بررسی اثر درجه‌حرارت بر خصوصیات جوانه زنی و تعیین درجه‌حرارت‌های کاردینال بذور موجود در بندهای بالایی و پایینی خورجینک شلمی (Rapistrum rugosum L.)

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 6، دوره 29، شماره 1 - شماره پیاپی 27، فروردین 1394، صفحه 72-78   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v29i1.29761

نویسندگان

سیامک فولادی^* ؛ مرتضی گلدانی؛ رضا قربانی؛ محمد کافی

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

به منظور بررسی درجه‌حرارت‌های کاردینال و برخی فاکتور های جوانه زنی بذر های موجود در خورجینک علف هرز شلمی به صورت خورجینک بند دار در بند بالایی (بذر نوع یک) و بند پایینی (بذر نوع دو) آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار در آزمایشگاه علوم علف‌های‌هرز دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. تیمار ها شامل درجه حرارت های3، 5، 10، 15، 20، 25، 30، 35، 40 و 45 درجه سانتی گراد بود. نتایج نشان داد که درجه‌حرارت‌های کاردینال جوانه زنی (حداقل، مطلوب و حداکثر) برای بذر نوع یک به ترتیب 7/0 ،8/35 و 4/45 و برای بذر نوع دو به ترتیب3/1 ،7/31 و 5/48 درجه سانتی گراد بود. بیش‌ترین درصد جوانه زنی در بذر نوع یک در بازه درجه‌حرارت‌های 35-10 درجه سانتی‌گراد و در بذر نوع دو در بازه درجه‌حرارت‌های 35-5 درجه سانتی گراد اتفاق افتاد. میزان جوانه زنی در 5 درجه سانتی گراد در بذر نوع دو (81 درصد) به طور معنی داری بیش از بذر نوع یک (41 درصد) محاسبه شد. طول ساقه چه در بذر نوع یک و دو در دمای 10 درجه سانتی گراد با یکدیگر اختلاف معنی‌دار داشتند (P≤0.05). به طوری‌که بیش‌ترین رشد ساقه چه در دامنه دمای 35-10 درجه و کم‌ترین رشد آن در دمای 5 درجه سانتی گراد صورت گرفت. هم‌چنین طول ریشه چه در بذر نوع یک و دو در دمای 10 درجه سانتی گراد با با یکدیگر اختلاف معنی‌دار داشتند. به طوری که بیش‌ترین رشد ریشه چه در درجه‌حرارت‌ 15 درجه در بذر نوع یک و کم‌ترین رشد آن در درجه‌حرارت‌ 5 درجه سانتی گراد به‌دست آمد.

کلیدواژه‌ها

علف هرز شلمی؛ درجه‌حرارت‌ مطلوب؛ درصد و سرعت جوانه زنی؛ طول ساقه چه؛ طول ریشه چه

مراجع

پورطوسی ن.، راشد محصل م.ح.، ایزدی دربندی ا. 1387. تعیین دماهای کاردینال جوانه‌زنی بذرهای خرفه، سلمه و علف خرچنگ. مجله پژوهش های زراعی ایران. 6(2):255-261

2-تبریزی ل.، نصیری محلاتی م.، و کوچکی ع. ر. 1383. ارزیابی درجه حرارت‌های حداقل، بهینه و حداکثر جوانه‌زنی اسفرزه و پسیلیوم. مجله پژوهش‌های زراعی ایران، 2(2): 143-150.

3-راشد محصل م.ح.، نجفی ح.، و اکبر زاده م. 1379. بیولوژی و کنترل علف‌های هرز. انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.

4-رحیمی ز.، و کافی م. 1389. ارزیابی درجه حرارت‌های کاردینال و تاثیر سطوح مختلف دما بر شاخص‌های جوانه‌زنی گیاه خرفه (Portulaca oleracea L.). نشریه حفاظت گیاهان (علوم و صنایع کشاورزی)، 24(1): 80-86.

5-رمک معصومی ت. 1387. شناسایی علف‌های هرز منطقه کرج. (جلد اول). انتشارات سلسله. قم.

6-کریمی م،. و عزیزی م.1373.آنالیزهای رشد گیاهان زراعی. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.

7-Aflakpui G.K.S., Gregory P.J., and Froud-williams R.J. 1998.Effect of temperature on seed germination rate of Striga hermonthica (Del.) Benth.Crop Protection, 17: 129-133.

8-Casal J.J., and Sa´nchez R.A. 1998. Phytochromes and seed germination. Seed Science Research, 8:317–329.

9-Chauhan, B.S., and Johson D.E. 2008. Germination ecology of Southern crabgrass (Digitaria ciliaris) and India crabgrass (Digitaria longiflora): Two important weeds of rice in tropics. Weed Science 56: 722-728.

10-Chauhan B.S., Gill G., and Preston C. 2006. Factors affecting seed germination of annual sowthistle (Sonchus oleraceus) in southern Australia.Weed Science, 54:854–860.

11-Cousens R., Armas G., and Baweja R. 1994. Germination of Rapistrum rugosum (L.) All.From New South Wales, Australia. Weed Research, 34: 127-135.

12-Forcella F. 2000. Rotary hoeing substitutes for two-thirds rate of soil applied herbicid. Weed Technol., 14: 298-303.

13-Gardner F.P., Pearce R.B., Mitchell R.L., 1985. Physiology of Crop Plants. Iowa State University Press, Ames, IA, pp. 209–245.

14-Ghorbani R., Seel W., and Leifert C. 1999. Effects of environmental factors on germination and emergence of Amaranthus retroflexus. Weed Science, 47:505-510.

15-Jami Al-Ahmadi M., and Kafi M. 2007. Cardinal temperature for germination of Kochia scoparia(L). J. of Arid Environments, 68: 308-314.

16-Jordan G.L., and Haferkamp M.R. 1989. Temperature responses and calculated heat units for germination of several range grasses and shrubs. J. Range.Management, 42: 41-45.

17-Lawlor D.J. 1987. Cardinal temperatures for growth of crops as influenced by various seed/plant characteristics. Ph.D. Dissertation, Kansas State University.

18-lvarado V., and Bradford K.J. 2002. A hydrothermal time explains the cardinal temperatures for seed germination. Plant, Cell and Environment, 25:1061-1069.

19-Martin R.J. and McMillan M.G. 1984. Some results of a weed survey in northern New South Wales. Australian Weeds, 3: 115-116.

20-Mikulka J., and Chodova D. 2003. Germination and emergence of prickly lettuce(Lactuca serriola L.) and its susceptibility to selected herbicides. Plant Soil and Environment, 49:89-94.

21-Nykiforuk C.L., and Johnson-Flanagan A.M. 1994.Germination and early seedling development under low temperature in canola. Crop Science, 34, 1047–1054.

22-Oliveira M.J., and Norsworthy J.K. 2006. Pitted morning glory (Ipomoea lacunosa) germination and emergence as affected by environmental factors and seeding depth. Weed Science, 54:910–916.

23-Parsons W.T., and E.G. Culbertson Noxious weed of Australia. Inkata press, Melborne. Sydney.

24-Ping L., B., Yamei, Tongyu and X., Tianzhu. 2011. Effects of Environmental Factors on Germination and Emergence of Siam Weed (Chromola enaodorata).Procedia Environmental Science 10 : 1741 – 1746.

25-Ramin A.A. 1997. The influence of temperature on germination of taree Irani(Allium amploprasum L.spp.iranicum W.).Seed Sci. and Technology, 25:419-426.

26-Zhou J., Deckard E.L., Ahrens W.H. 2005. Factors affecting germination of hairy nightshade (Solanum sarrachoides) seeds.