on yield of sorghum (Sorghum bicolor L.). Iranian Journal of Crop Science 41(4): 763-769. (In Persian with English Summary)

Rao, V.S. 2006. Principles of weed science. Science Publication, USA. 555 pp.

Safahani Langerodi, A., Aynehband, A., Zand, E., Nour-Mohammadi, G., Baghestani, M.A., and Kamkar, B. 2008. Evaluation of competitive ability in some canola (Brassica napus) cultivars with wild mustard (Sinapis arvensis) and relationship with canopy structure. Journal of Agriculture Science and Natural Resources 15(2): 86-98. (In Persian with English Summary)

Sanjani, S., Bagher Hosseini, S.M.B., Chaichi, M.R., and Rezvan Beidokhti, S.H. 2006. Effect of additive intercropping sorghum: Cowpea on weed biomass and density in limited irrigation system. Journal of Field Crop Research 7(1): 85-95. (In Persian with English Summary)

Schittenhelm, S., Sourell, H., and Lopmeier, F.J. 2006. Drought resistance of potato cultivars with contrastingcanopy architecture. European Journal of Agronomy 24: 193-202.

Spitters, C.J.T., and Vandenberg, J.P. 1982. Competition Between Crop and Weeds: A system approach. In: Holzner, W. and N. (Eds.), Numata Biology and Ecology of Weeds Dr. W. Junk Publication, The hague.

Tackenberg, O. 2007. A new method for nondestructive Tsuda, M. 1999. Errors in leaf area measurement with an automatic area meter due to leaf chlorophyll in crop plants. Annals of Botany 84: 799-801.

Uchino, H., Iwama, K., Jitsuyama, Y., Ichiyama, K., Sugiura, E., Yudate, T., Nakamura, S., and Gopal, J. 2012. Effect of interseeding cover crops and fertilization on weed suppression organic and rotational cropping system, 1. Stability of weed suppression over years and main crops of potato, maize and soybean. Field Crop Research 127: 9-16.

Uchino, H., Iwama, K., Jitsuyama, Y., Yudate, T., and Nakamura, S. 2009. Yield losses of soybean and maize by competition with interseeded cover crops and weeds in organic-based cropping systems. Field Crops Research 113: 342-351.

Valentinuz, O.R., and Tolennar, M. 2006. Effect of genotype, nitrogen, plant density, and row spacing on the area-per-leaf profile in maize. Agronomy Journal 98: 94-99.

Vazin, F., Madani, A., and Hassanzadeh, M. 2010. Modeling light interception and distribution in mixed canopy of redroot pigweed (Amaranthus retroflexus) in competition with corn (Zean mays). Notulae Botanicae Horticulture Agrobotanici Cluj-Napoca 38(3): 128-134.

White, H.D., and Mc Cain, K.W. 1989. Bibliometrics. Annual Review of Information Science and Technology 24: 119-186.

Zaefarian, F. 2009. Ecophysiological response of corn and soybean intercropping to simultaneous competition of red root pig weed and jimson weed. PhD dissertation. Tarbiat Modarres University, Iran. (In Persian with English Summary)