تأثیر روش‌های کاربرد کود نیتروژن بر صفات مورفولوژیک و تولید گندم زمستانه

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 5، دوره 10، شماره 3 - شماره پیاپی 27، مهر 1391، صفحه 532-545   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v10i3.17802

نویسندگان

سید کریم موسوی^* ؛ محمد فیضیان؛ عبدالرضا احمدی

دانشگاه لرستان

چکیده

آزمایش ارزیابی تأثیر روش‌های کاربرد کود نیتروژن بر صفات مورفولوژیک و تولید گندم در شرایط دیم به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تکرار طی سال زراعی 86-1385 در شهرستان خرم‌آباد اجرا شد. کود پایه نیتروژن در سه سطح (بدون کود پایه، کاربرد نواری و پخش سراسری) کرت اصلی و کود سرک در شش سطح (1- تیمار رایج پخش سطحی یک‌ مرحله‌ای در زمان پنجه‌زنی 2- پخش سطحی دو ‌مرحله‌ای در مجموع به میزان دوسوم تیمار رایج در زمان پنجه‌زنی و قبل از ظهور سنبله 3- محلول‌پاشی دو مرحله‌ای همراه علف‌کش‌ها در مرحله پنجه‌زنی و قبل از ظهور سنبله 4- محلول‌پاشی دو مرحله‌ای در زمان پنجه‌زنی و قبل از ظهور سنبله 5- پخش سطحی در مرحله پنجه‌زنی به میزان دوسوم تیمار رایج به همراه محلول‌پاشی پیش از ظهور سنبله و 6- محلول‌پاشی سه‌مرحله‌ای در زمان‌های پنجه‌زنی، قبل از ظهور سنبله و شیری بودن دانه) کرت فرعی آزمایش را تشکیل ‌دادند. یک‌سوم مقدار کود نیتروژن توصیه شده بر اساس آزمون خاک، به کود پایه اختصاص داده شد. مقدار مصرف کود نیتروژن در روش کاربرد نواری کود پایه دوسوم مقدار کود مصرفی در روش پخش سراسری بود. وزن خشک برگ گندم در واحد سطح برای تیمارهای کاربرد نواری و پخش سطحی کود پایه نیتروژن به طور متوسط 18 درصد بیشتر از تیمار بدون کود پایه نیتروزن بود. تأثیر تیمار کود پایه نیتروژن بر عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه گندم معنی‌دار نبود. درصد پروتئین دانه برای تیمارهای کاربرد نواری و پخش سراسری کود پایه نیتروژن حدود 15 درصد بیشتر از تیمار فاقد کود پایه نیتروژن بود. وزن هزار دانه گندم برای تیمار بدون کود پایه نیتروژن برابر 23/39 گرم بود که به طور معنی‌داری بیشتر از وزن هزار دانه برای تیمارهای کاربرد نواری و پخش سراسری کود پایه نیتروژن بود. در مورد عدم تأثیرپذیری عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه گندم از کود پایه نیتروژن به نظر می‌رسد این موضوع به وقوع بارش تگرگ شدید در اواخر اردیبهشت مربوط بود. داده‌های روند رشد، وزن برگ، زیست‌توده کل و کلروفیل برگ، همگی گویای تأثیر مثبت کود پایه نیتروژن بر شاخص‌های رشد گندم بود. تگرگ شدید در اواخر اردیبهشت سبب ورس شدید گندم شد. در مورد تیمارهایی که کود نیتروژن بیشتری دریافت کرده بودند، پدیده ورس بیشتر اتفاق افتاد. به نظر می‌رسد ورس مانع بهره‌گیری گندم از کود پایه نیتروژن شد.

کلیدواژه‌ها

گندم دیم؛ کود نیتروژن؛ کود پایه؛ کود سرک؛ محلول‌پاشی