تغییرات زمانی و مکانی مقادیر شاخص‌های تنوع زیستی مگس‌های سیرفیده (Dip.: Syrphidae) درتعدادی از بوم نظام‌های کشاورزی استان کرمان

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 6، دوره 29، شماره 1، خرداد 1394، صفحه 79-87   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v29i1.31096

نویسندگان

زهره خسرویان چترودی؛ حسین صادقی نامقی^* ؛ مجتبی حسینی

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

گرده افشانی و تغذیه از برخی آفات از شناخته‌ترین نقش‌های اکولوژیکی مگس‌های گل محسوب می‌شوند. بدیهی است که نوع گونه و فراوانی آن‌ها تأثیر بسزایی بر نقش‌های اکولوژیکی ارایه شده توسط این حشرات دارد. به منظور ارزیابی تغییرات زمانی و مکانی مقادیر شاخص‌های تنوع زیستی مگس‌های گل در بوم نظام‌های کشاورزی استان کرمان، تنوع گونه‌ای این خانواده با استفاده از تور حشره‌گیری و تله‌های رنگی آبی در سه ایستگاه نمونه‌برداری و با محاسبه شاخص‌های شانون-وینر و یکنواختی در سال‌های 1391 و 1392 انجام گرفت. شاخص‌های تنوع زیستی شانون-وینر و یکنواختی با بکارگیری 3 نوع تله رنگی آبی در 3 ایستگاه مختلف برآورد شدند. حشرات به تله افتاده هر 2 هفته یک بار از اواخر فروردین تا آخرمرداد در دو سال متوالی جمع‌آوری و تعداد هر گونه برای هر تاریخ نمونه‌برداری ثبت می‌شد. در این مطالعه، در مجموع 29 گونه مگس گل متعلق به 2
زیر خانواده جمع‌آوری و شناسایی گردیدکه همگی برای اولین بار ازاستان کرمان گزارش می‌شوند. در میان آن‌ها، گونه Paragus romanicus Stanescu برای فون ایران جدید می‌باشد. تجزیه واریانس نشان داد که تفاوت میانگین‌های شاخص شانون–وینر مگس‌های گل فقط در زمان معنی‌دار بود. اختلاف میانگین‌های شاخص یکنواختی در زمان در سال زراعی 1391 معنی‌دار نبود ولی میانگین‌های شاخص یکنواختی در سال 1392 در زمان و مکان دارای تفاوت معنی‌داری بودند. نتایج، تفاوت قابل ملاحظه‌ای را در کارآیی روش‌های جمع‌آوری مگس‌های گل نشان داد.

کلیدواژه‌ها

تنوع گونه‌ای؛ مگس‌های گل؛ شاخص شانون-وینر؛ تنوع زیستی

مراجع

1- اشراقی س. و صادقی ح. 1391. تنوع زیستی سرخرطومی‌های مزارع چغندرقند استان خراسان رضوی و گزارش یک گونه جدید برای ایران. مجله گیاهپزشکی (علمی کشاورزی)، جلد 35(1): 35-42.

2- خداشناس ع.، خداشناس م.، کوچکی ع.، صادقی نامقی ح. و نصیری محلاتی م. 1390. ارزیابی ساختار تنوع زیستی در بو م نظام‌های مناطق خشک و نیمه خشک: گیاهان و بندپایان. مجله محیط طبیعی (منابع طبیعی ایران)، جلد 64(3): 181-293.

3- راسخ عادل م.، صادقی نامقی ح. و حسینی م. 1391. تنوع زیستی زنبورهای بالاخانواده Apoidea (Insecta: Hymenoptera) در مزارع پیاز و یونجه در مشهد و چناران. مجله گیاهپزشکی ایران، جلد 43(1): 191-199.

4- رضایی نوده م.، افشاری ع. یزدانیان م. و آساده غ. 1391. تنوع زیستی سوسک‌های کارابیده در بوم نظام‌های کشاورزی منطقه آزاد شهر استان گلستان ایران. بوم شناسی، جلد 3(3): 147-357.

5- قربانی ر. 1388. اکولوژی. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، ایران. 344 صفحه.

6- کمانگر ص.، قرالی ب. و قاضی م. م. 1385. فون مگس‌های Syrphidae در مزارع یونجه استان کردستان. خلاصه مقالات هفدهمین کنگره گیاهپزشکی ایران. دانشگاه تهران، کرج. صفحه 68.

7- معتمدی نیا ب. و وات ن. 1385. مگس‌های سیرفید (Diptera: Syrphidae) در بلوچستان ایران. خلاصه مقالات هفدهمین کنگره گیاهپزشکی ایران. دانشگاه تهران، کرج. صفحه 69.

8- Altieri M., Nichols C.I, Fritz M.A. 2005. Manage insects on your farm: a guide to ecological strategies. Sustainable agriculture network handbook series,Book7. Retrieved January 30, 2009, from:http://www.sare.org/publications/index/htm

9- Altieri M.A. 1999. The ecological role of biodiversity in agroecosystems. Journal of Agriculture, Ecosystems and Environment, 74: 19-31.

10- Buchs W. 2003. Biodiversity and agri-environmental indicators—general scopes and skills with special reference to the habitat level. Journal Agriculture, Ecosysytems and Environment, 98: 35–78.

11- Burely J. 2002. Forest biological diversity: An overview. Unasylva Journal, 53: 3- 9.

12- Dousti A. F. and Hayat R .2006. A Catalogue of the Syrphidae (Insecta: Diptera) ofIran. Journal Entomological Research Society Turkey, 8(3): 5-38.

13- Ehteshamnia N., Khaghaninia S., and Farshbaf Pour Abad R.F. 2010. Some hoverflies of subfamily Syrphinae of Qurigol fauna in East Azerbayjan province, Iran (Diptera: Syrphidae). Munis Entomology & Zoology, 5 (2): 499-505.

14- Gilasian E., and Sorokina V.S. 2011. The genus Paragus Latreille (Diptera: Syrphidae) in Iran,with the description of a new species. Zootaxa, 2764: 49–60.

15- Ghahari H., Hayat R., Tabari M., and Ostovan H. 2008. Hover flies(Diptera; Syrphidae) from Ricefields and sorounding grasslands of northern Iran.Mun.Ent. Zool, 3(1): 275-284.

16- Haslett J.R. 1989. Interpreting Patterns of Resource Utilization: Randomness and Selectivity in Pollen Feeding by Adult Hoverflies.Oecologia, 81: 433- 442.

17- Jenkins M., and Parker A. 1998. Composition and diversity of woody vegetation in silvicultural openings of southern Indiana forests. Forest Ecology and Management, 109: 57-74.

18- Kazerani F., Talebi A., Gilasian E. 2012a. First record of Dasysyrphustricinctus (Fallen, 1817) (Diptera: Syrphidae) from Iran. Check List, 8(4): 771–773.

19- Kazerani F., Talebi A.A., and Gilasian E. 2012b. First record of the genus and species Pipiza accola Violovitsh (Diptera: Syrphidae) from Iran. Journal of Crop Protection, 1 (4): 287- 291.

20- Kazerani F., Talebi A.A., Gilasian E., and Khayrandish M. 2013. New record of the genus and species Temnostomavespiforme. Journal of Crop Protection, 3 (1): 69-73.

21- Khaghaninia S., Jafarlu M., Khiaban N.G., and Askari O. 2010a. Introduction to hover flies (Diptera: Syrphidae) of sunflower and pumpkin fields in West Azerbayjan province-Iran. Munis Entomology & Zoology, 5 (1): 270-277.

22- Khaghaninia S., Farshbaf Pour Abad R., and Hayat R. 2010b. Seven species as new records for hover flies fauna of Iran (Diptera, Syrphidae) from Qaradag Forests. Munis Entomology & Zoology, 5 (1): 307-308.

23- Khaghaninia S., Farshbaf Pour Abad R.and Hayat R. 2011. Hover flies (Diptera: Syrphidae) of Mekidi Valley in East Azerbayjan Province, Iran. Turk.entomol. Bult., 1 (4): 211-220.

24- Khaghaninia S., Shakeryari A., and Hayat R. 2012. First record of the genus Trichopsomyia Williston, 1888 (Diptera: Syrphidae) from Iran. Turkish Journal of Zoology, 36(5): 725-727.

25- Mehrabi R., and Ssymank A. 2008. Species composition and flower visiting by Syrphidae(Diptera) in north-eastern Iran. Zoology in the Middle East, 45: 73–78.

26- Naderloo M., Pashaei Rad S. 2010. A new record of the genus Spazigaster (Diptera: Syrphidae) from Iran. Zoology in the Middle East, 50: 147-148.

27- Pimentel D., Wilson C., McCullum C., Huang R., Dwen T., Flack J., Tran Q., Saltman T., and Cliff B. 1997. Economic and Environmental benefits of biodiversity. Bioscience, 47:747-570.

28- Pluchino P. 1988. Ditteri Sirfidiraccolti con trappole cromatropiche nellaCittà di verona. Atti XV Congr. Naz.Ital.Entomol., L’Aquila, pp.763–769.

29- Potts S.G., Petanidou T., Roberts S., O’Toole C.C., Hulbert A., and Willmer P. 2006. Plant pollinator biodiversity and pollination services in a complex mediteranean landscape. Biological conservation, 129: 519-529.

30- SAS Institute 2003. SAS ⁄ STAT User’s Guide, Version 9.1. Cary: SAS Institute, NC, USA. Sadeghi Namaghi H., and Husseini M. 2009. The effects of collection methods on species diversity of family Syrphidae (Diptera) in Neyshabur, Iran. Journal of Agricultural Science and Technology, 11: 521-526.

31- Schneider F. 1969. Bionomics and Physiology of Aphidophagous Syrphidae. Ann. Rev. Ent., 14: 103-124.

32- Speight M.C.D., and Castella E. 2001. An Approach to Interpretation of Lists of Insects Using Digitized Biological Information about the Species. J. Ins. Cons., 5: 131-139.

33- Stackelberg A.A.1988. Family Syrphidae. In: Keys to the Insects of the European Part of USSR,Bei-Bienko, G. Ya (Ed.). Diptera and Siphonaptera, Part II, Vol. V, Smithsonian Institution Libraries and National Science Foundation, Washington, D.C., New Delhi, xxii+1505 PP.

34- Stubbs A.E., and Falk S.J. 1996. British Hover Flies: An Illustrated Identification Guide. London, British Entomological and Natural History Society, 253 PP.

35- Thompson F.C., and Rotheray G. 2000. Family Syrphidae, In: Contribution toward a Manual of Palearctic Diptera. Academic Press Hungry, 3: 81-139.

36- Tilman D., Lehman C.L., and Bristow C.E. 1998. Diversity-stability relationships: statistical inevitability or ecological consequence? The American naturalist, 151:277- 282.

37- Vockeroth J.R. 1969. A revision of the genera of the Syrphini (Diptera:Syrphidae). Memoirs Entomological Society of Canada, 62, 176 pp.

38- Verkerk R. 2001. Farmers friends. Recognition and conservation of natural enemies of vegetable pests. Biology Department, Imperial College of Science, Technology and Medicine, London.

39- Waite S. 2000. Statistical Ecology in Practice. Prentice Hall Publication, London, 414 pp.