حساسیت سوسک کلرادوی سیب زمینیLeptinotarsa decemlineata (Say) (Col:Chrysomelidae) به اسانس و ترکیبات عمده چند گیاه دارویی

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 10، دوره 29، شماره 2، شهریور 1394، صفحه 238-249   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v29i2.33809

نویسندگان

اکرم تقی زاده ساروکلایی^{* 1}؛ قدیر نوری قنبلانی¹؛ هوشنگ رفیعی دستجردی¹؛ جواد هادیان²

¹دانشگاه محقق اردبیلی

²دانشگاه شهید بهشتی تهران

چکیده

سوسک کلرادوی سیب زمینی ،Leptinotarsa decemlineata (Say)، یکی از آفات مهم سیب زمینی در ایران و جهان می‌باشد. برای کنترل این آفت بیشتر از آفت کش‌های شیمیایی استفاده شده که سبب آلودگی‌های زیست محیطی و ظهور نژادهای مقاوم گردیده است. در این راستا استفاده از ترکیبات گیاهی یکی از روش‌های امید بخش برای کنترل این آفت محسوب می‌شود. در این پژوهش اثر اسانس شش گیاه دارویی شامل مرزه خوزستانی، Satureja khuzistanica Jamzad، ریحان، .Ocimum basilicum L، آویشن دنایی،.Thymus daenensis Celak، مورد، Myrtus communis L.، نعناع، spicata L. Mentha و میخک،Eugenia caryophyllus (Sprengel) و دو ترکیب شیمیایی مهم اسانس‌ها شامل تیمول و کارواکرول بر مراحل لارو سن اول، دوم و سوم و بازدارندگی تخمگذاری حشرات کامل در دمای 1±25 درجه سانتی‌گراد و رطوبت نسبی 5±65 درصد و در شرایط نوری 16 ساعت روشنایی و هشت ساعت تاریکی بررسی شد. نتایج نشان داد با افزایش سن لاروی میزان تاثیر اسانس‌ها کاهش یافت و اسانس مرزه خوزستانی و کارواکرول ترکیب شیمیایی مهم این اسانس بیشترین تاثیر را بر مراحل لاروی سوسک کلرادوی سیب زمینی داشت. همچنین اسانس مرزه خوزستانی بیشترین و اسانس ریحان کمترین تاثیر را بر بازدارندگی تخمگذاری داشت. بنابراین اسانس گیاه مرزه خوزستانی و ترکیب شیمیایی کارواکرول به دلیل تاثیر حشره کشی رضایت بخشی که دارند می‌توانند در مدیریت کنترل سوسک کلرادوی سیب زمینی به منظور حذف سموم شیمیایی استفاده گردند.

کلیدواژه‌ها

بازدارندگی تخمگذاری؛ سوسک کلرادوی سیب زمینی؛ گیاهان دارویی

مراجع

1- تقی‌زاده سارو کلایی ا.، و نوری قنبلانی ق. 1391. کارایی گیاه دارویی ریحان Ocimum basilicum L. بر مراحل زیستی سوسک کلرادوی سیب زمینی .Leptinotarsa decemlineata (Say) خلاصه مقالات سومین همایش بیوتکنولوژی، 13 تا 15 شهریور 1391، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد. ص 87.

2- طالبی جهرمی خ. 1390. سم شناسی آفت کش ها. انتشارات دانشگاه تهران. چاپ چهارم. تهران.

3- نوری قنبلانی ق. ١٣٦٥. سوسک کلرادوی سیب زمینی «آفت جدیدی که تولید سیب زمینی را در ایران تهدید می‌کند».انتشارات دانشگاه تبریز. تبریز.

4- نوری قنبلانی ق.، فتحی س. ع. ا.، و برمکی م. 1389. تاثیر برخی از اسانس های گیاهی روی رفتارهای تخمگذاری و تغذیه ای سوسک کلرادوی سیب زمینی، Leptinotarsa decemlineata Say (Col. Chrysomelidae). مجله گیاهپزشکی (علمی کشاورزی) شماره33: 9-1.

5- Enan E. 2001. Insecticidal activity of essential oils: octopaminergicsites of action. Comparative Biochemistry and Physiology, 130: 325–337

6- Erdogan P., and Toros S. 2007. Investigations on the effects of Xanthium strumarium L. extracts on Colorado potato beetle, Leptinotarsa decemlineata Say (Coleoptera: Chrysomelidae). Munis Entomology and Zoology, 2: 423-432.

7- Erdogan P., and Toros S. 2010. Fecundity effects of some plant extracts in the Leptinotarsa decemlineata Say (Col.: Chrysomelidae). Bitki Koruma Bulteni, 50: 143-155.

8- Finney D.J. 1971. Probit Analysis, 3rd Edition. Cambridge University, London.

9- Gokce A. Whalon M.E. Cam H. Ynar Y. Demirtas I. and Goren N. 2006. Plant extract contact toxicities to various developmental stages of Colorado potato beetles (Coleoptera: Chrysomelidae). Annals of Applied Biology, 149: 197-202.

10- Gouamene-Lamine C.H., Yoon K.S., Clark J.M. 2003. Differential susceptibility to abamectin and two bioactive avermectin analogs in abamectin-resistant and susceptible strains of Colorado potato beetle, Leptinotarsa decemlineata (Say) (Coleoptera: Chrysomelidae). Pesticide Biochemistry and Physiology, 76: 15–23.

11- Hegazy G., Cock A., Auda M., Degheele D. 1989. Diflubenzuron toxicity, effect on the cuticle ultrastructure and chitin and protein content of the Colorado potato beetle Leptinotarsa decemlineata (Say) (Coleoptera: Chrysomelidae). Mededelingen Faculteit Landbouwwetenschappen Rijksuniversiteit Gent, 54: 89–101.

12- Kordali S., Kesdek M., and Cakir A. 2007. Toxicity of monoterpenes against larvae and adults of Colorado potato beetle, Leptinotarsa decemlineata Say (Coleoptera: Chrysomelidae). Industrial Crops and Products, 26: 278-297.

13- Kostyukovsky M., Rafaeli A., Gileadi C., Demchenko N., Shaaya E. 2002. Activation of octopaminergic receptors by essential oil constituents isolated from aromatic plants: possible mode of action against insect pests. Pest Management Science, 58:1101–1106.

14- Kutas J., Nadasy M., Graf L., Asboth B. 2003. Antifeedant effects of several natural substances on some phytophaghous insect species. p. 239-243. Proceeding and papers of Slovenian Conference on Plant Protection. 4-6 March. 2003. Zrece, Slovenia.

15- Lale N.E.S., and Abdulrahman H.T. 1999. Evaluation of neem (Azadirachta indica A. Juss) seed oil obtained by different methods and neem powder for the management of Callosobruchus maculatus (Fab.) (Coleoptera: Bruchidae) in stored cowpea. Journal of Stored Products Research, 35: 135-143.

16- Lee S., Peterson C.J., Coats J.R. 2003. Fumigation toxicity of monoterpenoids to several stored product insects. Journal of Stored Products Research, 39: 77–85.

17- Metapalu L., Hiiesaar J., Joudu J., Kuusik A. 2001. The effects of certain toxic plant extracts on the larvae of Colorado potato beetle, Leptinotarsa decemlineata (Say). Proceedings of the international workshop. 24-25 January. Estonia, Tartu, 93-100.

18- Mota-Sanchez D., Hollingworth R.M., Grafius E.J., and Moyer D.D. 2006. Resistance and cross-resistance to neonicotinoid insecticides and spinosad in the Colorado potato beetle, Leptinotarsa decemlineata (Say) (Coleoptera: Chrysomelidae). Pest Management Science, 62: 30–37.

19- Pavela R. 2006. The antifeedant effect of extracts from Leuzea carthamoides (Willd.) DC. on Leptinotarsa decemlineata Say. Journal of Medicinal Plants, 14: 305–314.

20- Pavela R. 2010. Antifeedant activity of plant extracts on Leptinotarsa decemlineata Say. and Spodoptera littoralis Bois. larvae. Industrial Crops and Products, 32: 213-219.

21- Pedigo L.P. 1999. Entomology and Pest Management. 3rd ed., Prentice Hall. N. J. U.S.A.

22- Safaei Khoram M., Taher Nasabi N., Jafarian S., and Khosroshahi S. 2011. The toxicity of selected monoterpene hydrocarbons as single compounds and mixtures against different developmental stages of Colorado potato beetle, Leptinotarsa decemlineata Say (Coleoptera: Chrysomelidae). Journal of Entomology, 8: 404-416.

23- Scott I.M., Jensen H., Scott J.G., Isman M.B., Arnason J.T., and Philogene B.J.R. 2003. Botanical insecticides for controlling agricultural pests: Piperamides and the Colorado potato beetle Leptinotarsa decemlineata Say (Coleoptera: Chrysomelidae). Archives of Insect Biochemistry and Physiology, 54: 212-225.

24- Tisler A.M., and Zehnder G.W. 1990. Insecticide resistance in the Colorado potato beetle (Coleoptera: Chrysomelidae) on the eastern shore of Virginia. Journal of Economic Entomology, 83: 666-677.

25- Tomasek J., Dvorak P. 2007. Alternative protection of biopesticides in organic farming. Lucrari Ştiinţifice Seria Agronomie, 52: 1-3.

26- Triplehorn C.A., and Johnson N.F. 2005. Borror and Delong's Introduction to the Study of Insects. 7th ed., Thomson Books, U.S.A.

27- Zarzecka K., Gugala M., Mystkowska I. 2013. Glycoalkaloid contents in potato leaves and tubers as influenced by insecticide application. Plant Soil and Environment, 59: 183-188.