اثر حذف آبیاری در مراحل مختلف رشد بر عملکرد گندم رقم الوند (مطالعه موردی: همدان)

آب و خاک

مقاله 15، دوره 25، شماره 6، اسفند 1390   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v0i0.12155

نویسندگان

سید اسدالله محسنی موحد^* ؛ محمود اکبری

دانشگاه اراک

چکیده

چکیده
با توجه به محدودیت منابع آب، به‌کارگیری هر راهکاری برای صرفه جویی در مصرف آب و افزایش سطح زیر کشت اهمیت زیادی دارد. یکی از این راهکارها کم‌آبیاری می باشد. برای برنامه‌ریزی کم‌آبیاری بهینه لازم است مراحل حساس گیاه به کمبود آب مشخص شوند .در این تحقیق به منظور بررسی اثر کم‌آبیاری روی رشد و عملکرد گندم آبی (رقم الوند) در منطقه همدان و تعیین ضریب واکنش عملکرد محصول به آب (Ky) و ضریب حساسیت عملکرد(λi) از حذف مرحله ای آبیاری (به علت سهولت اجرا توسط کشاورزان) استفاده شده است. بدین منظور گندم رقم الوند در کشت زمستانه در مزرعه دانشگاه بوعلی سینا در قالب طرح آزمایشی بلوک‌های کامل تصادفی با شش تیمار آبیاری در سه تکرار طی دو سال متوالی (1385-1383) تحت کم‌آبیاری قرار گرفت. نتایج نشان داد تمام تیمارهای کم‌آبیاری سبب کاهش عملکرد دانه، عملکرد مادة خشک و وزن هزار دانه شده‌اند. همچنین دورة گل‌دهی (با ضریب حساسیت 96/1) حساس ترین دوره به کمبود آب است و حذف آبیاری در این مرحله عملکرد را بیشتر کاهش خواهد داد. قطع آبیاری در مرحله شیری خمیری شدن (با ضریب واکنش 67/1) بیشترین واکنش عملکرد را به کم‌آبیاری نشان می‌دهد. کاهش کارایی مصرف آب نسبت به تیمار شاهد در صورت کم‌آبیاری در این مراحل نشان‌گر لزوم آبیاری کامل در این مراحل است. سایر نتایج حاکی از آن است که می توان یک نوبت آبیاری در یکی از مراحل ساقه رفتن یا سفت شدن دانه را بدون کاهش معنی‌دار در عملکرد و شاخص برداشت حذف نمود.

واژه‌های کلیدی: ضریب حساسیت عملکرد، ضریب واکنش عملکرد، کم‌آبیاری، گندم رقم الوند، مرحله گل‌دهی