تأملی فقهی پیرامون ماده268 قانون مجازات اسلامی

فقه و اصول

مقاله 4، دوره 39، شماره 1 - شماره پیاپی 75، اردیبهشت 1386، صفحه 105-130   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfu.v39i1.66066

نویسندگان

محمدتقی فخلعی^{* 1}؛ جابر بابایی²

¹فردوسی مشهد

²دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

به بهانه به چالش کشیدن مفاد ماده 268 قانون مجازات اسلامی، این مقاله درصدد است مساله اختیار مقتول در قصاص و عفو را قبل از به هلاکت رسیدن مورد بررسی فقهی قرار دهد. با بررسی آرای فقیهان بزرگ امامیه و اهل سنت و ارزیابی دقیق ادله آن ها این نتیجه حاصل می شود که در قتل عمد حق قصاص، دیه، عفو نسبت به آن ها و مصالحه مالی از حقوق ابتدایی و بالاصاله اولیای دم است و مجنی علیه را در آن حقی نیست. به جز آنچه که تحت عنوان تأدیه دیون و وصایای مقتول از محل دیه به دلیل خاص وارد شده است. در این مقاله در جریان نقد ادله، موضوعاتی همچون اذن در اتلاف نفس و برائت از ضمان طبیب قبل از علاج هم مورد بررسی قرار میگیرد.

کلیدواژه‌ها

قصاص؛ دیه؛ جنایت؛ سرایت؛ ابراء مالم یجب؛ اسقاط حق غیر

مراجع

القرآن الکریم.

آخوند خراسانی، محمد کاظم(د.1328ق)، کفایةالاصول، قم:موسسةالنشر الاسلامی، الطبعة الاولی،1412ق.

ابن حزم، ابومحمد، علی بن احمد(د.456ق)، المحلی، بیروت:دارالفکر، بی تا.

ابن قدامه، عبدالرحمان بن محمد بن احمد(د682ق)، الشرح الکبیر، بیروت:دار الکتاب العربی، بی تا.

اصفهانی، محمدحسین(د.1361ه.ق)، حاشیة المکاسب، المطبعة العلمیه، الطبعة الاولی، 1418ق.

بجنوردی، سید محمد، قواعد فقهیه،تهران:نشر میعاد، 1370.