تعیین دما‌های کاردینال جوانه‌زنی بذور علف‌های هرز بنگ دانه، تاج الملوک و شاهدانه

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 3، دوره 29، شماره 1، خرداد 1394، صفحه 16-22   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v29i1.22196

نویسندگان

شهربانو طاهرآبادی^{* 1}؛ مرتضی گلدانی¹؛ شایسته طاهر آبادی¹؛ سید فاضل فاضلی کاخکی²

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²سازمان آموزش و پژوهش کشاورزی

چکیده

به منظور بررسی دمای کاردینال علف‌های هرز بنگ دانه (Hyoscyamus niger L.)، تاج الملوک (Aconitum napellus L.) و شاهدانه (Cannabis sativa L.) و امکان پیش بینی زمان ظهور آن‌ها در مزرعه، آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 3 تکرار در سال 1390 در آزمایشگاه تحقیقات علف های هرز دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. بذور علف های هرز مذکور تحت تیمارهای دمایی ثابت 0، 5، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجه سانتی‌گراد قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بیش‌ترین درصد جوانه زنی در بذور بنگ دانه، تاج الملوک و شاهدانه در دمای 20 درجه سانتی‌گراد مشاهده شد. واکنش گیاهان مذکور به افزایش دما به بالاتر از مطلوب متفاوت بود. گیاه بنگ دانه در دمای 10 درجه درصد جوانه‌زنی کم‌تری نسبت به دو گیاه دیگر داشت. بیش‌ترین طول ریشه‌چه و ساقه‌چه به‌ترتیب در دمای 20 و 15 درجه سانتی‌گراد در گیاه شاهدانه، 30 و 20 درجه سانتی گراد در گیاه بنگ دانه و 20 و 25 درجه سانتی گراد در گیاه تاج الملوک مشاهده شد. دماهای کاردینال (دمای پایه، بهینه و بیشینه) برای گیاه بنگ‌دانه به ترتیب 66/0، 31 و 41 درجه سانتی گراد، برای گیاه تاج الملوک 84/2، 48/11 و 05/41 درجه سانتی گراد و برای گیاه شاهدانه به ترتیب 6/2، 8/26 و 8/42 درجه سانتی‌گراد تعیین شد. نتایج این آزمایش نشان داد که وجود دامنه دمای متفاوت در جوانه‌زنی بذرهای علف هرز در استقرار و رقابت پذیری آن‌ها موثر است.

کلیدواژه‌ها

درصد جوانه زنی؛ دمای کاردینال؛ طول ساقه چه؛ طول ریشه چه

مراجع

- نجفی ف.، کوچکی ع.ر.، رضوانی مقدم پ. و راستگو م. 1386 . بررسی خصوصیات جوانه‌زنی گیاه دارویی بومی و در حال انقراض پونه سای بینالودی (Nepeta binaludensis jamzad). مجله پژوهشهای زراعی ایران. جلد 4. ص. 392. 385.

2- باقری ن. و غدیری ح. 1373. خلاصه مقالات سومین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران.

3- تبریزی ل.، کوچکی ع. ر. و نصیری محلاتی م. 1383 . ارزیابی درجه حرارت‌های کاردینال جوانه زنی دو گونه اسفرزه. مجله پژوهش‌های زراعی ایران، 2(2): 143-150.

4- کوچکی ع.ر. و مومن شاهرودی م. 1375 . اثر پتانسیل آب و اندازه بذر بر خصوصیات جوانه‌زنی بذر نخود (Cicer aritinum). مجله بیابان، ج 1. 53-65.

5- نجفی ف. 1380. تأثیر رژیم‌های مختلف آبیاری و تراکم بر کیفیت و کمیت گیاه دارویی اسفرزه .(Plantago ovata Forsk).). پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد.

6 -توکلی صابری م.ر. و صداقت م.ر. 1368. امور فنی و هنری: سازمان پژوهش

7- Adam N.R., Dierig T.A., Coffelt., and Wintermeyer M.J. 2007. Cardinal temperatures for germination and early growth of two Lesquerella species. Industerial Crops and Products, 25:24-33.

8- Aflakpui G.K.S., Gregory P.J., and Froud-williams R.J. 1998. Effect of temperature on seed germination rate of Striga hermonthica (Del.) Benth. Crop Protection, 17:129-133.

9- Alm D.M., Stoller E.W., and Wax L.M. 1993. An index model for predicting seed germination and emergence rates. Weed Technology, 7:560-569.

10- Alvarado V., and Bradford K.J. 2002. A hydrothermal time model explains the cardinal temperatures for seed germination. Plant, Cell and Environment, 25:1061-1069.

11- Bannayan M., Nadjafi F., Rastgoo M., and Tabrizi L. 2006. Germination properties of some wild medicinal plants from Iran. Journal of Seed Technology, 28:80-86.

12- Bewley J.D., and Black M. 1994. Seeds: Physiology of development and germination, 2nd eds. Plenum Press, New York, USA.

13- Bradford K.J. 2002. Application of hydrothermal time to quantifying and modeling seed germination and dormancy. Weed Science, 50:248-260.

14- Cadho K.L., and Rajender G. 1995. Advances in Horticulture Medicinal and Aromatic Plants. Vol. 11.Maldorta. Publication. New Delhi.

15- Dinda K., and Craker L.E. 1998. Growers Guide to Medicinal Plants. HSMP Press. Amherst, MA.

16- Evers G.W. 1991. Germination response of subterranean, berseem and rose clovers to alternating temperatures. Agronomy Journal, 83:1000-1004.

17- Iannucci A., Fonzo N.D., and Martiniello P. 2000. Temperature requirements for seed germination in four annual clovers grown under two irrigation treatments. Seed Science and Technology, 28:59-66.

18- Jami Al-Ahmadi M., and Kafi M. 2007. Cardinal temperatures for germination of Kochia scoparia L). Journal of Arid Environments, 68:308-314.

19- Jordan G.L., and Haferkamp M.R. 1989. Temperature responses and calculated heat units for germination of several range grasses and shrubs. Journal of Range Management, 42:41-45.

20- Kamkar B., Koocheki A.R., Nassiri Mahallati M., and Rezvani Moghaddam P. 2006. Cardinal temperatures for germination in three millet species (Panicum miliaceum, Pennisetum glaucum and Setaria italica). Asian Journal of Plant Sciences, 5:316-319.

21- Kebreab E., and Murdoch A.J. 1999. A model of the effects of a wide range of constant and alternating temperatures on seed germination of four Orobanche species. Annals of Botany, 84:549-557.

22- Keller M., and Kollmann J. 1999. Effects of seed provenance on germination of herbs for agricultural compensation sites. Agriculture, Ecosystem and Environment, 72:87-99.

23- Leblanc M.L. 2003.The use of thermal time to model common lambsquarters (Chenopodium album) seedling emergence in corn. Weed Science, 51:718-724.

24- Leblanc M.L. 1998. Facteurs impliques dans la levee des mauuvaises herbes au champ. Phytoprotetion, 79:111-127.

25- Ovell S., Ellis R.H., Roberts E.H., and Summerfield R.J. 1986. The influence of temperature on seed germination rate in grain legumes. Journal Experimant Botany, 37:705-715.

26- Ramin A.A. 1997. The influence of temperature on germination of taree Irani (Allium ampeloprasum L.spp. iranicum W.). Seed Science and Technology, 25:419-426.

27- Roman E.S., Thomas A.G., Murphy S.D., and Swanton C.G. 1999. Modeling Germination and seedling elongation of common lambsquaters (Chenopodium album).Weed Science, 47:149-155.

28- Suzuki H., and Khan A.A. 2000. Effective temperature and duration for seed humidification in snap bean (Phaseolus vulgaris L.). Seed Science and Technology, 28:381-389.

29- Vleeshouwers L. 1997. Modeling weed emergence patterns. PhD. Dissettation. Wageningen Agricultural University,Wageningen,The Netherlands. 165 p.

30- Wiese A.M., and Binning L.K. 1987. Calculating the threshold temperature of development for weeds.Weed Science, 35:177-179.