سطوح نیتروژن بر کارایی مصرف آب، عملکرد و اجزای عملکرد دانۀ ذرت دانه ای در شرایط بهینه و تنش خشکی

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 9، دوره 10، شماره 3 - شماره پیاپی 27، مهر 1391، صفحه 546-554   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v10i3.17805

نویسنده

عادل مدحج

چکیده

به منظور بررسی اثر تنش خشکی و مقادیر مختلف نیتروژن بر عملکرد، اجزای عملکرد دانه و کارایی مصرف آب ذرت سینگل کراس 704، این آزمایش در سال زراعی 88-1387 به صورت کرت‌های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان اجرا شد. عامل اصلی شامل سه سطح آبیاری مطلوب، تنش خشکی ملایم و تنش خشکی شدید (به ترتیب آبیاری بر اساس تخلیه 50 ، 60 و 70 درصد ظرفیت مزرعه) بود. مقادیر نیتروژن در سه سطح 120، 180 و240 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار به عنوان کرت فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تنش خشکی باعث کاهش معنی‌دار عملکرد بیولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد دانه گردید. میانگین عملکرد دانه در شرایط تنش خشکی ملایم و شدید به ترتیب 4/15 و 37 درصد نسبت به آبیاری مطلوب کاهش یافت. افزایش میزان نیتروژن در شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی ملایم، عملکرد دانه و بیولوژیکی را بطور معنی‌دار افزایش داد. کاهش عملکرد دانه با افزایش شدت تنش خشکی و کاهش کاربرد نیتروژن، به دلیل کاهش تعداد دانه در بلال و وزن هزار دانه بود. حداکثر کارآیی مصرف آب (اقتصادی و بیولوژیکی) در تیمار آبیاری مطلوب بود و با اعمال تیمار تنش خشکی کارآیی مصرف آب کاهش معنی‌دار یافت. بالاترین کارآیی مصرف آب به تیمار آبیاری مطلوب و کاربرد 240 کیلوگرم نیتروژن در هکتار تعلق داشت. با توجه به نتایج به نظر می‌رسد که در شرایط تنش خشکی شدید، علاوه بر اینکه نمی‌توان از طریق افزایش میزان نیتروژن مصرفی، خسارت های مربوط به عملکرد دانه را کاهش داد، بلکه عدم تاثیر سطوح بالای نیتروژن بر عملکرد دانه ممکن است به افزایش هدرروی نیتروژن در اثر عدم جذب آن منجر شود.

کلیدواژه‌ها

کمبود آب؛ عملکرد بیولوژیکی؛ تعداد دانه در بلال