بررسی فونستیک و تنوع و تراکم جمعیت هزارپایان (Diplopoda) خاکزی طی فصول مختلف سال در جنگل سمسکنده مازندران

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 8، دوره 29، شماره 1 - شماره پیاپی 30، فروردین 1394، صفحه 113-122   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v29i1.32921

نویسندگان

محمود مهرافروز مایوان^* ؛ معصومه شایان مهر

دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

چکیده

مطالعة حاضر به مدت یک سال در جنگل سمسکنده به نمایندگی از جنگل های هیرکانی به منظور بررسی تغییرات تراکم و تنوع زیستی هزارپایان انجام گرفت (1392-1391). برای این منظور نمونه بردای از خاک جنگل هر دو ماه یک بار در فصول مختلف سال انجام گردید و نمونه ها از سه بخش خاک شامل بستر خاک (خاک-برگ)، لایة 3-0 سانتی متر و لایة 6-3 سانتی متر برداشته شدند. در این بررسی در مجموع، 3 راسته، 5 خانواده، 6 جنس و 7 گونه از جنگل سمسکنده جمع آوری و شناسایی گردیدند. در این بررسی، دو گونة Leptoiulus sp. nov. و Amblyiulus sp. nov. برای اولین بار برای فون دنیا یافت می شود. گونة Leptoiulus sp. nov. بیش‌ترین فراوانی و گونة Cylindroiulus treptoflagellum (Read, 1992) کم‌ترین فراوانی را دارا بودند. بالاترین تراکم جمعیت در لایه ی خاکبرگ در ماه مرداد و هم‌چنین در لایة 3-0 سانتی متری و در مرداد ماه وجود داشت. کم‌ترین تراکم جمعیت در لایة 6-3 سانتی متری و در خرداد ماه مشاهده گردید. بیش‌ترین مقدار تنوع جمعیت هزارپایان در لایة خاک برگ در فصل پاییز و کم‌ترین مقدار تنوع نیز در لایة 6-3 سانتی متر در فصل زمستان مشاهده گردید. به طور کلی تراکم و تنوع جمعیت هزارپایان در لایة خاک برگ بیش‌تر از لایه های عمیق تر خاک بود. با توجه به نتایج این تحقیق و نظر به این‌که هزارپایان اهمیت زیادی در زنجیره های غذایی خاک و حفظ تعادل طبیعی در جنگل ها را دارند توصیه می شود برنامه های حفاظت از تنوع زیستی اکوسیستم های جنگلی به خصوص جنگل های با ارزش هیرکانی مورد توجه و نظر بیش‌تری قرار گیرند.

کلیدواژه‌ها

تنوع زیستی؛ جنگل سمسکنده؛ فون؛ مازندران؛ هزارپایان

مراجع

1- پاک نیا الف. 1383. بررسی تنوع گونه های جانوری در منطقة تاریخی میمند. پایگاه میراث فرهنگی و گردش گری میمند، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردش گری. فارس.

2- جلائیان م.، حسامی ش. و کریمی ملاتی الف. 1390. حشره شناسی. انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز. شیراز.

3- صیاد الف.، حسینی م.، حسینی و. و صالحه شوشتری م. ح. 1391. جنگل کاری های حاشیة رودخانه ی دز اثر متفاوتی بر جانوران خاک دارند. نشریة آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی) 26: 707–700.

4- فرشادفر ع. 1389. اصول و روش های آماری چند متغیره. انتشارات طاق بستان دانشگاه رازی. کرمانشاه.

5- محمد نژاد کیاسری ش.، ثاقب طالبی خ.، رحمانی ر. و عموزاد م. 1390. مقایسة تنوع بی مهرگان خاکزی در عرصه های جنگل طبیعی و جنگل کاری های منطقه ی ساری. فصل نامه علوم و فنون منابع طبیعی 6: 69-55.

6- مروی مهاجر م. ر. 1384. جنگل شناسی و پرورش جنگل. موسسة چاپ و انتشارات دانشگاه تهران. تهران.

7- نوروزی م. و توکل س. 1389. جانورشناسی عمومی و آزمایشگاهی. انتشارات نوروزی. گرگان.

8- یوسف زاده ح.، طبری م.، حسین زاده کلاگر الف.، اسدی م.، ستاریان ع. و زارع ح. 1389. تنوع ریختی برگ نمدار (Tilia spp.) در جنگل-های هیرکانی. مجله تاکسونومی و بیوسیستماتیک 2: 24-11.

9- Attems V.C. 1951. Myriopoden vom Iran. Ergebnisse der Österreichischen, 387-426.

10- Brown G.G., Pasini A., Benito N. P., De Aquino A. M., and Correia M. E. F. 2001. Diversity and functional role of soil macrofauna comunities in Brazilian no-tilage agroecosystems. International Symposium on Managing Biodiversity in Agricultural Ecosystems, 6: 310-328.

11- Enghoff H. 2006. The millipedes of Turkey (Diplopoda). Steenstrupia, 29: 175–198.

12- Golovatch S.I. 1982. A Contribution to the Millipede Fauna of Iran (Diplopoda). Annalen des Naturhistorischen Museums in Wien, 85: 157-169.

13- Golovatch S.I., and Kime R.D. 2009. Millipede (Diplopoda) distributions: A review. Soil Organisms, 81: 565-597.

14- Gongalsky K.B., Gorshkova I.A., Karpov A.I., and Pokarzhevskii A.D. 2008. Do boundaries of soil animal and plant communities coincide? a case study of a Mediterranean forest in Russia. European Journal of Soil Biology 44: 355-363.

15- Grgic T., and Kos I. 2005. Centipede diversity in differently structured forests in Slovenia. Peckiana, 4: 49-56.

16- Kania G., and Klapec T. 2012. Seasonal activity of millipedes (Diplopoda) their economic and medical signi cance. Annals of Agricultural and Environmental Medicine, 19: 646-650.

17- Lesniewska M., Mock A., and Kania G. 2011. Centipede (Chilopoda) diversity in forest habitat of Ojcow National Park. Polish Journal of Environmental Studies 20: 581-590.

18- Moravvej S.A., and Enghoff H. 2005. A review of the millipede fauna of Iran (Diplopoda). Zoology in the Middle East, 35: 61-72.

19- Murphy C.M., Gonzalez G., and Belen J. 2008. Ordinal abundance and richness of Millipedes (Arthropoda: Diplopoda) in a subtropical wet fotrest in Puerto Rico. Acta Cientifica, 22: 57-65.

20- Naqinezhad A., Bahari S.H., Gholizadeh H., Esmaeili R., Hamzeh’ee B., Djamali M., and Moradi H. 2012. A phytosociological survey of two lowland Caspian (Hyrcanian) remnant forests, Northern Iran, for validation of some forest syntaxa. Phytologia Balcanica, 18: 173-186.

21- Poorzady M., and Bakhtiari F. 2009. Spatial and temporal changes of Hyrcanian forest in Iran. Biogeosciences and Forestry, 2: 198-206.

22- Tarasevich Y.M. 1992. Diplopoda in the Associations of Mixed Forests in Byelorussia. p 213-218. In 8th International Congress of Myriapodology, 15-20 July. 1992. Innsbruck, Austria.

23- Tavankar F., Majnounian B., and Bonyad A.E. 2012. Felling and winching damages to natural regeneration in the Hyrcanian forests of Iran. International journal of Agronomy and Plant Production, 3: 300-305.

24- Triplehorn C.A., and Johnson N.F. 2005. Borror and Delong’s Introduction to the Study of Insects. Thomson Press, California.

25- Tuf I.H., and Tufova J. 2008. Proposal of ecological classification of centipede, millipede and terrestrial isopod faunas for evaluation of habitat quality in Czech Republic. Casopis Slezskeho Zemskeho Muzea Opava, 57: 37-44.