قراین و امارات مخصوصه در اجرای «قسامه»

فقه و اصول

مقاله 1، دوره 39، شماره 3 - شماره پیاپی 77، مهر 1386، صفحه 9-28   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfu.v39i3.66415

نویسنده

علی اکبر ایزدی فرد^*

مازندران

چکیده

قاعدۀ «قسامه» از جمله قواعد مهم در حقوق جزای اسلامی است که اجرای آن سبب نجات جامعۀ بشری از هرج و مرج، وحفظ امنیت برای انسانها است. قسامه، یک حکم شرعی است که موضوع آن «لوث» می باشد؛ و آن عبارت از قراین و اماراتی است که افادۀ ظن بر صدق قول مدّعی می نماید. سوالی که مطرح است این است که دراجرای قسامه، علاوه بر امارات ظنیّه که توسط فقهاء و نیز در قانون مجازات اسلامی بدان اشاره شده، قراین و امارات مخصوصه دیگری که اطمینان بر درستی ادّعای مدّعی برانگیزد، معتبر است؟
آنچه در این نوشتار آمده این است که با توجّه با اهتمام شارع مقدس به مسئله نفوس و دعاء و نیز به دلیل روایات، در تحقّق لوث و اجرای قسامه، علاوه بر امارات ظنیّه و شکایت ولیّ دم، باید معروف به شر بودن، سابقۀ شرارت، فسق و فجور، و سابقۀ عداوت و دشمنی ظاهری فرد متهم به قتل با شخص مقتول، و نیز عدالت ظاهری سوگند خورندگان مورد توجّه جدّی قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

قسامه؛ لوث؛ علم و جزم؛ امارات مخصوصه؛ عدالت ظاهری؛ سوگند یقینی

مراجع

ابن اثیر، المبارک بن محمّد، النَهایه فی غریب الحدیث و الاثر، مصر، داراحیاء الکتب العریبه، 1236ق.

ابن بابویه قمی، محمدبن علی(شیخ صدوق)، من لایحضره الفقیه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1390ق.

ابن حزم اندلسی، علی، المحلّی، تصحیح و تحقیق: شیخ احمد محمد شاکر، بیروت، دارالجیل و دارالفاق الجدیده، بی‌تا.

ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، داراحیاء التراث العربی و مؤسسة التاریخ العریی، 1418ق.

بروجردی، حسین طباطبایی، جامع احادیث الشّیعۀ، قم، چاپ مهر، ناشر: مولف، 1422ق.