تأثیر سطوح مختلف نیتروژن و فسفر بر شاخص‌های رشد اندام هوایی و زیر زمینی گیاه دارویی سرخارگل (Echinacea purpurea)

علوم باغبانی

مقاله 13، دوره 30، شماره 3، آذر 1395، صفحه 366-375   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhorts4.v30i3.26615

نویسندگان

مرتضی گلدانی^* ؛ حسین زارع؛ مریم کمالی

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

به منظور بررسی اثر عناصر نیتروژن و فسفر بر خصوصیات رشدی گیاه دارویی سرخارگل، آزمایشی گلدانی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل دو کود نیتروژن (0، 1 و 2 گرم در کیلوگرم خاک) و فسفر (0، 75/0 و 5/1 گرم در کیلوگرم خاک) بود. به این منظور کود نیتروژن به صورت سرک و به طور مساوی در دو نوبت (ابتدای نشاء کاری و یک ماه بعد از نشاء) و کود فسفر در هنگام نشاء بر اساس مقادیر گفته شده به خاک اضافه شد. صفات مورد مطالعه شامل ارتفاع، تعداد شاخه جانبی، سطح و وزن برگ، وزن ساقه، نسبت وزن برگ به ساقه، وزن خشک اندام هوایی، تعداد و وزن گل، شاخص کلروفیل، مجموع طول ریشه، میانگین قطر ریشه، میانگین سطح ریشه، وزن خشک ریشه و نسبت ساقه به ریشه بوته بود. نتایج نشان داد برهمکنش دو تیمار کودی نیتروژن × فسفر در صفات وزن خشک برگ و نسبت وزن خشک اندام هوایی به ریشه معنی‌دار شد. حداکثر تعداد گل با 4/4 عدد در تیمار 1 گرم نیتروژن حاصل شد و بیشترین میزان وزن خشک گل به میزان 9/7 گرم در هر بوته در تیمار 2 گرم نیتروژن مشاهده شد. به‌طور کلی در صفات ارتفاع گیاه، تعداد گل و وزن خشک گل کاربرد 1 گرم نیتروژن و در صفات سطح و وزن خشک برگ و وزن خشک ریشه کاربرد 5/1 گرم فسفر در هر کیلوگرم خاک مطلوب بود. در نهایت نتایج نشان داد که کاربرد 2 گرم نیتروژن و 5/1 گرم فسفر در هر کیلوگرم خاک بهترین شرایط رشدی و عملکرد را در این گیاه ایجاد می‌کند.

کلیدواژه‌ها

شاخص کلروفیل؛ کود شیمیایی؛ وزن خشک

مراجع

1- Abbasi B.H., Saxena P.K., Murch S.J., and Liu C.Z. 2007. Echinacea biotechnology: challenges and opportunities. In Vitro Cellular & Developmental Biology – Plant, 43: 481–492.

2- Alijani M., Amini Dehaghi M., Modares Sanavi S.A.M., Mohammad Rezaye S. 2010.The effects of phosphorous and nitrogen rates on yield, yield components and essential oil percentage of Matricaria recutita L. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 26, 1.:128-138. (in Persian with English abstract).

3- Alizadeh Sahzabi1 A., Sharifi Ashorabadi E., Shiranirad A.H., bigdeli M., Abaszadeh B. 2007. The effects of different methods and levels of using nitrogen on some quality and quantity characteristics of Satureja hortensis L. 431 Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants,. 23(3):416-431. (in Persian with English abstract).

4- Ameri A.A., Nasiri Mahalati M.2009. Effects of nitrogen application and plant densities on flower yield, essential oils, and radiation use efficiency of Marigold (Calendula officinalis L.). (in Persian with English abstract). Pajouhesh-va-sazandegi, 21(4):133-144.

5- Bagherzadeh K. 1998. Effect of NPK on the phenolic thyme essential oil content and composition at the flowering stage. Master Thesis Plant Sciences, University of Isfahan.

6- Baybordy A. 2008. Effects of Nitrogen and phosphorus rates on cultural circumstance, grain yield and fat contents. Pajouhesh & Sazandegi, 80: 186 – 194

7- Beech D.F., and Norman M.j.T. 2002. The effect of time of planting on attributes of varieties of safflower. Australian Journal of Experimental Agriculture, 3: 140 -148.

8- Birt D.F., Widrlechner M.P., Hammer K.D.P., Hillwig M.L., Wei, J.Q., Kraus, G.A., Murphy P.A., McCoy J.A., Wurtele E.S., Neighbors J.D., Wiemer D.F., Maury, W.J., and Pric, J.P. 2009. Hypericum in infection: identification of anti-viral and anti-inflammatory constituents. Pharmaceutical Biology. 47(8): 774-782.

9- Chiu K.Y., Chuang S.J., and Sung J.M. 2006. Both anti-oxidation and lipid-carbohydrate conversion enhancements are involved in priming-improved emergence of Echinacea purpurea seeds that differ in size. Scientia Horticulturae, 108: 220–226.

10- Dastborhan S., Zehtab-Salmasi S., Nasrollahzadeh S., and Tavassoli.R A. 2011. Effect of biofertilizers and different amounts of nitrogen on yield of flower and essential oil and nitrogen use efficiency of German chamomile (Matricaria chamomilla L.). Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 27(2):290-305. (in Persian with English abstract).

11- Drutu C.A., Gille E., and Axinte M. 2010. Influence of chemical fertilizers nitrogen and phosphorus on production and quality of Echinacea purpurea (L.) Moench. Institutul National de Cercetare, 78(2): 121-127.

12- Durieux R.P., Kamprath E.J., Jackson W.A., and Moll R.H. 1994. Root distribution of corn: the effect of nitrogen fertilization Agronomy Journal, 86(6): 958-962.

13- Fariborzi A. 1999. Effects of nitrogen fertilizer and harvest dates on yield and essential oil content of camomile flower (Matricaria chamomile). MS Thesis, University of Mashhad.

14- Gerendas J., and Pieper I. 2001. Suitability of the SPAD meter and the petiole nitrate test for nitrogen management in nursery potatoes. 92(10): 716-717.

15- Haghparast Tanha M. 1371. Nutrition and Metabolism plants. Publications Islamic Azad University, Rasht.

16- Hoag B.K., Zubriski, J.C., and Geiszler G.N., 1968. Effect of fertilizer treatment and row spacing on yield, quality and physiological response of safflower. Agronomy Journal, 60: 198-200.

17- Kafi. M., Zand, B., Kamkar, H., Sharifi, H., and Goldani, M. 2000. Plant Physiology (translation), Volume II. Press Mashhad SID.

18- Karami L., and khoshkui M. 2006. Effects of Nitrogen, Phosphorus and Potassium on yield and quantitative characteristics of cultivated and wild populations of German Chamomile (Chamomolla recutita L.). Iranain Journal Of Horticultural Science And Technology, 7(3):181-192. (In Persian with English abstract).

19- Kazemi F. 2002. Effects of water stress and nitrogen on the growth of mineral elements content in plant tissue and cumin oil. Master Thesis Plant Sciences, University of Tabriz. (in Persian with English abstract)

20- Khajehpour M.R. 2004. industrial plants. Publications University of Isfahan.

21- Kligler B. 2003. Echinacea. Am. Fam. Physician 67, 77–80.

22- Lopes A. S. 1996. Soils under Cerrado: A Success Story in Soil management In: IFA278 references (eds) IFA-PPI Regional Conference for Latin America and the Caribbean. International Fertilizer Industry Association, Paris. 10(2): 1-10.

23- Majidian M.L., Ghalavand A., Kamgar Haghighi A.A., and Karimian N. 2008. Effect of drought stress, nitrogen fertilizer and manure on chlorophyll meter reading, grain yield and yield components in grain maize cv. Iranian Journal of Crop Science, 10 (3) :303-330. (in Persian with English abstract).

24- Mardani nejad sh., Khaldbrin B., Sadat Y.A., morad shahi A., and Vazir pur M. 2001. Effect of ammonium nitrate on the shoots and essential oil in lavender. The National Herb Conference, 57-59. (in Persian with English abstract).

25- Mirnia S.G., Modarres S.M.A., Piri T. 2001. Effect of Different levels of Nitrogen and development of corn root.soil.water, 15(1):33-43.

26- Niakan M., Khavarynejad R.A., and Rezaee M.B. 2004. Effect of different rates of N/P/K fertilizer on leaf Fresh weight, dry weight, leaf area and oil content in Mentha piperita L. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research, 20 2: 131-148. (in Persian with English abstract).

27- Omidbaigi R. 2002. Study of Cultivation and Adaptability of Purple Coneflower (Echinaceae purpurea) in the North of Tehran. JWSS - Isfahan University of Technology. 6 (2) :231-241

28- Paun E., Mircea M., and Male S. 1986. Technology elements for some medicinal and aromatic plant spices, Bulletin de Academie des Science agricols et forestieres. 15: 89-96.

29- Shalaby A.S., El-Gengaihi S.E., Agina E.A., El-Khayat A.S., and Hendawy S.F., 1997. Growth and yield of Echinacea purpurea L. as influenced by planting density and fertilization. Journal of Herbs, Spices & Medicinal Plants, 5(1): 69-76

30- Tajuddin A., Yaseen M., Sharma S., Saproo M.L., and Husain A., 1995. Effects of fertilizer application on the flowering pattern of Rosa damascena. Journal of Medicinal Plants Research. 17: 173-176.

31- Vos J., and Vamderputten P.E.L. 1998. Effect of nitrogen supply on leaf growth, Leaf nitrogen economy and photosynthetic capacity in potato. Field Crops Res. 59: 63-72.

32- Zeinali H.M., Bagheri Kholanjani M.R. Golparvar M., Jafarpour A.H. 2008. Shirani Rad. Effect of different planting time and nitrogen fertilizer rates on flower yield and its components in German chamomile (Matricaria recutita). Iranian Journal of Crop Sciences, 10(3): 220-230