ارزیابی تحمل به خشکی در برخی ارقام کلزای (Brassica napus L.) زمستانه

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 24، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 26، تیر 1391، صفحه 456-467   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v10i2.16309

نویسندگان

حمید دهقانی؛ بهرام علیزاده

دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

به‌منظور ارزیابی تحمل به خشکی در ارقام مختلف کلزا براساس شاخص‌های تحمل به خشکی در تنش انتهای فصل رشد، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 88-1387 در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. نتایج بررسی با استفاده از شاخص‌های متفاوت تحمل به خشکی نشان داد که براساس شاخص تحمل به تنش (STI)، میانگین هندسی بهره‌وری (GMP) و بهره‌وری متوسط (MP) ارقام Zarfam، Talaye و GKH 305 به‌عنوان ارقام با عملکرد بالا در هر دو شرایط تنش و بدون تنش و هم‌چنین متحمل به تنش‌خشکی انتهای فصل محسوب شدند. همچنین با توجه به همبستگی مثبت و معنی‌دار شاخص‌های MP، GMP و STI با عملکرد دانه در شرایط مطلوب و تنش، در مجموع این شاخص‌ها به عنوان معیارهای مناسب جهت شناسایی ارقام متحمل به تنش شناخته شدند. نمودار بای‌پلات نیز نشان داد که شاخص‌هایMP، GMP و STI نسبت به یکدیگر دارای بالاترین ضریب همبستگی بودند و ارقام متحمل در مجاورت شاخص‌های تحمل قرار گرفتند. همچنین براساس نتایج به‌دست آمده از نمودارهای پراکنش سه بعدی ارقام Zarfam، GKH 305 و Tassilo به‌عنوان ارقام متحمل به خشکی و ارقام ES Astrid، GK Helena، Modena و Okapi به‌عنوان ارقام حساس شناسایی شدند.

کلیدواژه‌ها

بای‌پلات؛ تنش‌خشکی؛ شاخص‌های تحمل؛ کلزای زمستانه؛ همبستگی