بررسی جوانه‌زنی و رشد گیاهچه ژنوتیپ‌های متحمل و حساس به تنش خشکی در شرایط کنترل شده در گیاه نخود ( (Cicer arietinum L.

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 5، دوره 10، شماره 3 - شماره پیاپی 27، مهر 1391، صفحه 522-531   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v10i3.17800

نویسندگان

راهله رهباریان^* ؛ رمضانعلی خاوری نژاد؛ علی گنجعلی؛ عبدالرضا باقری؛ فرزانه نجفی

چکیده

به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر جوانه زنی، سبز شدن و رشد گیاهچه‌های نخود، دو ژنوتیپ متحمل به خشکی شامل 392MCC و877MCC و دو ژنوتیپ حساس به خشکی شامل 68 MCCو448MCC مورد بررسی قرار گرفتند. در آزمایش اول بذرها در سه سطح تنش خشکی شامل پتانسیل های آب 4/0- ، 8/0- و 2/1- مگاپاسکال به همراه شاهد، در درجه حرارت 25 درجه سانتی گراد در اتاقک کشت با چهار تکرار کشت شدند. نتایج نشان داد که سرعت و درصد جوانه زنی، طول و وزن خشک ساقه‌چه و ریشه‌چه ژنوتیپ ها با افزایش شدت تنش خشکی کاهش معنی داری یافت. در همه سطوح تنش خشکی، در ژنوتیپ‌‌های 392MCC و 68MCC بالاترین درصد و سرعت جوانه‌زنی و افزایش طول و وزن خشک ساقه‌چه و ریشه‌چه و در ژنوتیپ 877MCC پایین ترین درصد و سرعت جوانه زنی مشاهده شد. در ژنوتیپ 877MCC طول و وزن خشک ساقه‌چه و ریشه‌چه بیشتر از ژنوتیپ 448MCC کاهش یافت. در آزمایش دوم، صفات مورفولوژیکی گیاهچه ها در دو شرایط بدون تنش (75 درصد ظرفیت زراعی) و تنش خشکی (25 درصد ظرفیت زراعی) مورد بررسی قرار گرفتند. کاهش طول ساقه، ریشه و وزن خشک ساقه در شرایط تنش خشکی در ژنوتیپ‌های 877MCC و 448MCC بیشتر از ژنوتیپ‌های 392 MCCو 68MCC بود. بر اساس این نتایج، برغم اینکه ژنوتیپ 68 MCC بر اساس عملکرد به‌عنوان یک ژنوتیپ حساس به خشکی معرفی شده است، به نظر می‌رسد این ژنوتیپ در مراحل اولیه رشد رویشی از تحمل به خشکی نسبتا مناسبی برخوردار است. ژنوتیپ 392MCC نیز نسبت به ژنوتیپ‌های دیگر، در مرحله جوانه زنی و گیاهچه ای، از تحمل بیشتری نسبت به تنش خشکی برخوردار بود.

کلیدواژه‌ها

سرعت جوانه زنی؛ درصد جوانه زنی؛ پتانسیل آب؛ مرحله گیاهچه ای