گزینش برای تحمل به یخزدگی نخود(Cicer arietinum L.)در شرایط اینویترو

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 5، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 26، تیر 1391، صفحه 292-298   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v10i2.16162

نویسندگان

فاطمه کیخا آخر^* ؛ عبدالرضا باقری؛ نسرین مشتاقی؛ احمد نظامی

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

تنش سرما، یکی از مهمترین تنشهای غیر زیستی است که رشد و تولید گیاهان را محدود میکند. لذا تحمل به سرم ا به عنوان یک ی از عوامل
ضروری جهت بقاء در شرایط سخت زمستان ضروری است. این مطالعه با هدف بررسی تحمل به یخزدگی گیاه نخود در شرایط کشت اینویترو به منظور
دستیابی به روش بهگزینی سریع و قابل اعتماد برای تحمل به یخزدگی ژنوتیپها انجام شد. در این بررسی گیاهچههای حاصل از کشت ریزنمونه محور
پس از اعمال خوسرمایی (دمای 4 درجه سانتیگراد به مدت 12 ،(MCC و 798 MCC763 ،MCC جنینی به همراه تک لپه سه ژنوتیپ نخود ( 496
14 - و 16 - درجه سانتی گراد قرار گرفتند . بقای گیاهچه ه ا و ،-12 ،-10 ،-8 ،-6 ،- روز) به منظور اعمال تیمارهای یخزدگی در معرض دماهای 4
خسارت سرما پس از اتمام دوره بازیافت با ارزیابی مشاهدهای برآورد شد. اثر درجه حرارتهای زیر صفر بر درصد خسارت گیاهچه ها معنی دار بود
با کاهش درجه حرارت، درصد خسارت در هر سه ژنوتیپ افزایش یافت، اما بین سه ژنوتیپ تفاوت معنیداری مشاهده نشد. همچنین بین سه .(P≤0/05)
مشاهده شد. با (P≤0/ وجود نداشت. اما در بین تیمارهای دمایی موردنظر اختلاف معنیداری ( 05 (P≤0/ ژنوتیپ از لحاظ درصد بقا، تفاوت معنیداری ( 05
کاهش درجه حرارت، درصد بقای گیاهان کاهش یافت؛ به طوریکه در دمای 16 - درجه سانتیگراد تمامی گیاهچهها از بین رفتند. درجه حرارت کشنده
دمای 15 - درجه سانتیگراد و در MCC و 798 MCC بر اساس درصد خسارت و درصد بقا تعیین شد. در ژنوتیپ 763 (LT برای 50 درصد نمونهها ( 50
بر اساس LT در نظر گرفته شد . 50 LT 15 - درجه سانتیگراد، بر اساس درصد خسارت گیاهچهها، به عنوان 50 / درجه حرارت 5 ،MCC ژنوتیپ 496
12 - درجه سانتی گراد تخمین زده شد . بنابراین / 12 - و 5 ،- برابر با 13 MCC و 798 MCC763 ،MCC درصد بقا، به ترتیب در سه ژنوتیپ 496
گزینش ارقام نخود در شرایط این ویترو میتواند راهبرد مناسبی برای ارزیابی تحمل به یخزدگی ژنوتیپها باشد و جایگزین مناسبی برای روش های
مزرعهای است.

کلیدواژه‌ها

خوسرمایی؛ خسارت سرما؛ درصد بقا؛ LT50؛ نخود ،(Cicer arietinum L.)