مطالعه تغییرات روزانه تبادلات گازی برگ گیاهان بادرنجبویه، نعناع گربه‌ای، ریحان مقدس و ریحان بوشهری در شهرستان اهواز

علوم باغبانی

مقاله 12، دوره 30، شماره 3، آذر 1395، صفحه 395-405   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhorts4.v30i3.32087

نویسنده

محمد محمودی سورستانی^*

دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

چهار گیاه بادرنجبویه، نعناع گربه‌ای، ریحان مقدس و ریحان بوشهری در شرایط آب و هوایی اهواز کشت و تغییرات روزانه فتوسنتز خالص، هدایت روزنه‌ای و نرخ تعرق توسط دستگاه LCA4 اندازه‌گیری شدند. بیشترین نرخ فتوسنتز خالص بادرنجبویه، نعناع گربه‌ای و ریحان بوشهری در ساعت 9 صبح، زمانی‌که شدت جریان فتونی فتوسنتزی به ترتیب 1488، 1598 و 1645 میکرومول فتون بر متر مربع در ثانیه بود، ثبت گردید. بیشترین نرخ فتوسنتز خالص ریحان مقدس، زمانی که شدت جریان فتونی فتوسنتزی 1821 میکرومول فتون بر متر مربع در ثانیه بود، مشاهده گردید. شدت نور زیاد باعث بازدارندگی نوری در چهار گیاه گردید. نقطه اشباع گیاهان مورد مطالعه در شرایط منطقه حدود 1500میکرومول فتون بر متر مربع در ثانیه بود. روند تغییرات فتوسنتز خالص گیاهان با هدایت روزنه‌ای همبستگی مثبت و معنی‌داری داشت. همچنین هدایت روزنه‌ای همبستگی مثبت و معنی‌داری با نرخ تعرق گیاهان داشت. بیشترین کارایی مصرف آب به جز نعناع گربه‌ای که در ساعت 10 ثبت گردید، در سایر گیاهان در ساعت 9 مشاهده شد. چهار گیاه مورد مطالعه بیشترین عملکرد کوانتومی تثبیت فتوسنتز در ساعت 7 داشتند. اختلاف معنی‌داری بین چهار گیاه از نظر صفات دمای برگ، هدایت روزنه‌ای، نرخ فتوسنتز، کارایی مصرف آب و عملکرد کوانتومی فتوسنتز مشاهده شد. بادرنجبویه به دلیل هدایت روزنه‌ای بالاتر نسبت به سایر گیاهان، دمای برگ کمتری داشت. بیشترین فتوسنتز خالص، کارایی مصرف آب و عملکرد کوانتومی در ریحان مقدس مشاهده گردید. در مجموع، با توجه به صفات مذکور به نظر می‌رسد که ریحان مقدس و ریحان بوشهری بتوانند شرایط اقلیمی اهواز را تحمل نمایند.

کلیدواژه‌ها

تعرق؛ دمای برگ؛ کارایی فتوسنتز؛ کارایی مصرف آب؛ هدایت روزنه‌ای

مراجع

1- Aharizad S., Rahimi M.H., Moghadam M., and Mohebalipour N. 2012. Study of genetic diversity in lemon balm (Melissa officinalisL.) populations based on morphological traits and essential oils content. Annals of Biological Research, 3 (12):5748-5753.

2- Chandra S., Lata H., Khan I.A., and Elsohly M.A. 2011. Temperature response of photosynthesis in different drug and fiber varieties of Cannabis sativa L. Physiology and Molecular Biology of Plants, 17(3):297–303.

3- Fattahi M., Nazeri V., Sefidkon F., and Zamani Z. 2013. Autecology of DracocephalumkotschyiBioss. in Iran. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic plants, 29 (2): 325-342. (in Persian with English abstract)

4- Fu Q.S., Zhao B., Wang Y.J., Ren S., and Guo Y.D. 2010. Stomatal development and associated photosynthetic performance of capsicum in response to differential light availabilities. Photosynthetica, 48 (2): 189-198.

5- Gong J.R., Zhao A.F., Huang Y.M., Zhang X.S., and Zhang C.L. 2006. Water relations, gas exchange, photochemical efficiency, and peroxidative stress of four plant species in the Heihe drainage basin of northern China. Photosynthetica, 44 (3): 355-364.

6- Kang Y., Outlaw W.H.J., Fiore G.B., and Riddle K.A. 2007.Guard cell apoplasticphotosynthate accumulation corresponds to a phloem-loading mechanism. Journal of Experimental Botany, 58 (15/16): 4061–4070.

7- Lambers H. 1998. Responses to availability of water. p. 154-191. In Lamberset al (ed.) Plant Physiological Ecology. Springer-Verlag, New York – Berlin –Heidelberg.

8- Lee S.H., Tewari R.K., Hahn E.J., and Paek K.Y. 2007. Photon flux density and light quality induce changes in growth, stomatal development, photosynthesis and transpiration of Withaniasomnifera (L.) Dunal. Plantlets. Plant Cell Tissue Organ Culture, 90:141–151.

9- Liu M.Z., Jiang G.M., Li Y.G., Gao L.M., Niu S.L., Cui H.X., and Ding L. 2003.Gas exchange, photochemical efficiency, and leaf water potential in three Salix species. Photosynthetica, 41 (3): 393-398.

10- MahmoodiSourestani M. 2013. Diurnal variations of gas exchange characteristics in leaves of anise hyssop (Agastachefoeniculum) under normal, drought stress and recovery conditions. Journal of Medicinal Plants and By-products, 1: 91-101.

11- Misra A., Dwivedi S., Srivastava A.K., Tewari D.K., Khan A., and Kumar R. 2006. Low iron stress nutrition for evaluation of Fe-efficient genotype physiology, photosynthesis, and essential monoterpene oil (s) yield of Ocimum sanctum. Photosynthetica, 44 (3): 474-477.

12- Modhej A. 2008. A study of the effect of terminal heat stress on source restriction and grain yield in bread wheat (Triticumaestivum L.) genotypes under khuzestan conditions. Iranian Journal of Field Crop Science, 39 (1): 89-97. (in Persian with English abstract)

13- Moradkhani H., Sargsyan E., Bibak H., Naseri B., Sadat-Hosseini M., Fayazi-Barjin A., and Meftahizade H. 2010. Melissa officinalisL., A valuable medicine plant: A review. Journal of Medicinal Plants Research, 4 (25): 2753-2759.

14- Moutinho-Pereira J., Magalhaes N., Goncalves B., Bacelar E., Brito M., and Correia C. 2007. Gas exchange and water relations of three VitisviniferaL. cultivars growing under Mediterranean climate. Photosynthetica, 45 (2): 202-207.

15- Munne-Bosch S., Nogues S., and Alegre L. 1999. Diurnal variations of photosynthesis and dew absorption by leaves in two evergreen shrubs growing in Mediterranean field conditions. New Phytologist, 144, 109-119.

16- Noohi K., Fattahi A., and Fateh Sh. 2013. The impact of heat stress on the citrus crop in southern Iran. Journal of Climate Research, 3 (9):13-22. (in Persian)

17- Rahnama A. 2010. The study on the relative tolerance of rapeseed (Brassica napus L.) to heat stress and drought of late season in the southern of Khuzestan. Crop Physiology Journal, 2 (1): 93-110. (in Persian)

18- Raina A.P., Kumar A., and Dutta M. 2013. Chemical characterization of aroma compounds in essential oil isolated from ‘‘Holy Basil’’ (Ocimumtenuiflorum L.) grown in India. Genetic Resources and Crop Evolution, 60 (5): 1727-1735.

19- Roozban M.R., Arzani K., and Latifi S.M. 2009. Diurnal variations in photosynthetic gas exchange in two Iranian pistachio (Pistaciavera L.) cultivars. Seed and Plant Production Journal, 25 (3): 285-300. (in Persian with English abstract)

20- Safaei-Ghomi J., Jafari-Bidgoli Z., and Batooli H. 2009. Volatile constituents analysis of Nepetacatariafrom central Iran. Chemistry of Natural Compounds, 45 (6): 913-915.

21- Thompson L.K., Blaylock R., Sturtevant J.M., and Brudvig G.W. 1989. Molecular basis of the heat denaturation of photosystem II. Biochemistry, 28:6686–6695.

22- Wilson K.B., Baldocchi D.D., and Hanson P.J. 2000. Quantifying stomatal and non-stomatal limitations to carbon assimilation resulting from leaf aging and drought in mature deciduous tree species. Tree Physiology, 20: 787-797.