اثرات تاریخ کاشت، زمان آبیاری و کاربرد گیاهان پوششی بر رشد و عملکرد زعفران (Crocus sativus L.)

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 3، دوره 8، شماره 3 - شماره پیاپی 29، مهر 1395، صفحه 435-451   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v8i3.51323

نویسندگان

علیرضا کوچکی^{* 1}؛ پرویز رضوانی مقدم¹؛ حمیدرضا فلاحی²

¹دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

²دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند

چکیده

به منظور بررسی اثرات زمان‌های کاشت بهاره، تابستانه و پاییزه و نیز مدیریت آبیاری و استفاده از گیاهان پوششی، بر ویژگی‌های رشد و عملکرد گیاه دارویی زعفران (Crocus sativus L.) آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال‌های زراعی 89-1388 و 90-1389، به صورت کرت‌های دوبار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی عبارت بودند از: تاریخ کاشت بهاره، تابستانه و پاییزه زعفران به عنوان فاکتور اصلی (اول خرداد ماه، اول مرداد ماه و اول مهر ماه)، مدیریت آبیاری به عنوان فاکتور فرعی (انجام آبیاری و عدم انجام آبیاری پس از هر تاریخ کاشت) و کاربرد گیاهان همراه در سال دوم آزمایش به عنوان فاکتور فرعی فرعی [شبدر ایرانی (Trifolium resopinatum L.)، خلر (Lathyrus sativus L.) و شاهد]. نتایج نشان داد که با تأخیر در کاشت بنه‌ها از اول خرداد به اول مهر، شاخص‌های کمی زعفران به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش پیدا کرد و شدت کاهش در سال دوم آزمایش به مراتب بیشتر بود. بیشترین عملکرد گل در تاریخ کاشت مرداد ماه (به ترتیب 28 و 98 کیلوگرم در هکتار برای سال‌های اول و دوم آزمایش) و کمترین آن در تاریخ کاشت مهر ماه (به ترتیب 18 و 34 کیلوگرم در هکتار برای سال‌های اول و دوم آزمایش) به دست آمد. کاشت زعفران در تاریخ اول مرداد ماه موجب بهبود سرعت گل‌دهی و کاهش نسبی سرعت ظهور برگ گردید. عدم آبیاری پس از کاشت باعث افزایش شاخص‌های کمی زعفران شد؛ به طوری‌که عملکرد گل در تیمار انجام آبیاری پس از کاشت در سال اول نه و در سال دوم 43 کیلوگرم در هکتار و برای تیمار عدم انجام آبیاری در سال‌های اول و دوم به ترتیب 37 و 78 کیلوگرم در هکتار بود. بیشترین تعداد گل در هکتار (480000 گل در هکتار) و نیز بیشترین درصد بنه‌های گل‌دهنده (100 درصد) در سال دوم آزمایش و در تیمار تاریخ کاشت خرداد ماه و عدم انجام آبیاری پس از کاشت به دست آمد. کاربرد گیاهان پوششی به خصوص خلر تا حدودی باعث بهبود ویژگی‌های رشد و عملکرد زعفران گردید؛ به طوری‌که استفاده از این گیاه پوششی، عملکرد گل و کلاله را در مقایسه با شاهد حدود دو درصد افزایش داد. همچنین بیشترین سرعت گل‌دهی و کمترین سرعت ظهور برگ در تیمارهای تاریخ کاشت خرداد ماه، عدم انجام آبیاری پس از کاشت و کاربرد گیاه پوششی خلر مشاهده شد.

کلیدواژه‌ها

بنه؛ خلر؛ سرعت گل‌دهی؛ شبدر ایرانی؛ گیاهان دارویی

مراجع

Amirshekari, H., Sorooshzadeh, A., Modaress-Sanavy, A., and Jalali Javaran, M. 2006. Study of effects of root temperature, corm size, and gibberellins’ on underground organs of Saffron (Crocus sativus L.). Iranian Journal of Biology 19(1): 5-18. )In Persian with English Summary)

Behdani, M.A. 2005. Ecological zoning and monitoring of saffron yield fluctuations in Khorasan. PhD thesis, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Iran. )In Persian with English Summary)

Benschop, M. 1993. The Physiology of Flower Bulbs. Elsevier, Amsterdam.

Campiglia, E., Mancinelli, R., Radicetti, E., and Caporali, F. 2010. Effect of cover crops and mulches on weed control and nitrogen fertilization in tomato (Lycopersicon esculentum Mill.). Crop Protection 29: 354-363.

Calkins, J.B., and Swanson, B. 1995. Comparison of conventional and alternative narey weed management strategies. Weed Technology 9: 761-767.

Dekker, A.M., Clark, A.J., Meisinger, J.J., Mulford, F.R., and McIntosh, M.S. 1994. Legume cover crop contributions to no tillage corn production. Agronomy Journal 86: 126- 135.

Den-Hollander, N.G., Bastiaans, L., and Krop, M.J. 2007a. Clover as a cover crop for weed suppression in an intercropping design I. Characteristics of several clover species. European Journal of Agronomy 26: 92-103.

Den-Hollander, N.G., Bastiaans, L., and Krop, M.J. 2007b. Clover as a cover crop for weed suppression in an intercropping design II. Competitive ability of several clover species. European Journal of Agronomy 26: 104-112.

Farhoodi, R., Rahnama, A., and Esmaeilzadeh, H. 2003. Saffron place in mixed cultures. In Third National Symposium on Saffron, Mashhad, Iran p. 173-178. (In Persian)

Ghasemi-Rooshnavand, R., Hashemiyeh, M., and Afzalian, M. 2009. Planting, conservation and harvesting stages of saffron. Yazd Agriculture Organization, Iran. Issue 132. p. 33. (In Persian)

Gresta, F., Lombardo, G.M., Siracusa, L., and Ruberto, G. 2008a. Effect of mother corm dimension and sowing time on stigmas yield, daughter corms and qualitative aspects of saffron (Crocus sativus L.) in a Mediterranean environment. Journal of the Science of Food and Agriculture 88: 1144-1150.

Gresta, F., Lombardo, G.M., Siracusa, L., and Ruberto, G. 2008b. Saffron, an alternative crop for sustainable agricultural systems. A review. Agronomy for Sustainable Development 28: 95-112.

Gresta, F., Avola, G., Lombardo, G.M., Siracusa, L., and Ruberto, G. 2009. Analysis of flowering, stigmas yield and qualitative traits of saffron (Crocus sativus L.) as affected by environmental conditions. Scientia Horticulturae 119(3): 320-324.

Hosseinzadeh, H., and Sadeghnia, H.R. 2005. Safranal, a constituent of Crocus sativus (saffron), attenuated cerebral ischemia induced oxidative damage in rat hippocampus. Journal of Pharmacy and Pharmaceutical Sciences 8(3): 394-399.

Juan, J.A.D., Cَrcoles, H.L., M-Munoz, R., and Picornell, M. 2009. Yield and yield components of saffron under different cropping systems. Industrial Crops and Products 30: 212-219.

Khosravi, M. 2005. Intercropping black zira (Bonium persicum) with saffron and annual crops: Agroecological and economic perspectives. PhD thesis, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran. )In Persian with English Summary)

Koocheki, A., Najibnia, S., and Lalehgani, B. 2009. Evaluation of saffron yield (Crocus sativus L.) in intercropping with cereals, pulses and medicinal plants. Iranian Journal of Field Crops Research 7(1): 163-172. )In Persian with English Summary)

Koocheki, A., Rezvani Moghaddam, P., and Fallahi, J. 2010. Effects of planting time and irrigation on quantitative indices of saffron. In: Fifth National Symposium of Red Gold (Saffron), Qayen, Iran, November. )In Persian)

Kumar, R. 2009. Calibration and validation of regression model for non-destructive leaf area estimation of saffron (Crocus sativus L.). Scientia Horticulturae 122: 142-145.

Mahmood, A. 2001. Mix cropping system. Available at web site: http://www.agri systems.org.

Maggi, L., Carmona, M., Zalacain, A.D., Kanakis, C., Anastasaki, E., Tarantilis, P.G., Polissiou, M., and Alonso, G.L. 2010. Changes in saffron volatile profile according to its storage time. Food Research International 43: 1329-1334.

Mohammad-Abadi, A.A., Rezvani Moghaddam, P., and Fallahi, J. 2011. Effects of planting pattern and the first irrigation date on growth and yield of saffron. Journal of Agroecology 3(1): 84-93. )In Persian with English Summary)

Molina, R.V., Valero, M., Navarro, Y., Garcia-Luis, A., and Guardiola, J.L. 2004. The effect of time of corm lifting and duration of incubation at inductive temperature on flowering in the saffron plant (Crocus sativus L.). Scientia Horticulturae 103: 79-91.

Molina, R.V., Valero, M., Navarro, Y., Guardiola, J.L., and Garcίa-Luis, A. 2005. Temperature effects on flower formation in saffron (Crocus sativus L.). Scientia Horticulturae 103: 361-379.

Pullaro, T.C., Marino, P.C., Jackson, D.M., Harrison, H.F., and Keinath, A.P. 2006. Effects of killed cover crop mulch on weeds, weed seeds, and herbivores. Agriculture Ecosystem and Environment 115: 97-104.

Rees, A.R. 1992. Ornamental Bulbs, Corms and Tubers. C.A.B. International, Wallingford, UK.

Ritter, W.F., Scarborough, R.W., and Chirnside, A.E.M. 1991. Nitrate leaching under irrigation on Coastal Plain soil. Journal of Irrigation and Drainage Engineering 117: 490-502.

Sadeghi, B., Negari, K., and Hatami, M. 2003. Effect of planting date on the saffron flowering. In Third National Symposium on Saffron, Mashhad, Iran p. 50-51. (In Persian)

Sadeghi, B., Aghamiri, A., and Negari, K. 2003. Effect of summer irrigation on saffron yield. In Third National Symposium on Saffron, Mashhad, Iran p. 171-172. (In Persian)

Sainju, U.M., Singh, B.P., Whitehead, W.F., and Wang, S. 2006a. Carbon supply and storage in tilled and non-tilled soils as influenced by cover crops and nitrogen fertilization. Journal of Environmental Quality 35: 1507-1517.

Sainju, U.M., Whitehead, W.F., Singh, B.P., and Wang, S. 2006b. Tillage, cover crops, and nitrogen fertilization effects on soil nitrogen and cotton and sorghum yields. European Journal of Agronomy 25: 372-382.

Sainju, U.M., Schomberg, H.H., Singh, B.P., Whitehead, W.F., Tillman, P.G., and Lachnicht-Weyers, S.L. 2007. Cover crop effect on soil carbon fractions under conservation tillage cotton. Soil and Tillage Research 96: 205-218.

Siracusa, L., Gresta, F., Avola, G., Lombardo, G.M., and Ruberto, G. 2010. Influence of corm provenance and environmental condition on yield and apocarotenoid profiles in saffron (Crocus sativus L.). Journal of Food Composition and Analysis 23(5): 394-400.

Stute, J.K., and Posner, J.L. 1995. Legume cover crops as a nitrogen source for corn in an oat-corn rotation. Journal of Production Agriculture 8: 385-390.

Uchino, H., Iwama, K., Jitsuyama, Y., Yudate, T., and Nakamura, S. 2009. Yield losses of soybean and maize by competition with inter seeded cover crops and weeds in organic-based cropping systems. Field Crops Research 113: 342-351.

Vyn, T.J., Janovicek, K.J., Miller, M.H., and Beauchamp, E.G. 1999. Spring soil nitrate accumulation and corn yield response to preceding small grain N fertilization and cover crops. Agronomy Journal 91: 17-24.

Zougagh, M., Rıos, A., and Valcarcel, M. 2006. Determination of total safranal by in situ acid hydrolysis in supercritical fluid media: Application to the quality control of commercial saffron. Analytica Chimica Acta 578: 117-121.